(روزنامه شرق ـ 1394/07/19 ـ شماره 2419 ـ صفحه 19)
گزارش با استدلالهای بیپایه
سیروس ناصری در دور اول مذاكرات هستهای كه به ریاست حسن روحانی در دوره اصلاحات برگزار میشد، عضو تیم مذاكرهكننده بود. او با اشاره به گزارش كمیسیون برجام یادآوری كرد كه «انتظار این بود که گزارشی بیطرفانه، جامع و مفید از این کمیسیون به دست آید اما مهمترین اشکال این گزارش همین است که بیطرفانه نیست و یکسونگر است و هدف گزارش این است که نشان دهد آنچه که توسط مسئولان گذشته هستهای در دولت قبل انجام شده، درست بوده و آنچه توسط روحانی و ظریف دنبال شده اگرچه مفید بوده اما درمجموع آسیبها و خطرات جدی دارد». ناصری در ادامه، ادله خود را درباره بیطرفانهنبودن این گزارش ارائه كرد. «گزارش كمیسیون برجام معتقد است قطعنامههای قبلی شورای امنیت درباره ایران تحت فصل هفت منشور ملل متحد نبوده است درحالیکه این استدلال بیپایهترین و غلطترین ارزیابیای است که میتوان داشت». دومین ایراد گزارش از نظر ناصری این است كه به زعم نویسندگان این گزارش، ایران در سالهای تحریم برای فروش نفت با مشكلی مواجه نبوده درحالیكه گزارش به موضوع رسوبكردن پول فروش نفت ایران در كشورهای دیگر نپرداخته است.
«گزارش گفته است ایران در شرایط تحریم برای صادرات نفت مشکلی نداشته و به طور معمول یک میلیون بشکه که تا 1/6 بشکه هم میرسیده است. من فکر میکنم در این مورد منظور کمیسیون میزان فروش نفت و میعانات نفتی بوده است. گزارش کمیسیون بسیار غیرکارشناسی به این مسائل پرداخته و از عمده مشکلات اقتصادی که بهخاطر تحریمهای نفتی و قطعنامههای شورای امنیت یعنی قطع تبادلات مالی و بانکی بود، خودداری کرده است چراکه مشکل اصلی که برای ایران به وجود آمده ناشی از باقیماندن پول نفت در بانکهای کشورهایی است که ما صادرات نفتیمان را به آنها انجام میدهیم که گزارش کمیسیون بههیچوجه به این موضوع نمیپردازد». همچنین نقطه تمركز این گزارش روی مخاطرات آینده است درحالیكه از مشكلات گذشته و فعلی كه با تحریمها بر وضعیت كشور بار شده سخنی نمیگوید. «این گزارش اصلا مطرح نمیکند که بهلحاظ سیاسی، اقتصادی و تجاری ایران در چه وضعیتی است».
او با اشاره به یکی از بخشهای این گزارش که به بازگشتپذیری تحریمها اشاره میکند، تصریح کرد: «در بحث امکان بازگشت تحریمهای شورای امنیت، گزارش معتقد است این یک خطر جدی امنیتی برای کشور است. اگر استدلال اشارهشده در این گزارش را مبنا قرار دهیم پس باید گفت که همین الان ایران در یک مهلکه امنیتی جدی قرار دارد. همچنین درباره بحث اجرای پروتکل الحاقی معتقد است این مسئله راه را برای ورود بیگانگان به کشور باز میکند. این در حالی است که در دولت قبل، وقتی یوکیا آمانو مسئولیت آژانس بینالمللی انرژی اتمی را برعهده گرفت، طی گزارشهایی بهویژه گزارش نوامبر ٢٠١١ یک بار دیگر ایران تحت ماده ١٨ پادمان جامع قرار گرفت و بر اساس این ماده و در قالب پادمان، آژانس میتواند ایران را تحت بازرسی ویژه قرار دهد که بهواسطه آن میتواند از هرجایی در هر زمانی بازرسی کند و این با دادن دسترسی متفاوت است».
پولهای بلوكهشده ایران در چین، هند و كرهجنوبی
این عضو پیشین تیم مذاکرهکننده هستهای در ادامه سخنانش با اشاره به بخشهای اقتصادی و بهویژه نفتی و تحریمهای اعمالشده علیه ایران در چندسال گذشته گفت: «در این سالها مبالغ زیادی از پولهای ایران به خاطر تحریمها به کشور وارد نشده یا در اختیار ایران قرار نگرفته است. در این سالها از محل صادرات نفتی ایران حدود ٢٠ میلیارد دلار در چین، بیش از شش میلیارد دلار در هند، تقریبا به همین میزان در ترکیه و با مقدار متفاوتی در کره جنوبی و ژاپن و نیز حدود پنج میلیارد دلار نزد اماراتیها انباشته شده است». «ایکاش وقتی در مقابل این اقدامات قرار گرفته بودیم مجلس شورای اسلامی از خود واکنش نشان میداد. متأسفانه آنها سود پولی که در اختیار این کشورها قرار دارد یا پولی که به خاطر انتقال پولهای ما از کشورشان به کشورهای دیگر برای تأمین احتیاجات ضروری ما به دست میآورند را در اختیار مخالفان ایران در منطقه قرار میدادند. از آن جمله میتوان به ترکیه اشاره کرد و مجلس در برابر همه اینها سکوت کرده است همچنین در برابر باقیماندن پول ایران در دست اماراتیها».
