تاریخ انتشار : ۱۹ بهمن ۱۳۹۴ - ۱۴:۲۲  ، 
کد خبر : ۲۸۷۱۳۷

آیا عربستان و آمریکا می خواهند مرحله سوم بحران امنیتی سوریه را آغاز کنند؟

هرگونه اقدام نظامي عربستان را مي‌توان ادامه حمايت نظامي و عملياتي از گروه‌هاي تروريستي دانست. اگر نيروي نظامي ائتلاف ضدداعش به رهبري آمريكا سازماندهي شود، در آن شرايط موقعيت نظامي و عملياتي گروه‌هايي همانند ارتش آزاد سوريه، جيش الاسلام و احرار شام افزايش خواهد يافت.
پایگاه بصیرت / دکتر ابراهيم متقي
مذاكرات ژنو 3 در سوم فوريه 2016 بين نمايندگان دولت سوريه و گروه‌هاي اپوزيسيون برگزار شد. به موازات مذاكرات ياد شده، اقدامات ارتش براي كنترل مناطق حاشيه‌اي حلب ادامه پيدا كرد. شكست نسبي نيروهاي اپوزيسيون در جنگ زميني را مي‌توان عامل اصلي اعتراض گروه‌هايي همانند ارتش آزاد سوريه، جيش الاسلام و احرار شام دانست. نمايندگان گروه‌هاي ياد شده بر اين اعتقادند كه اقدام نظامي به منزله بخشي از ديپلماسي فشار عليه نمايندگان گروه‌هاي اپوزيسيون در مذاكرات ژنو 3 محسوب مي‌شود. به همين دليل است كه مذاكرات بدون هرگونه نتيجه موثر بين گروه‌هاي مذاكره كننده و نماينده ويژه سازمان ملل در شرايط ابهام پايان يافت. 
استفان دي ميستورا نماينده ويژه سازمان ملل در امور سوريه بر اين موضوع تاكيد داشت كه مذاكرات پايان نيافته، با شكست نيز روبه رو نشده و اميدواريم كه دور جديد مذاكرات بعد از وقفه‌اي كوتاه در 25 فوريه ادامه پيدا كند. آنچه دي ميستورا بيان داشت به مفهوم آن است كه گروه‌هاي شركت كننده در مذاكرات نسبت به روندهاي موجود در محيط اجتماعي و اقدامات نظامي سوريه توافق ندارند. گروه‌هاي اپوزيسيون بر اين نكته تاكيد دارند كه اقدامات نظامي در حومه حلب به منزله ناديده گرفتن توافق قبلي و قطعنامه 2254 شوراي امنيت سازمان ملل است. 
واقعيت آن است كه در محيط‌هاي بحراني، هيچگاه موضوعات نظامي و عملياتي خارج از فرآيند ديپلماسي معنا پيدا نمي‌كند. در نگرش دولت اسد، ايران و روسيه، گروه‌هايي همانند ارتش آزاد، جيش الاسلام و احرار شام تفاوت چنداني با داعش و القاعده ندارند. مقابله با هريك از اين گروه‌ها بخشي از استراتژي مقابله با تروريسم در تفكر راهبردي ايران و دولت سوريه محسوب مي‌شود. به همين دليل است كه تلاش براي آزادسازي مناطق اشغالي را مي‌توان به‌عنوان بخشي از تاكتيك نظامي به موازات سازوكارهاي ديپلماتيك تلقي نمود. 
در اين فرآيند اشتون كارتر از پيشنهاد احمد عسيري سخنگوي نظامي عربستان مبني بر اعزام نيروي عملياتي براي مقابله با داعش حمايت به عمل آورده است. بيان چنين رويكردي به مفهوم آن است كه آمريكا تلاش دارد تا به موازات روسيه در 9 فوريه 2016 ائتلاف جديدي را در بروكسل سازماندهي نمايد. به همين دليل است كه وزراي دفاع كشورهاي ائتلاف عليه داعش به رهبري آمريكا در اين اجلاسيه مشاركت خواهند داشت. محور اصلي تفكر آمريكا آن است كه قبل از 25 فوريه 2016 زمينه لازم براي استقرار نيروي زميني عربستان به‌عنوان كشور موازنه دهنده رقابت‌هاي امنيتي در سوريه فراهم گردد. 
اگر نيروي نظامي ائتلاف ضدداعش به رهبري آمريكا سازماندهي شود، در آن شرايط موقعيت نظامي و عملياتي گروه‌هايي همانند ارتش آزاد سوريه، جيش الاسلام و احرار شام افزايش خواهد يافت. تلاش اشتون كارتر و جان كري معطوف به فرآيندي است كه زمينه براي حضور نظامي و عملياتي كشورهايي در سوريه به‌وجود آيد كه بعد از شكل‌گيري دولت انتقالي، موقعيت بازيگران مخالف بشار اسد تقويت شود. هم اكنون نشانه‌هايي از ضعف عملياتي و تاكتيكي در گروه‌هاي تروريستي سوريه مشاهده مي‌شود. 
اعزام نيروي نظامي عربستان به سوريه زمينه‌هاي لازم براي فرسايشي شدن منازعه و تقويت گروه‌هاي تروريستي را به‌وجود مي‌آورد. 
