با عربستان در همه حوزه‌ها هم‌نظر نيستيم

(روزنامه مردم‌سالاري – 1395/02/21 – شماره 4034 – صفحه 11)

سفير تركيه در تهران روابط كشورش با ايران را فراحزبي توصيف كرد و گفت: سياست خارجي تركيه با استعفاي داوود اوغلو تغيير جدي نخواهد داشت و اساسا تغييرات حزبي، تاثيري بر رويكرد تركيه در روابط با جمهوري اسلامي ‌ايران ندارد.

رضا‌ هاكان تكين در گفت‌و‌گو با ايرنا، اين مطلب را درباره استعفاي داوود اوغلو رهبر مستعفي حزب عدالت و توسعه تركيه، آينده سياسي اين حزب، جانشينان احتمالي وي و تغييراتي كه در سياست خارجي تركيه پس از اين استعفا روي خواهد داد، مطرح كرد.

وي افزود: ايران، كشوري مهم و يكي از مهمترين همسايگان ماست. روابط خيلي گسترده و خيلي عميقي با ايران داريم و گسترش و تعميق روابط در تمام حوزه‌ها، سياست غالب ارتباطات ما با ايران است.

سفير تركيه در تهران اضافه كرد: من كسي نيستم كه بتوانم در مورد روندهاي سياست داخلي تركيه پيش بيني كنم. اين بخشي از طبيعت سياست است و در اين حوزه، گهگاهي استعفا و تحولات اين چنيني پيش مي‌آيد.

تكين ادامه داد: آنچه مشخص است اين كه حزب عدالت و توسعه تركيه اكثريتي را در مجلس در اختيار دارد كه خيلي راحت خواهد توانست برنامه‌هاي خود را پيش ببرد. در شرايط فعلي كنگره حزب برگزار و با توجه به آراي درون حزبي، يك دبيركل جديدي انتخاب خواهد شد و احتمالا اين دبيركل نخست وزير هم خواهد بود.

وي اضافه كرد: اين چيزي نيست كه صرفا در تركيه باشد، در خيلي از كشورها تحولات اين چنيني اتفاق مي‌افتد؛ كسي استعفا مي‌دهد، رهبري عوض مي‌شود و خون تازه اي در سياست تزريق مي‌شود.

با استعفاي داود اوغلو منتظر تغيير جدي در سياست خارجي خودمان نيستم

تكين در پاسخ به سوالي مبني بر اين كه تحليلگران مي‌گويند داوود اوغلو سياست تنش صفر با همسايگان را پيگيري مي‌كرده و خيلي موافق سياست‌هاي نظامي‌نبوده است و از طرفي آقاي اردوغان به گونه اي ديگر فكر كرده و سياست‌هاي ديگري را دنبال مي‌كند، آيا استعفاي داوود اوغلو در روابط تركيه با همسايگان بويژه ايران اثرگذار خواهد بود يا خير؟ گفت: من شخصا منتظر تغيير جدي در سياست خارجي خودمان نيستم؛ در روابط ما با ايران در سياست خارجي تصوري نمي‌كنم تفاوتي صورت گيرد و خصوصا اين كه بحث روابط ما با ايران پيش بيايد.

هنوز بحث انتخابات زودهنگام در تركيه مطرح نيست

سفير تركيه در تهران در عين حال در پاسخ به سوالي مبني بر اين كه در رسانه‌ها بحث انتخابات زودهنگام به دنبال استعفاي داوود اوغلو مطرح شده است و همچنين معتقدند كه آقاي اردوغان به دنبال تغيير نظام پارلماني به رياستي است؛ آيا چنين فرضياتي وجود دارد؟ گفت: بحث انتخابات زودهنگام موضوعي است كه پارلمان درباره آن تصميم مي‌گيرد و اگر اكثريت لازم در پارلمان نظرشان بر انتخابات زودهنگام باشد، برگزار مي‌شود.

تكين ادامه داد: گذشته از آن، بحث تغيير قانون اساسي هم ساز و كار خودش را دارد و اگر آن اكثريت لازم در مجلس باشند و بخواهند اصلاحي را در قانون اساسي پيش ببرند، باز هم موضوعي است كه در پارلمان مشخص مي‌شود؛ اما در حال حاضر اين كه بخواهيم بگوييم برنامه اي براي انتخابات زودهنگام مطرح است يا خير؛ اساسا چنين بحثي مطرح نشده است.

افت حجم تجارت به خاطر تحريم‌ها

چند سال گذشته روساي جمهوري دو كشور هدف مشتركي براي رساندن حجم مبادلات تجاري به ميزان 30ميليارد دلار مشخص كرده بودند و روابط تجاري تركيه و ايران منحني رو به رشدي را نشان مي‌داد. اين رقم در سال 2012 از مرز 22ميليارد دلار عبور كرد اما دقيقا به خاطر تحريم‌هايي كه از همان سال افزايش يافت و سخت تر شد؛ در حجم تجارت ما افتي حاصل شد كه در سال گذشته اين رقم به 9ميليارد و 800 ميليون دلار رسيد.

اما اكنون شاكريم كه پس از توافق هسته‌اي، تحريم‌هايي كه عليه ايران اعمال مي‌شد، برداشته شده و ما از موانع بر سر راه تجارت بين دو كشور خارج شديم.

30 ميليارد دلار حجم تجارت هدفي خيال‌پردازانه نيست

يكي از تحولات اميد‌بخشي كه در اين حوزه است، بحث موافقتنامه «تجارت ترجيحي» است كه يك سال و نيم پيش اجرايي شد و از آغاز سال ميلادي گذشته در حال اجرا شدن است. اين موافقتنامه يك دوره مذاكرات بسيار طولاني دارد كه 12 سال به طول انجاميد و امضا و اجرايي شدن آن نقطه عطفي در روابط دو كشور محسوب مي‌شود.

مقامات دو كشور در خصوص ليست‌هاي محصولاتي كه مشمول اين موافقتنامه مي‌شوند، براي افزايش و گسترده شدن اين ليست‌ها به تفاهم رسيدند و در روزهاي آينده نشست كارشناسي براي افزايش محصولاتي كه مشمول اين موافقتنامه مي‌شود، برگزار خواهد شد.

صرفا تنها مشخص كردن يك هدف شايد خيلي حركت معناداري نباشد؛ چيزي كه مهم است اين كه علاوه بر مشخص كردن هدف زمينه اي براي تحقق آن بتوانيم ايجاد كنيم.

يك وقت‌هايي موافقتنامه‌هاي خيلي خوبي امضا مي‌شود اما اگر اجرايي نشوند و نتوانيم آن‌ها را اجرايي كنيم، خيلي محلي از اعراب ندارند و معنا دار نمي‌شوند. در نشست‌هاي عالي كه در چند ماه اخير بين دو كشور برگزار شده روي اين موضوع تاكيد شد.

در سفر جناب آقاي روحاني در ماه گذشته به تركيه اين مساله مطرح شد كه ما در سطوح عالي بعضا موافقتنامه‌هايي را امضا مي‌كنيم اما وقتي براي اجرا شدن به سيستم بروكراسي مي‌رود يك وقت‌هايي كامل اجرا نمي‌شوند. اما با وجود تمام اين مشكلات، ما آينده روابط اقتصادي و تجاري بين تركيه و ايران را آينده روشني مي‌بينيم.

اين هدف 30 ميليارد دلار حجم تجارت دو كشور هدف خيال پردازانه و روياپردازانه‌اي نيست و در مدت خيلي كوتاهي مي‌توان به اين هدف دست پيدا كرد.

به روابط صرفا با عينك تجارت نگاه نمي‌كنيم

ما طبيعتا مثل بعضي كشورها به اين موضوع صرفا با عينك تجارت نگاه نمي‌كنيم. چرا كه روابط ما با ايران اينقدر عميق و پيچيده است كه نمي‌شود آن را صرفا به روابط تجاري تقليل داد و ما همواره در خصوص ايران با دوستان غربي خودمان همنظر نبوديم و خيلي وقت‌ها به خاطر اين كه در كنار ايران قرار گرفتيم و از ايران دفاع كرديم از طرف آنها مورد فشار قرار گرفتيم. يعني پايه اساسي سياست ما نسبت به منطقه، تقويت صلح، امنيت و ثبات است و به خاطر اين كه معتقديم اين توافق نامه به صلح، امنيت و ثبات كمك كرده از آن حمايت كرديم.

اما موضوع سوريه مساله جدايي است. همانطور كه شما هم مي‌دانيد در خصوص مساله سوريه، تركيه و ايران ديدگاه‌هاي متفاوتي دارند اما توانسته ايم اين اختلاف نظر را در روابط دو جانبه خودمان انعكاس ندهيم. گذشته از اين، ما هيچ وقت به بهانه اين كه ديدگاه‌هاي متفاوتي داريم به دنبال آن نبوده ايم كه ايران در حوزه سياست خارجي منزوي شود. چرا كه ايران در گذشته كشور مهمي‌در منطقه بوده، در حال حاضر كشور مهمي‌در منطقه است و در آينده هم كشور مهمي‌در منطقه خواهد بود و اين ادامه دارد. يعني ما به جاي سياست جبهه بندي و مقابله، همواره از سياست همكاري حمايت مي‌كنيم.

علاوه بر آن، در مساله سوريه در مورد يك سري سياست‌هاي اصولي و پايه اي تركيه و ايران همنظر هستند. براي مثال حفظ تماميت ارضي كشور سوريه و يا اين كه در خصوص آينده سوريه همه مردم اين كشور بايد تصميم بگيرند و يا اين كه دولت آينده سوريه بايد تمام اقشار و كل جامعه سوريه را نمايندگي كند. اصلي ترين اختلاف ديدگاه در مساله سوريه در مورد آينده بشار اسد است. رويكرد ما را در اين خصوص شما خيلي خوب مي‌دانيد. ما اميدواريم كه در كوتاه ترين زمان ممكن بر سر يك مدل و فرمولي كه بتوان صلح، ثبات و امنيت پايدار براي سوريه به ارمغان بياوريم توافقي حاصل شود.

ما از آغاز بحران سوريه همواره معتقد بوديم كه راه حل بحران سوريه، سياسي است و هيچ وقت از راه حل‌هاي نظامي‌حمايت نكرديم. در آغاز شروع تحولات سوريه رويكردي كه داشتيم در خاطره‌ها باقي است. در موقعي كه مردم سوريه با يك سري مطالبات مشروع، شروع به راهپيمايي و تظاهرات كرده بودند، روابط خيلي نزديكي با آقاي اسد و دولت سوريه داشتيم و همان موقع مدام به او تذكر مي‌داديم و در ارتباط بوديم كه پاسخ دادن به مطالبات مشروع مردم، هم باعث افزايش محبوبيت خودش خواهد شد و هم باعث خواهد شد كه كشور سوريه ثبات بيشتري پيدا كند.

ما هيچگاه سياستي كه به دنبال كنترل سوريه و يا سر كار آوردن يك حكومتي كه گرايش خاصي داشته باشد و به گروه خاصي نزديك باشد را پيگيري نكرديم و نداشتيم. ما همواره مي‌خواستيم كه در سوريه دولتي سر كار باشد كه كل ملت را نمايندگي كند و آقاي اسد شانس اين را داشت.

