آیت‌الله سیدحسن خمینی: بدون درس آموزی امام از عاشورا، انقلاب پیروز نمی‌شد

یادگار امام راحل گفت: درس بزرگ امام حسین(ع) برای ما تا همیشه این است که برای احیاء ارزش‌های دین خدا و اخلاق اسلامی تا هر جا که ممکن است باید فداکاری کرده و جان، مال، فرزندان و همه چیز را تقدیم کنیم.

آیت‌الله سید حسن خمینی در دیدار با جمعی از شیعیان کشور اندونزی در حرم مطهر امام خمینی، با بیان اینکه ارادت به امام حسین(ع) ارادت به همه زیبایی هایی است که خداوند آفریده است، اظهار کرد: امام حسین(ع) صرفا یک شخصیت که در گذشته به شهادت رسیده، نیست؛ بلکه امام حسین(ع) همه هویت دینی ماست، زیرا اگر ایشان نبود دین پیامبر(ص) در همان روزگار از بین رفته بود. وی با اشاره به تاریخ صدر اسلام افزود: وقتی انحراف در مسیر اسلام ایجاد شد، کار به جایی رسید که حاکمان اسلامی هیچ اعتقادی به دین پیامبر(ص) نداشتند و حتی بسیاری از محققان قائل به این امر هستند که یزید حتی مسلمان هم نبود و اگر پدرش معاویه حفظ ظاهر می‌کرد، او در ظاهر نیز اسلام را رعایت نمی‌کرد.

سید حسن خمینی با بیان اینکه اندیشه غلط وراثت و سلطنت که معاویه پایه‌گذاری کرده بود در حال نابود کردن اسلام بود، یادآور شد: امام حسین(ع) در شرایطی قیام کرد که اگر این اتفاق نمی‌افتاد هیچ چیز از اسلام باقی نمی‌ماند. وی تصریح کرد: وقتی به نام اسلام همه چیز به نفع یک امر باطل مصادره می شد، شاید تقدیر الهی این بود که سیدالشهداء(ع) با آن وضع فاجعه آمیز در کربلا به شهادت برسد تا جامعه به خواب رفته‌ی اسلامی بیدار شود. یادگار امام گفت: درس بزرگ امام حسین(ع) برای ما تا همیشه این است که برای احیاء ارزش‌های دین خدا و اخلاق اسلامی تا هر جا که ممکن است باید فداکاری کرده و جان، مال، فرزندان و همه چیز را تقدیم کنیم.

سید حسن خمینی با بیان اینکه یکی از فرزندان امام حسین(ع) در روزگار ما امام خمینی است، اظهار کرد: امام به درسی که از عاشورا گرفته بود عمل کرد، در حالی که وقتی قیام ایشان آغاز شد خیلی‌ها از همراهی با ایشان می‌ترسیدند و احساس می‌کردند همدلی با امام برای آنها هزینه دارد؛ اما امام معتقد بودند راهی که رژیم پهلوی در ایران طی می‌کند، در راستای از بین بردن روح دین‌داری در جامعه است و ایشان به همین دلیل قیام کردند و هزینه آن را با شهید شدن فرزند اول‌شان، تبعید 15 ساله و حصر و حبس دادند. وی افزود: درسی که امام از عاشورا گرفته بود راه را به ایشان نشان داد و آن را به مردم هم منتقل کردند که بی تردید اگر این درس آموزی نبود انقلاب پیروز نمی شد.

امروز جهان شیعه محتاج اجرای درس‌های عاشوراست

یادگار امام خطاب به شیعیان اندونزی گفت: شما در کشور خود گل‌های شکفته شده در پی انقلاب اسلامی هستید که این امر نشان می‌دهد اگر یک نفر درس عاشورا را به درستی آموخته باشد می‌تواند در دنیا یک نهال بکارد و دنیا را زیبا تر کند. وی با بیان اینکه امروز جهان شیعه محتاج اجرای درس های عاشوراست، تصریح کرد: خوشحالیم که رهبر معظم انقلاب جانشین امام، آن درس را در جهان امروز به خوبی اجرا می‌کنند و لذا همه باید آمده باشیم که هر جا یک عاشورا لازم بود، عمل کنیم. سید حسن خمینی با اشاره به راهپیمایی عظیم اربعین گفت: عظمتی که در اربعین دیدیم پاداشی است که خداوند به خاطر شجاعت سیدالشهداء(ع) به ایشان عطا کرد، زیرا کسی که به خاطر خداوند فداکاری کند خداوند رحمت او را در دلهای مردم قرار می دهد؛ « اِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا».

هرکس به قدر ظرفیت وجودی‌اش از هنر بهره می‌برد

یادگار امام همچنین با حضور در دومین سوگواره عکس عاشورایی که در محل خانه هنرمندان برگزار شد، گفت: بزرگترین کار هنرمند آن نیست که هرچه هست را نشان دهد، بلکه این است که هرچه درون بیننده قرار دارد را از قوه به فعلیت برساند. سید حسن خمینی اظهار کرد: در دیوان شمس بیش از 500 غزل، لفظ «خاموش» (یا خامش) را در پایان خود دارند که برخی آن را نشان این دانسته‌اند که «خاموش» تخلص مولاناست، اما گروه دیگری با این دیدگاه مخالفت کرده و می‌گویند در اشعار مولانا تعابیری چون «لب فروبند» یا «ساکت باش» نیز در برخی ابیات پایانی غزل های او وجود دارد که نشان می‌دهد خاموش تخلص مولانا نیست، بلکه یک دستور عارفانه از سوی اوست.

وی سپس به ارزش هنر عکاسی اشاره کرد و یادآور شد: عکس با وجود همه تغییراتی که در فرایند تصویربرداری آن رخ داده، نه تنها کماکان جایگاه خود را از دست نداده است، بلکه هنوز یک فریم از یک حادثه بیش از چندین ساعت فیلم تاثیرگذارتر است. سید حسن خمینی علت این اثرگذاری را خاموش بودن عکس ذکر کرد و افزود: ویژگی مهم خاموشی عکس آن است که درون آن «تولید هنر» نهفته است، زیرا وقتی مقابل یک عکس می ایستیم تخیل انسان برانگیخته شده و از این طریق به درون تصویر می‌رود؛ این ویژگی در برخی نقاشی‌ها نیز وجود دارد. وی با اشاره به تصورات و تخیلات گوناگونی که هنگام مشاهده یک تصویر در انسان‌ها ایجاد می‌شود، گفت: عکس فقط یک هنر نیست، بلکه «هنرمندساز» هم هست؛ با دیدن یک عکس تخیل درون فرد جوانه می‌زند، رشد می‌کند و او صدای تصویر را می‌شنود؛ سپس از زمان حال عبور می‌کند، در طول زمان سفر می‌کند و وارد تصویر می‌شود.

سید حسن خمینی ادامه داد: هرچه عکس قوی‌تر باشد و ذهن فرد مقابل آن غنی‌تر باشد، هنر تولید شده نیز غنی‌تر، قوی‌تر و عمیق‌تر است. بنابراین شاید یکی از علل تاثیر بیشتر عکس‌های سیاه و سفید در این نکته نهفته است که با حذف رنگ‌ها به انسان اجازه می‌دهد با تخیل خود رنگ‌ها را تولید کند. وی با بیان اینکه عکس هم معلول یک هنرمند و هم عامل پیدایش یک هنرمند است، تصریح کرد: هنگام ایستادن مقابل یک عکس، درون هرکس به اندازه ظرفیتی که دارد هنر تولید می‌شود و چه بسا برای کسی که از هنر توشه کمتری دارد، عکس صرفا برانگیزاننده یک خیال کوتاه باشد، اما کسی که درون مستغنی‌تری دارد دریایی از مفاهیم او را به جوشش در می‌آورد و اینجاست که تصویر صامت از جوهر خاموشی استفاده می‌کند؛ زیرا سخن گفتن کژتابی دارد.

یادگار امام تاکید کرد: بزرگترین کار هنرمند آن نیست که هرچه هست را نشان دهد، بلکه این است که هرچه درون بیننده قرار دارد، از قوه به فعلیت برساند. لذا در فیلم‌هایی که پایان مبهم دارند ذهن بیننده درگیر می‌شود و دائما برای او سوال پیش می‌آید. وی گفت: عکس همه سوالات را پاسخ نمی‌دهد بلکه در بیننده سوال ایجاد می کند و این سوال باعث می‌شود که او جست‌وجو کرده و در درون خود پاسخ را بیابد؛ ارزش نتیجه آن هم اینجاست که هرکس به اندازه ظرفیت وجودی خویش از عکس و هنر بهره می‌برد. سید حسن خمینی یادآور شد: برای همه ما پیش آمده است که وقتی نزد معلم یا استاد خود می‌رویم هنگامی که شروع به سوال پرسیدن می‌کنیم بدون آن که او سخن بگوید جواب را پیدا می‌کنیم، در حالی که تا وقتی با او سخن نگفته بودیم جواب را نمی‌دانستیم، چرا که نفس حضور او در ما تولید فکر می‌کند و در کنار او توان فکری ما تقویت می‌شود.

