مانع‌تراشی در راه سفر ایرانی‌تبارها به آمریکا

سه‌شنبه گذشته (هشتم دسامبر) طرحی در مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد که بر آن اساس محدودیت‌های تازه‌ای بر سر راه سفر اتباع ٣٨ کشور خارجی که با آمریکا دارای تفاهم‌نامه لغو روادید هستند اعمال خواهد شد. براساس این قانون، آن دسته از اتباع این ٣٨ کشور که پیش از سفر به آمریکا سابقه سفر به سوریه، عراق، ایران و سودان را در گذرنامه خود دارند نمی‌توانند بدون ویزا وارد خاک آمریکا شوند.

این طرح به‌عنوان بخشی از قانون برنامه لغو روادید در مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا ارائه شده بود و سعی دارد به اصلاح قانون مهاجرت و ملیت پرداخته و وزارت امنیت سرزمینی آمریکا را موظف کند تا با استفاده از سیستم الکترونیکی احراز هویت مسافر، خطر تروریسم را به‌عنوان یک عامل در نظر بگیرد، پیش از این در ششم ژانویه ۲۰۱۵ به مجلس نمایندگان ارائه شده بود. این طرح که با کسب ۴۰۷ رأی مثبت در برابر ۱۹ رأی منفی در مجلس نمایندگان تصویب شد براساس قوانین آمریکا به مجلس سنای این کشور فرستاده شد تا پس از تصویب در سنا و تأیید رئیس‌جمهوری تبدیل به یک قانون شود. کنگره و کاخ سفید در توافقی نادر در تلاش هستند تا در راستای مبارزه با تروریسم این طرح که یکی از معدود نقاط مشترک بین اوباما و کنگره با اکثریت جمهوری‌‌خواه آمریکاست را به تصویب برسانند.

به گزارش لس‌آنجلس تایمز براین‌اساس و در گفت‌وگوهایی که بعد از حملات تروریستی پاریس و «سن برناردینو» بین دولت و رهبران کنگره انجام گرفت قرار شد که اگر شهروندان ۳۸ کشور جهان که اکثر کشورهای اروپایی و برخی از متحدان آسیایی آمریکا را دربر می‌گیرد، از سال ۲۰۱۱ به یکی از چهار کشور مذکور سفر کرده باشند یا تابعیت یکی از این چهار کشور را داشته باشند با محدودیت روادید مواجه خواهند شد و باید فرایند سنتی اخذ روادید را طی کنند. براین اساس شهروندان یادشده این کشورها که پیش از این برای ورود به آمریکا نیازی به اخذ روادید نداشتند از این مزیت محروم می‌شوند.

اسامی این کشورها از این قرار است: آندورا، استرالیا، اتریش، بلژیک، برونئی، شیلی، چک، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، مجارستان، ایسلند، ایرلند، ایتالیا، ژاپن، لتونی، لیختن‌اشتاین، لیتوانی، لوکزامبورگ، مالت، موناکو، هلند، نیوزیلند، نروژ، پرتغال، سن مارینو، سنگاپور، اسلواکی، اسلونی، کره‌جنوبی، اسپانیا، سوئد، سوئیس، بریتانیا و تایوان. این کشورها باید همه اطلاعات مسافر را نیز در اختیار دولت آمریکا قرار دهند.

حمایت دولت آمریکا از این طرح

باراک اوباما پیش از تصویب این طرح در مجلس نمایندگان در سخنرانی تلویزیونی از کاخ سفید گفت: «ما باید نظارت گسترده‌تری را درباره افرادی که بدون روادید وارد آمریکا می‌شوند اعمال کنیم تا بتوانیم متوجه شویم که آیا قبلا به مناطق جنگی سفر کرده‌اند یا خیر و ما با اعضای هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در کنگره کار می‌کنیم تا دقیقا چنین کاری کنیم». وزارت امور خارجه آمریکا نیز فردای روز تصویب این طرح در مجلس نمایندگان، از این طرح حمایت کرد. «جان کربی»، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در کنفرانس خبری پیرامون این طرح گفت: «ما از قانونی که مورد حمایت دو حزب هست حمایت می‌کنیم و امیدوار هستیم که فورا در راستای تصویب این قانون گام برداریم».