ما به خاطر نوار مرزي طولاني كه با سوريه داريم؛ 911 كيلومتر مرز مشترك با سوريه داريم. همانطور كه شما هم اشاره كرديد بي‌ثباتي و ناامني در سوريه مستقيما ما را هم تحت تاثير قرار مي‌دهد. يعني ثبات در سوريه براي ما منافع بيشتري نسبت به كشورهايي كه همسايه اين كشور نيستند، دارد.

شهروندان تركيه هر روز مستقيما با تراژدي زندگي سوري‌ها برخورد دارند

در حال حاضر2/7 ميليون نفر سوري در تركيه زندگي مي‌كنند. تركيه در حال حاضر ميزبان بزرگترين جمعيت پناهجويان در جهان است و سوري‌ها در چهار گوشه كشور ما زندگي مي‌كنند و شهروندان تركيه هر روز مستقيما با تراژدي زندگي سوري‌ها برخورد دارند.

گذشته از اين، سازمان‌هاي تروريستي مانند داعش، پ.ك.ك، پ.ي.د و جبهه النصره از اين خلاء و بي ثباتي استفاده مي‌كنند و عمليات‌هاي تروريستي انجام مي‌دهند كه حتي خود تركيه را هم هدف مي‌گيرد.

ترکيه بيشترين ضربه را از تروريسم خورده است

تركيه يكي از كشورهايي است كه بيشترين ضربه را از تروريسم خورده است. چرا كه وقتي مردم مطالبات مشروعي را مطرح مي‌كنند و امكان پاسخگويي به اين مطالبات و فضاي سياسي مسدود مي‌شود، رفته رفته آن قشر متوسط و معتدلي كه اين مطالبات را مطرح مي‌كنند از طرف گروه‌هاي افراطي كنار زده مي‌شوند و اين گرو‌ه‌ها هستند كه ميدان را در دست مي‌گيرند. ما به خاطر اين كه دقيقا چنين وضعيتي را پيش‌بيني مي‌كرديم با جديت به آقاي اسد هشدار مي‌داديم كه به مطالبات مشروع مردم پاسخ داده و نگذارد كار به اينجا برسد. پنج سال پيش نه داعش و نه جبهه النصره و نه گروه‌هاي ريز و درشت ديگري كه در آنجا شكل گرفتند وجود نداشت.

در خصوص ورود افرادي از کشورهاي غربي به سوريه هشدارهاي بسياري به دوستان اروپايي و غربي خود داده‌ايم بخصوص در مورد همكاري و افزايش همكاري‌هاي اطلاعاتي و امنيتي. اما اين همكاري‌ها تا وقتي كه اين گروه‌ها در مركز و قلب اروپا اقدام به حملات تروريستي نكرده بودند از طرف آنها جدي گرفته نمي‌شد.

بعد از اين كه اقدامات تروريستي در خود اروپا از طرف سازمان‌هاي تروريستي انجام شد، تازه به اين نتيجه رسيدند كه بايد اين همكاري را انجام دهند و بعد از آن بود كه اين همكاري‌ها خيلي جدي شد و الان تقريبا مي‌شود گفت كه اين مساله حل شده و بحث آمدن آنها و عضويتشان در گروه‌هاي تروريستي به حداقل رسيده است.

البته تامين امنيت صد درصدي و جلوگيري از هر گونه نفوذ در نوار مرزي طولاني به وسعت 911 كيلومتر سختي‌هاي خاص خودش را دارد و بعد از اين كه اين مساله جدي شد هم با افزايش همكاري‌هاي امنيتي و اطلاعاتي با دوستان غربي خودمان و هم با اتخاذ تدابير مشخص به شكل فيزيكي در طول نوار مرزي توانستيم اين مشكل را به حداقل برسانيم. چرا كه در طول مرز مشترك ما با سوريه سياست درهاي باز اعمال مي‌شد و دليل آن هم اين بود كه در پنج سال گذشته شهروندان سوري به ما پناه مي‌آوردند و سياست درهاي باز دليل انساني داشت و نمي‌توانستيم عبور و مرور را صد درصد قطع كنيم.