هرگونه اقدام نظامي عربستان را مي‌توان ادامه حمايت نظامي و عملياتي از گروه‌هاي تروريستي دانست. تروريسم جديد در شرايط تقويت ابزاري، عملياتي و تاكتيكي قرار مي‌گيرد. به همين دليل است كه روند منازعه در سوريه ابعاد جديدي پيدا كرده به گونه‌اي كه امكان كنترل آن در كوتاه مدت دور از ذهن خواهد بود. لازم به توضيح است كه چنين اقدامي با ضرورت‌هاي «راه حل سياسي» براي آينده امنيتي سوريه مغايرت دارد. آمريكا و عربستان نمي‌توانند از سازوكارهاي نظامي براي كنترل سياسي سوريه استفاده نمايند. 
اگر آمريكا نيروهاي نظامي جديدي را وارد منطقه نمايد، در آن شرايط مرحله سوم بحران امنيتي سوريه آغاز خواهد شد. مرحله اول در انجام اقدامات بحران‌ساز سوريه مربوط به شرايطي بود كه آمريكا، كشورهاي اروپايي، تركيه و عربستان از گروه‌هاي سلفي براي گسترش بحران در سوريه حمايت به عمل آوردند. شكل‌گيري داعش را مي‌توان انعكاس فرآيندي دانست كه هيلاري كلينتون وزير خارجه وقت آمريكا با عادل عبدالجبير سفير عربستان در ايالات متحده براي مقابله با قدرت منطقه‌اي ايران به توافق رسيدند. 
مرحله دوم در روند بحران سوريه مربوط به شرايطي است كه ايالات متحده روند جنگ عليه داعش را در سپتامبر 2015 در دستور كار قرار داد. اگرچه مقامات ديپلماتيك آمريكا بر ضرورت مقابله با داعش تاكيد داشتند، اما عمليات هوايي و اقدامات نظامي آنان هيچگونه تاثيري در كاهش قدرت گروه‌هاي تروريستي به جا نگذاشت. مذاكرات ديپلماتيك و قطعنامه 2254 شوراي امنيت را مي‌توان به‌عنوان سازوكارهاي جديدي براي كنترل قدرت حكومت اسد و حمايت غيرمستقيم از گروه‌هاي اپوزيسيون در سوريه دانست. 
اقدامات نظامي ارتش سوريه، اثربخشي گام دوم در استراتژي منطقه‌اي آمريكا را بي‌اثر ساخت. به همين دليل است كه مرحله سوم راهبرد امنيتي آمريكا در سوريه مربوط به ماه مارس 2016 خواهد بود. در اين فرآيند، از يك سو اجلاسيه وزراي دفاع متحد آمريكا در سوريه برگزار خواهد شد. اجلاسيه بروكسل محور اصلي فرآيندهايي است كه بحران در سوريه را گسترش داده و زمينه رويارويي كشورهاي منطقه‌اي در محيط‌هاي بحراني را اجتناب‌ناپذير مي‌سازد. 
اجلاسيه بروكسل نه  تنها منجر به كنترل منازعه نخواهد شد بلكه زمينه‌هاي لازم براي شكل گيري ستيزش‌هاي جديد در محيط منطقه‌اي را اجتناب‌ناپذير مي‌سازد. در اين فرآيند، تداوم مذاكرات ژنو 3 در 25 فوريه 2016 و مذاكرات وزراي دفاع متحدين آمريكا در سوريه مربوط به 9 فوريه 2016 زمينه گسترش تروريسم را به‌وجود مي‌آورد. نقش عربستان، تركيه، قطر و امارات عربي متحده در آينده امنيتي سوريه معطوف به حمايت از گروه‌هاي سلفي با راهبرد تروريستي خواهد بود.  كشورهايي كه در سال‌هاي 16-2011 از گروه‌هاي تروريستي حمايت به عمل آورده‌اند، در گام سوم راهبرد امنيتي آمريكا براي سوريه قادر نخواهند بود تا صرفا از سازوكارهاي محدودكننده گروه‌هاي تروريستي حمايت به عمل آورند.گسترش جنگ كم شدت و جنگ نيابتي در عراق و سوريه، به گونه‌اي اجتناب‌ناپذير منجر به گسترش تروريسم در منطقه خواهد شد.
ايالات متحده و استفان دي ميستورا نماينده ويژه سازمان ملل در امور سوريه، صرفا در شرايطي قادر خواهند بود تا زمينه اعاده صلح و ثبات در سوريه را ايجاد كنند كه نگرش آنان به داعش بر اساس مولفه‌هاي آرماني، الگوي كنش نظامي و چگونگي ائتلاف انجام پذيرد. در غير اين صورت، ائتلاف ضد داعش منجر به تقويت گروه‌هايي خواهد شد كه به لحاظ آرماني و اعتقادي مشابهت‌هاي زيادي با داعش خواهند داشت. گام سوم راهبرد منطقه‌اي آمريكا در سوريه نه تنها منجر به ثبات يا توافق بين بازيگران نخواهد شد بلكه زمينه‌هاي لازم براي ظهور شكل جديد از منازعه را اجتناب ناپذير مي‌سازد.

نظرات بینندگان
آخرین مطلب
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات