«آلماتی» در حد حرف بود نه سند

(روزنامه آفتاب يزد ـ 1394/06/29 ـ شماره 4431 ـ صفحه 8)

در متن بیانیه پایانی مذاکرات آلماتی2 می‌خوانیم:«در ابتدا از دولت و ملت کشوردوست قزاقستان به خاطر میزبانی شایسته این مذاکرات تشکر می‌کنم. ایران 10ماه قبل در مسکو طرح جامعی برای پیشبرد مذاکرات ارائه کرد. در این دوره ایران برنامه عملیاتی خود را در چارچوب طرح مسکو ارائه کرد. این برنامه، پیشنهاد تجدید نظر شده 1+5 در آلماتی و ملاحظات نشست کارشناسی را در نظر گرفته است. بخشی از ابتکارات ما به طور مشخص در پاسخ به نظرات 1+5 در نشست آلماتی 1 مطرح شد که ازظرفیت تغییربرای حرکت به جلو برخوردار است. در دو روز گذشته بحث‌های محتوایی و مشروح صورت گرفت و نمایندگان 6 کشور ابهامات و سوال‌های متعددی درباره برنامه عملیاتی ایران ارائه کردند به تفصیل پاسخ داده شد. البته بین نگاه‌های دو طرف فاصله‌هایی وجود دارد. ایران با تاکید بر حق غنی‌سازی از گفتگو برای همکاری استقبال می‌کند. دو محور اساسی که در این مذاکرات برای جلب اعتماد ایران بیان شد عبارت است از: شناسایی حق غنی‌سازی و خاتمه دادن به رفتارهایی که نشانه دشمنی با ملت ایران است. بر مبنای این‌ها پیشنهادهایی برای حرکت در مسیر سازنده ارائه شد. نمایندگان 1+5 با طرح نظرات دولت‌های خود خواهان ارزیابی‌های بیشتر از شرایط جدید ناشی از ابتکارات ایران شدند و قرار شد اشتون پس از مذاکره با وزرای خارجه 6 کشور با من تلفنی صحبت کند. ما فکر می‌کنیم مذاکرات خوبی در آلماتی انجام شد و اکنون 1+5 باید اراده و صداقت خود را برای برداشتن گام‌های اعتماد ساز متناسب در آینده نشان دهد.»

تاریخ انتشار این بیانیه رسمی، 17 فروردین 1392 است، دو ماه بعد انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار شد و دولت حسن روحانی با شعار«تدبیر و امید»جای تیم احمدی نژادی‌های ساکن در پاستور را گرفت. با مطالعه چندین و چندباره بیانیه پایانی مذاکرات آلماتی2 که این روزها محل قدرت‌نمایی مخالفان برجام و اعتراضات گسترده موافقان و حامیان برجام شده است خواهیم دید که همه چیز در حد حرف بوده است و همه چیز به«آینده» و«برداشته شدن گام‌های اعتماد ساز متناسب» موکول شده است و حال آن که چه دستاوردی این مذاکرات داشته است که همگان از آن بی‌اطلاع هستند خود جای ابهامی بزرگ دارد.

پالس‌های مهمی که از این بیانیه دریافت می‌شود منحصر به جملاتی مبهم، کلی، چندپهلو و کاملا«انشایی»است: «ابتدا از مسکو و طرح جامعی سخن به میان رفته است که در ژنو هم نشانه‌هایی از آن را مشاهده کرده ایم، دیگر آن که ایران برنامه عملیاتی خود را برای بررسی ارائه کند و باز با تاکید برطرح مسکو، بر پیشنهاد تجدید نظر شده 1+5 در آلماتی برای استفاده ازظرفیت تغییربرای حرکت به جلو با عنایت به این که بین نگاه‌های دوطرف فاصله‌هایی وجود دارد تاکید و تصریح شده است. ایران مثل همه سال‌های طولانی مذاکرات هسته‌ای بر شناسایی حق غنی سازی و خاتمه‌دادن به رفتارهایی که نشانه دشمنی با ملت ایران باشد اشاره و تاکید دارد و دست آخر این که نمایندگان 1+5 با طرح نظرات دولت‌های خود خواهان ارزیابی‌های بیشتر از شرایط جدید ناشی از ابتکارات ایران شدند. هیئت ایرانی اما در موضعی! مدعی است و می‌گوید ما فکر می‌کنیم مذاکرات خوبی در آلماتی انجام شد.»