ما با عربستان در بعضي مسائل اشتراک‌نظر و در برخي اختلاف‌نظر داريم

اينكه ما در همه مسايل صدرصد با عربستان سعودي هيچ مشكلي نداريم و همنظر هستيم، چنين چيزي وجود ندارد.

اين طبيعي است كه كشوري با يك كشور ديگر در يك سري از مسايل اختلاف نظر و در يكسري از مسايل اشتراك نظر داشته باشد و ما با عربستان سعودي در همه حوزه‌ها همنظر نيستيم.

در كودتاي السيسي در مصر تنشي كه در روابط ما با عربستان و بعضي از كشورهاي حوزه خليج فارس اتفاق افتاد مشخص است. براي نمونه اين كه به كليت جريان و حركت اخوان‌المسلمين تروريست گفته شود از نظر ما يك حركت نادرستي است. يعني مي‌خواهم اين را بگويم كه اختلافات مشابهي با هر كشور ديگري به وجود مي‌آيد و اين اختلاف ديدگاهي كه داريم صرفا با ايران نيست و با كشورهاي ديگري هم مي‌تواند وجود داشته باشد.

گذشته از آن متوجه شدم كه عنوان كرديد عربستان سعودي در حملات 11سپتامبر نقش داشته است. اين هنوز چيز ثابت شده اي نيست. 19 نفر از كساني كه در آن اتفاق دست داشتند، شهروند عربستان سعودي بودند اما اين كه بگوييم عربستان سعودي پشت القاعده است با توجه به اين كه اين گروه حملاتي هم عليه خود عربستان سعودي داشته است، ديدگاه درستي نيست.

البته اگر روزي اين محرز، مشخص و اثبات شود كه عربستان سعودي يا هر كشوري به القاعده يا هر سازمان تروريستي ديگري كمك مي‌كند، آن موقع سياست‌ها بازبيني مي‌شود. اما براساس روايات و شنيده‌ها رويكرد و سياست خارجي تغيير داده نمي‌شود.

رهبري کشور سوريه را مردم سوريه مشخص مي‌کنند

اينكه مردم سوريه و كشور سوريه را چه كسي قرار است رهبري كند، به ما ارتباطي پيدا نمي‌كند و اين را مردم سوريه مشخص مي‌كنند. كشور سوريه يكي از كشورهاي غني با فرهنگ قديمي‌و صاحب تاريخ طولاني است و مطمئن هستم كه ملت سوريه آلترناتيوهاي بسياري را در بين خودش به جاي اسد دارد. فقط آن چيزي كه ما خواستارش هستيم اين است كه دولتي كه بتواند آغوش خودش را به روي تمام اقشار مردم سوريه از سني، علوي، كرد، ارمني، تركمن، شيعه و تمام مردم سوريه با تمام اقشار و تمام قوميت‌ها و مذاهب باز كند و آن‌ها را جاي دهد، زير سايه خود بگيرد و آنها را نمايندگي كند. ما فقط خواستار اين هستيم. چيزي كه مهم است ايجاد زمينه‌هاي عيني براي اين است كه مردم سوريه دست به اين انتخاب بزنند.

سوريه بايد از سازمان‌هاي تروريستي پاك شود

طبيعتا كليه سوريه بايد از سازمان‌هاي تروريستي پاك شود و از طرف ديگر بايد به تروريسم دولتي هم پايان داده شود و ما مي‌دانيم كه داعش به چه شكلي به وجود آمد و چطور شكل گرفت. دولت براي مشروعيت بخشي به خودش زمينه اي را براي ظهور و بروز سازمان‌هاي مختلف تروريستي ايجاد كرد و اين موضوعي است كه نبايد از آن غافل شد.

http://mardomsalari.com/Template1/News.aspx?NID=247215

ش.د9500247