او افزود: «ما پیش از این نیز گفته بودیم که از همکاری با کنگره حمایت کرده و پذیرای قوانینی هستیم که به بهبود امنیت کشور کمک می‌کند». البته حامیان این طرح خود به این مسئله اذعان دارند که تصویب این قانون خطر تروریست‌های تحت حمایت داعش یا دیگر گروه‌های نظامی که برای انجام حملات تروریستی به آمریکا می‌روند را به‌طور کامل از بین نمی‌برد. «ال.‌ای.تایمز» در ادامه گزارش خود می‌نویسد اگرچه این محدودیت‌های جدید به این منظور طراحی شده‌ است که پنج‌هزار اروپایی عضو داعش از آمریکا دور نگه‌ داشته شوند، برخی نگران این مسئله هستند که این قانون همچنین می‌تواند مشکلاتی را برای شهروندان بی‌گناهی مانند مهاجران ایرانی و عراقی ایجاد کند که در اروپا سکونت دارند و اخیرا به سرزمین خود سفر کرده‌اند.

اثرات منفی این طرح برای ایرانیان

به گزارش بی‌بی‌سی، گذشته از هزینه زمانی و مالی که برای اخذ ویزای آمریکا وجود دارد و ایرانیانی که مشمول این قانون می‌شوند باید این هزینه‌ها را بپردازند، «دومین اثر منفی بر سفرهای گردشگری و کاری شهروندان این ۳۸ کشور (اروپا، ژاپن، استرالیا و...) به ایران خواهد بود که اکنون چنین سفرهایی را با یک مانع روبه‌رو می‌کند. این شهروندان با سفر به ایران خود را از سفر بی‌دردسر به آمریکا محروم می‌کنند. این موضوع همچنین می‌تواند بازرگانان را از سفر به ایران منصرف کند و هم‌زمان به صنعت گردشگری این کشور ضربه بزند. احتمالا بر بهترشدن روابط تجاری و اقتصادی به‌ویژه میان ایران با اروپا و ژاپن هم سایه می‌افکند.

چرا خبری از نام عربستان و پاکستان نیست؟

وقتی مشخص شد که حملات سن برناردینو که منجر به کشته‌شدن ۱۴ آمریکایی در خاک آمریکا شد توسط یک پاکستانی متولد آمریکا و همسرش انجام شد که در عربستان با هم ازدواج کردند و هر دو افکار افراطی وهابی عربستانی داشتند، این سؤال پیش می‌آید که چرا نام کشورهایی چون پاکستان و عربستان در این طرح نیست. یکی از قربانیان بزرگ این طرح بی‌شک مهاجران ایرانی ساکن اروپا و برخی کشورهای آسیایی خواهند بود که برای دیدن خانواده و دوستان خود به ایران سفر کرده‌اند.

پایگاه اینترنتی روزنامه گاردین در مقاله‌ای با اشاره به ضرب‌المثل قدیمی ایرانی «گنه کرد در بلخ آهنگری؛ به شوشتر زدند گردن مسگری» می‌نویسد: «تصویب این لایحه یک ضرب‌المثل فارسی را درباره یک حاکم یادآور می‌شود که شنید یک آهنگر در بلخ مرتکب جنایت شده است. بلخ درحال‌حاضر در خاک افغانستان است. حاکم که دوست داشت همه بدانند او برای اجرای عدالت سرعت به خرج می‌دهد، فورا دستور داد مجرم را دستگیر کرده و گردن بزنند. اما چون بلخ خیلی دور بود، حاکم دستور داد آهنگر دیگری را پیدا کنند. اما از آن‌جایی‌که در شهرهای نزدیک آهنگر پیدا نشد و فقط توانستند یک مسگر را در شهر شوشتر پیدا کنند، حاکم دستور داد مسگر بی‌گناه را اعدام کنند و درنتیجه گناه آهنگر در بلخ بدون مجازات باقی ماند».