وی در همین زمینه یادآور شد: دلیل نامیدن مکتب فلسفی «اشراقیون» به این نام این بود که افلاطون نزد شاگردانش ساکت می‌نشست و آنها نیز ساکت بودند و افلاطون به جای سخن از فلسفه گفتن، اشراقِ حکمت می‌کرد؛ همانگونه که مشّائیون در حال راه رفتن سخن می‌گفتند. یادگار امام افزود: عکس یک هنر ساکت است و بهره‌مندی از سکوت و خاموشی هم معلول یک جان هنرمند و هم علت پیدایش جان‌های متعددی است که هنر درون آن می‌تواند تولید و بارور شود. سید حسن خمینی سپس به موضوع «دعا» و نیایش پرداخت و با بیان اینکه بسیار مهم است که به جای دعا «خواندن» دعا کنیم، افزود: بسیاری از کارهای ما دعا خواندن است؛ در حالی که در این کار چیزی از درون ما نمی جوشد و آنچه ما از سوی خداوند در آیه (ادْعُونِی اَسْتَجِبْ لَکُمْ) به آن امر شده ایم دعا کردن است تا انسان از درون خودش با معبود سخن بگوید.

لذا قرآن می‌فرماید «فَاذْکُرُواْ اللّهَ کَذِکْرِکُمْ آبَاءکُمْ»(همچنان که پدران خویش را یاد می‌کردید خدای را یاد کنید). وی ادامه داد: البته دعا خواندن با زبان دعاهای ماثوره که از معصومین (ع) به ما رسیده است فواید زیادی دارد، اما ما باید از درون خویش جوشش پیدا کنیم و با قوه تخیل و قوه عاقله با خدا سخن بگوییم. یادگار امام اظهار کرد: خاموشی رمز ماندگاری است، به شرط آن که از یک جان هنرمند سر بزند و در مقابل جان‌های هنرمند قرار گیرد؛ زیرا خاموشی، خیال چنین افرادی را تحریک کرده و آن را به سمت پاسخ‌های تازه سوق می‌دهد و برای پرسش‌های جدید پاسخ های از پیش داده شده نمی‌دهد؛ عکس مظهر چنین هنری است. وی گفت: دلیل ساعت‌ها خیره شدن به یک عکس این است که انسان در مقابل خیال خود متحیر است؛ بدین معنا که آن تصویر کاری نکرده است بلکه روح انسان را به جوشش درآورده است، اما به قول مولانا «هر کس به قدر فهمش فهمید مدعا را».

عاشورا از تمام جلوه‌های حقیقت و تحریک خیال آدمی برخوردار است

سید حسن خمینی با بیان اینکه عاشورا از تمام جلوه‌های حقیقت و تحریک خیال آدمی برخوردار است، یادآور شد: در واقعه عاشورا شور همراه با شعور، اوج حماسه همراه با تحیّر و غم توام با حماسه جمع است و گفت: جایی را سراغ نداریم که در آن اشک و حماسه همراه باشد، اما در عاشورا در حالی که در حالت عادی از درون غم و اشک خمودگی و رکود بیرون می آید، از دل گریه شور ایجاد می شود. یادگار امام ادامه داد: انسان‌ها غالبا هنگام کم آوردن مقابل امور، گریه می کنند اما عجیب است که در مورد قضیه عاشورا وقتی انسان گریه می‌کند برانگیخته می‌شود؛ زیرا «غم و شادی بر عارف چه تفاوت دارد/ ساقیا باده بده شادی آن کاین غم ازوست».

سید حسن خمینی گفت: سوگواره شعر عاشورایی از دو عنصر خاموشی و عاشورایی بودن برخوردار است و همین دو عامل یک مجموعه ارزشمند را فراهم آورده است که امیدوارم در سال‌های آینده در سطحی وسیع تر ادامه یاید.در این مراسم که حجت‌الاسلام سید محمود دعایی نیز حضور داشت، از برگزیدگان این سوگواره در دو بخش نیمه حرفه ای و حرفه ای از سراسر کشور تقدیر شد و برندگان جایزه خود را از یادگار گرامی امام دریافت کردند. در پایان سید حسن خمینی ضمن رونمایی از کتاب عکس این سوگواره، از دو گالری عکس‌های برگزیده عاشورایی بازدید کرد.

http://ebtekarnews.com/?newsid=28060

ش.د9404586