هزینه هر روز اجرا نكردن توافق
این دیپلمات باسابقه پیشین کشورمان در ادامه خاطرنشان کرد: «بین صد تا ١٥٠ میلیون دلار در روز هزینه مستقیم تحریم علیه ایران است. مردم برای یک دوره این هزینه را قبول کردند اما وقتی با توافق هستهای مواجه شدند و دیدند این مسئله قابلحل است و به یک توافق خوب رسیدیم، توجیهی ندارد که این هزینهها ادامه پیدا کند. بر اساس گزارش کمیسیون برجام که ٢٢ روز بعد از زمانی بود که ایران میتوانست توافق را تصویب کند چیزی حدود دو تا دوهزارو ٥٠٠ میلیون دلار در این ٢٢ روز هزینهای بوده که به خاطر تحریمها به کشور تحمیل شده است». این دیپلمات پیشین کشورمان خاطرنشان کرد: «متأسفانه آقای زاکانی نتوانستند از این فرصت استثنائی کمیسیون ویژه برای اجماع سیاسیون کشور در رابطه با برجام استفاده کنند و بیشتر باعث دوشقهشدن دیدگاههای فعالان و افراد مؤثر سیاسی شدند».
سؤالات پرسیدهنشده از تیم جلیلی
ناصری با تأكید بر اینكه بهمثابه دعوت كمیسیون برجام از تیم آقای جلیلی باید از تیمهای پیشین هم دعوت میشد، گفت: «کمیسیون برجام تأکید دارد که در دوره آقای جلیلی اتفاق بدی نیفتاده است اما اگر این کمیسیون بنا داشت بیطرفانه برخورد کند باید از آقای جلیلی میپرسید چرا وقتی آمانو و آژانس به طور کامل بهعنوان ابزاری برای تحکیم دشمنیها از سوی آمریکا قرار گرفت هیچ واکنش جدیای نشان نداد و به خاطر همین مسئله اطلاعات متخصصان ما در اختیار تروریستها قرار گرفت. نهتنها تیم مذاکرهکننده قبلی اقدامی نشان نداد بلکه در چارچوب اتهاماتی که علیه ایران مطرح شد، با آژانس همکاری کرد و به سؤالات آنها پاسخ داد. مجلس باید همان موقع بازرسان را از ایران اخراج میکرد و برخوردی جدی میداشت. در یک دورهای ما تهدید به افزایش غنیسازی خود به ٦٠ درصد کردیم در مقابل این تهدید ما آمریکا چندینبار تحریمها علیه ایران را تمدید کرد اما تیم مذاکرهکننده و دولت در مقابل این اقدامات آمریکا کاری انجام ندادند. پس دشمن پیامی که از این روند میگیرد این است که باید به تحریمها ادامه دهد. در آلماتی آنها گفتند فردو باید اوراق شود اما ما در مقابل این تهدید آنها هیچ واکنشی نشان ندادیم و تازه آمدیم و گفتیم که مواضع آنها را بهنفع خود تغییر دادیم و این تشویق آمریکا به تمدید تحریمها بود».
او با طرح این سؤال که چرا در هشت سال دولت قبل نتوانستیم به ١٩٠ هزار سو برسیم، گفت: «در هشت سال گذشته امکانات برای رسیدن به این ظرفیت وجود داشت اگر اراده سیاسی داشتیم. سؤال این است چرا ١٠ هزار سانتریفیوژ ما در نطنز بیکار ماند یا چرا ذخایر اورانیوم ٢٠درصدی ما از ٢٠٠ کیلوگرم بالاتر نرفت و چرا مجلس در برابر همه اینها سکوت کرد و سؤالی نپرسید. سانتریفیوژهایی که در زمان آقای آقازاده بازدهی سه داشت وقتی به دولت روحانی تحویل داده شد، بازدهیشان به یک تبدیل شده بود یا چرا رآکتور اراک در سال ٨٩ - ٩٠ راهاندازی شد. به نظر من کمیسیون ویژه برجام با این گزارش خود را زیر سؤال برد».