و این همه آن چیزی است که در آلماتی به نام بیانیه پایانی قرائت شد. با مداقه بر نظرات جلیلی و همراهان، مشاوران و همکاران وی در می‌یابیم ایشان و همفکران ایشان از دو مسئله بسیار بیم دارند؛ نخست آن که متهم به این مسئله شوند که با عدم استیلای دیپلماتیک باعث شده اند روند مذاکرات نخست طولانی مدت شده باشد و دیگر آن که باعث وضع تحریم‌ها و افزایش فشارها بر کشور شود. دیگر مسئله‌ای که جلیلی و دوستان را عصبانی کرده است آن مهم نابخشودنی است که اساسا تیم جلیلی نتوانسته کوچکترین حرکت رو به جلویی داشته باشد و این مورد اخیر را در دو مورد به وضوح می‌بینیم نخست آن که برخی پس از حضور جلیلی در کمیسیون برجام و گرفتن ژست اقتدار مآبانه و استفاده از ادبیات طلب‌کارانه از ایشان این سوال مهم را پرسیدند که اگر مدعی خوب و مثبت و ارزنده بودن روند مذاکرات در دوران خود بوده اید پس چرا آن مذاکرات دستاوردی به جز یک بیانیه نداشت و دیگر آن که حتی به فرض خوب و مثبت و ارزنده بودن روند مذاکرات با علم به این مهم که تیم بعدی همان مسیر را پیموده است تا به توافقنامه اولیه ژنو و برجام فعلی برسد دلیل عصبانیت و طلبه‌کار و معترض بودن شما و همفکرانتان چیست؟! مورد دیگر آن که اساسا اگر روزی مشخص شود که اگر مذاکرات بی‌نتیجه آلماتی1‌و‌2 نبود شاید ایران دچار برخی تحریم‌ها نمی‌شد و میلیون‌ها و شاید میلیاردها دلار ضرر و زیان دور زدن تحریم‌ها به دوش نظام نمی‌افتاد چه کسی پاسخگوی این«ابهام» و«ایهام»بزرگ خواهد بود که بالاخره در آلماتی ما چه کردیم که تیم ظریف در ژنو به آن دست پیدا نکرد؟!

با توجه به برخورد دوگانه بخشی از مجلس نشینان و رسانه ملی(عمدتا جبهه پایداری و همفکران و چهره‌های نزدیک به پایداری!)،کم کم لزوم بازگشایی روند مذاکرات و پرونده رفت و آمدهایی که جلیلی و تیم موردنظر وی در آن نقش داشتند با همان دقت و باریک بینی بررسی برجام، احساس می‌شود تا مشخص شود که طوری دیگر رفتار می‌کردیم آیا اساسا مذاکرات ژنوی در کار بود یا خیر؟ آیا قطعنامه‌هایی که همگان آن را ظالمانه می‌دانیم به مرحله طرح و تصویب می‌رسید یا خیر؟ آیا تحریم‌های مضاعفی که حالا همه دوستان جلیلی بر آن دست گذاشته اند وجود خارجی داشت یا خیر؟ و هزاران ابهام و ایهام دیگر که امیدواریم به پاسخی روشنگرانه منتهی شود.

حالا که رئیس فراکسیون اصولگرایان با آن لبخند خیلی خاص! متذکر می‌شوند که:«برجام ایهام دارد!» (جمله‌ای که در زمان حضور در برنامه خندوانه از زبان حداد عادل شنیده شد)؛ می‌خواهیم کمیسیونی متشکل از همه گروه‌های سیاسی نقبی نیز در روند مذاکراتی بزنند که تیم جلیلی آن را عملیاتی کردند تا برای همگانی که از توافقنامه ژنو خوشحال و مسرور هستند و حتی کسانی که این توافقنامه(ژنو) را شکست می‌دانند، روشن شود حداقل نه همه آن شش سال حضور بلکه در دو دور مذاکرات آلماتی 1 و 2 چه چیزهایی مطرح شده است. چه پیشنهاداتی روی میز قرار گرفته و واکنش و رفتار تیم ایرانی به سرپرستی جلیلی چگونه بوده است و اگر چنین کمیسیونی تشکیل شود آن گاه این سوال پاسخ داده خواهد شد که: «برجام» ایهام بیشتری دارد یا «مذاکرات آلماتی»؟!

http://aftabeyazd.ir/?newsid=14177

ش.د9402745