گاردین با اشاره به نقش خاندان آل سعود در حادثه ١١ سپتامبر، این سؤال را مطرح می‌کند که چرا سعودی‌ها هر بار در زمینه ترور، از مهلکه فرار می‌کنند؟ نویسنده در ادامه پاسخ می‌دهد که دلیل این مسئله این است که آنها موردلطف طبقه سیاسی آمریکا و حکومت اشرافی بوش و ترامپ هستند. گاردین در چرایی این مسئله به دو علت می‌پردازد؛ اول اینکه در این مسئله بالاخره کسی باید مجازات شود و زیاد فرقی نمی‌کند که مجازات‌شونده چه کسی باشد. دوم؛ با وجود اینکه تا به‌حال هیچ ایرانی آمریکایی‌ای در تروریسم آمریکا یا اروپا شرکت نداشته است، هیچ‌کس هزینه سیاسی مجازات ایرانی‌تبارها را نمی‌پردازد.

نسخه‌های متفاوت این طرح

هنوز مشخص نیست این طرح کی به مجلس سنا می‌رود، این اتفاق یا در چند روز آینده خواهد افتاد یا به بعد از تعطیلات کریسمس موکول خواهد شد. در یک نسخه که توسط سناتوری کالیفرنیایی پیشنهاد شده، فقط به کشورهای عراق و سوریه اشاره شده‌ است و خبری از ایران نیست. نکته موردتوجه درباره تأیید رئیس‌جمهوری این است که اوباما پیش از این اعلام کرده‌ است طرح نهایی را هرچه باشد امضا خواهد کرد.

واکنش اتحادیه بین‌المللی نجوم

در ادامه واکنش‌ها به این طرح، اتحادیه بین‌المللی نجوم نیز به محدودیت‌های مسافرتی آمریکا واکنش نشان داد. به گزارش «ایسنا»، این اتحادیه با صدور بیانیه‌ای اظهار کرده است:«رویدادهای تأسف‌بار اخیر موجب شده تا برخی کشورها با افزایش اقدامات امنیتی، محدودیت‌های بیشتری را برای صدور ویزا به اجرا بگذارند. این محدودیت‌ها باعث محدودشدن سفرهای بدون ویزا شده و در برخی موارد صدور ویزا را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. اتحادیه بین‌المللی نجوم به اعضای خود درباره حمایت کامل از مسافرت‌ها در این مقطع زمانی اطمینان می‌دهد تا آزادی رفت‌وآمد دانشمندان کمتر تحت‌تأثیر این اقدامات قرار گیرد. با وجود اینکه اتحادیه بین‌المللی نجوم در پی تأثیرگذاری در تصمیمات سیاسی کشورها درخصوص مسائل امنیتی نیست، نگران تأثیر این محدودیت‌ها در سهولت رفت‌وآمد اعضای خود است.

به دنبال این اقدامات، اتحادیه بین‌المللی نجوم از اعضای خود می‌خواهد تا برنامه حضور خود در رویدادهای بین‌المللی علمی را حتی با وجود دشواری‌ها در اخذ ویزا، تغییر ندهند. هریک از اعضا در صورت مواجه‌شدن با مشکلاتی که ممکن است در این شرایط ایجاد شود، آن را با دبیرکل مطرح کنند و اتحادیه از همه توان خود برای رفع دشواری‌ها استفاده خواهد کرد. در این خصوص اهتمام ویژه‌ای درباره سمپوزیم‌ها، گردهمایی‌های منطقه‌ای و مدرسه‌های بین‌المللی برای منجمان جوان در کشورهایی که تحت‌تأثیر این قوانین خواهند بود، به عمل خواهد آمد. اتحادیه بین‌المللی نجوم خود را ملزم به رعایت اصول بیانیه جهانی‌بودن علم می‌داند که نیازمند آزادبودن رفت‌وآمد، عضویت، اظهارنظر و ارتباط دانشمندان و مخالف تبعیض قومیتی، مذهبی، ملیت، زبان و عقاید سیاسی است».

واکنش سخنگوی فارسی‌زبان وزارت خارجه آمریکا

این اقدام مجلس نمایندگان آمریکا باعث شد شهروندان ایرانی در فضای مجازی به آن واکنش نشان دهند. این اعتراضات به اندازه‌ای بود که «آلن ‌ایر»، سخنگوی فارسی‌زبان وزارت خارجه آمریکا، در صفحه شخصی خود در فیس‌بوک اعلام کرد این نظرات را به دولت آمریکا منتقل خواهد کرد. او در بخشی از پیام خود نوشت: «در یکی، دو روز گذشته درباره این طرح تصویب‌شده در مجلس نمایندگان در مورد ایجاد محدودیت‌های مسافرتی، که بر اساس آن شهروندان ۳۸ کشوری که برای ورود به ایالات متحده نیازی به روادید ندارند، اگر در پنج سال گذشته به کشورهایی مانند عراق، سوریه، سودان یا ایران سفر کرده باشند، باید برای ورود به آمریکا روادید بگیرند، واکنش و نظر اکثر شما شدیدا منفی و انتقادی بود. خوب است بدانید که من سخت متوجه حرف و نوشته‌های شما هستم و اگر نظری یا دیدگاهی طرفداران زیاد دارد، آن را به سطوح بالای دولتمان می‌رسانم. من به کار «سخنگو» بودنم ادامه می‌دهم تا دولت آمریکا از نظرات مردم ایران درباره مسائل روز خوب آگاه باشند».

واکنش سفیر اتحادیه اروپا در آمریکا

«دیوید اوسالیوان»، سفیر اتحادیه اروپا در آمریکا، نیز در این مورد در گفت‌وگویی با بی‌بی‌سی به این طرح واکنش نشان داد و گفت: «این تنبیه بی‌دلیل افراد برای مسافرت‌های کاملا مشروع است. برای مثال نهادهای اروپایی که برای امداد و رساندن کمک‌های انسان‌دوستانه و دادن خدمات پزشکی به سوریه و عراق می‌روند، شامل این طرح می‌شوند و باید به خاطر سفر کاری‌شان جداگانه ویزا بگیرند. یک تنبیه جمعی که به نظر ما ضرورتی ندارد». او با تأیید این مسئله که با وضع این قانون سفر بسیاری از ایرانیان به آمریکا با مشکل مواجه می‌شود و از این بابت نگران هستند، گفت: «چون به صورت اتوماتیک همه کسانی که تابعیت دو کشور را دارند (که یکی از آنها سوریه، عراق، ایران یا سودان است) از امکان استفاده از توافق لغو متقابل روادید حذف می‌شوند. ما داریم سخت‌گیری بدون نتیجه می‌کنیم. این نوع برخورد با مسئله، پیچیدگی‌های جدید ایجاد می‌کند بدون اینکه ضریب امنیتی را بالا ببرد و وقتی این نگاه قانون شد، تغییر آن بسیار مشکل خواهد بود».

اوسالیوان درباره جلوگیری از قانون‌شدن این طرح گفت: «همه ما در گفت‌وگو با سناتورها و مقام‌های وزارت خارجه آمریکا هستیم تا نقطه‌نظرمان را منتقل کنیم. فعالیت دیپلماتیک‌مان به این امید است که دیدگاهمان در میان چند نسخه متفاوت که از این طرح وجود دارد، لحاظ شود. ما یادآوری کرده‌ایم که به خاطر این توافق لغو روادید است که‌ میلیون‌ها اروپایی هر سال به آمریکا سفر می‌کنند و به همان تعداد هم آمریکایی به اروپا می‌روند. در نتیجه نباید با نگاه سخت‌گیرانه این رفت‌وآمد را مشکل کنیم. این دقیقا همان چیزی که تروریست‌ها می‌خواهند». او در پاسخ به این سؤال که آیا مقام‌های آمریکا و سناتورها نگرانی‌های شما را جدی گرفته‌اند یا نه، گفت: «می‌توانم بگویم که به حرف‌های ما با دقت گوش دادند و نقطه‌نظرات خود را هم مطرح کردند. من ناامید نیستم».

http://www.sharghdaily.ir/News/80653

ش.د9404529