(روزنامه جوان ـ 1394/11/03 ـ شماره 4731 ـ صفحه 6)
تقويت نظامي روسيه
«سرگئي شويگو» وزير دفاع روسيه روز دوشنبه 21 دي اعلام كرد، مسكو در نظر دارد سه لشكر نظامي با تمامي زيرساختهاي مورد نياز را در مناطق غربي اين كشور به منظور مقابله احتمالي با غرب مستقر كند. شويگو تأكيد كرد كه سه مركز فرماندهي اصلي با تمركز عمده بر اقدامات تحريكآميز غرب در مناطق غربي روسيه راهاندازي خواهد شد. وزير دفاع روسيه گفت: اين مراكز فرماندهي نظامي در سال جاري ميلادي راهاندازي شده و مورد بهرهبرداري قرار خواهد گرفت. وي تشكيل اين سه لشكر نظامي را كاري بسيار مهم ارزيابي كرد. به گفته شويگو، در كنار اعزام نيروهاي نظامي مورد نياز به اين مراكز فرماندهي، انتظار ميرود اقدامات مرتبط با ايجاد زيرساخت دائمي، بررسي سايتها و تأسيسات و تجهيزات نظامي در اين مناطق نيز صورت گيرد. وزير دفاع روسيه در پاييز 2015 اعلام كرده بود كه از آغاز سال 2015 ميلادي، حدود 30 يگان نظامي در مناطق غربي اين كشور مستقر شدهاند. وي همچنين در ماه نوامبر2015 از اضافه شدن 15 يگان نظامي به نيروهاي مستقر در بخش جنوبي اين كشور خبر داده بود. گزارشهاي منتشر شده از اين امر حكايت دارد كه بخش غربي ارتش روسيه به تازگي با مستقر شدن يك لشكر از تانكهاي پيشرفته در اطراف مسكو كاملاً تجهيز شده است.
يك منبع عاليرتبه در ستاد كل ارتش روسيه نيز گفته كه لشكر بيستم روسيه قرار است در پنج منطقه در غرب روسيه به مركزيت «ورونژ» مستقر گردد. اين اقدامات نظامي روسيه در واكنش به افزايش قواي نظامي امريكا و اروپا در مرزهاي غربي روسيه صورت ميگيرد. روابط روسيه و غرب طي ماههاي گذشته به خصوص پس از بحران شرق اوكراين با تنش زيادي روبهرو شده است. سطح روابط دو طرف به پايينترين سطح پس از جنگ سرد تنزل يافته است. امريكا و ساير كشورهاي غربي با طرح اين ادعا كه روسيه در تحولات شرق اوكراين دست داشته، تحريمهاي زيادي را عليه مسكو اعمال كردهاند. در يكي از واكنشهاي روسيه در قبال اقدامات توسعهطلبانه ناتو در شرق اروپا و در مجاورت مرزهاي غربي روسيه، وزارت امور خارجه روسيه در 20 اكتبر 2015 به اقدام استوني درباره طرح توسعه پايگاه هوايي «اماري» در اين كشور كه ميزبان جنگندههاي ناتو به هدف اجراي مأموريت گشتزني در منطقه بالتيك و تضمين عدم حضور هواپيماهاي روسيه در حوزه بالتيك است واكنش نشان داد و اين اقدام را محكوم كرد. در بيانيه وزارت خارجه روسيه آمده بود كه طرح دولت استوني براي توسعه پايگاه هوايي «اماري» به منظور افزايش ظرفيت حضور هواپيماهاي ائتلاف نظامي ناتو، اقدامي تحريكآميز است.
نگراني آمريكا
ناتو بارها نگراني خود را از ادامه استقرار تجهيزات نظامي روسيه در مرزهاي غربي اين كشور اعلام كرده است. در اين راستا نيروي هوايي امريكا در اواخر دي 1394 اعلام كرد كه نگران استقرار سامانه دفاع موشكي پيشرفته اس۴۰۰ روسيه در كالينينگراد، منطقهاي بين لهستان و ليتواني است. گرچه مسكو استقرار سامانههاي دفاع موشكي جديد اس 400 را در درياي بالتيك از اوايل سال 2012 ميلادي آغاز كرده است ولي ارتش امريكا اواخر سال 2015 ميلادي به طور علني و آشكار نگراني خود را نسبت به استقرار سامانههاي پيشرفته دفاع موشكي روسيه در اروپا اعلام كرده است. فرانك گورنك فرمانده نيروي هوايي امريكا در اروپا در مصاحبه با روزنامه نيويورك تايمز گفته است: «اين مسئله بسيار جدي است. بيشك ما به نظارت و بررسي استقرار سامانه پدافند هوايي روسيه در اروپا ادامه ميدهيم.» وي در ادامه تصريح كرد: نيروهاي روسي يك سامانه دفاع ضد موشكي و ضدهوايي يكپارچه را در منطقه كالينينگراد مستقر كردهاند. اين تسليحات به صورتي مستقر شدهاند كه امكان دستيابي به آن مناطق را سخت و دشوار خواهد كرد. با استقرار سامانه موشكي اس 400 با برد 250 مايل، روسيه قادر خواهد بود تا يك سوم حريم هوايي لهستان را نيز تحت نظر قرار دهد.
موضعگيري لهستان
ينس استولتنبرگ دبير كل ناتو روز دوشنبه 28 دي در ورشو پايتخت لهستان با آندره دودا رئيسجمهور اين كشور ديدار كرد. در كنفرانس خبري پس از اين ديدار، دودا، خواستار موافقت ناتو براي استقرار چشمگير نيرو و تجهيزات در مركز و شرق اروپا براي تضمين امنيت اين منطقه در مقابل رفتار تهاجميتر روسيه شد. ورشو پايتخت لهستان ميزبان نشست ناتو در ژوئيه 2016 خواهد بود، انتظار ميرود سران لهستان در اين نشست بر افزايش حضور نيروهاي ناتو در خاك خود و ساير مناطق اروپاي شرقي تأكيد كنند. در اين راستا رئيسجمهوري لهستان، خواستار اتخاذ تصميمات عملي براي تقويت امنيت شرق اروپا در نشست ماه ژوئيه است. در واكنش به اظهارات رئيسجمهوري لهستان، استولتنبرگ ضمن موافقت با ديدگاه وي، تأكيد كرد كه، ناتو اكنون حضور نظامي پايداري در منطقه دارد كه لهستان بخشي از آن است. وي تأكيد كرد كه پس از نشست ورشو شاهد حضور بيش از پيش ناتو در لهستان خواهيم بود.
تداوم رويارويي
اين براي نخستين بار نيست كه يكي از سران كشورهاي مركز و شرق اروپا بر افزايش قابل توجه نيروها، تجهيزات و زيرساختهاي ناتو در اين منطقه تأكيد ميكند. در واقع آن دسته از كشورهاي اين منطقه كه در ناتو عضويت دارند به ويژه جمهوريهاي سه گانه بالتيك و لهستان، مكرراً خواهان تقويت حضور نظامي ناتو در كشورهاي خود به بهانه مقابله با تهديدات روسيه هستند. با وقوع بحران اوكراين، ظرف دو سال اخير سازمان ناتو، خصومت خود با روسيه را علني كرده و به بهانه مقابله با اقدامات مسكو در اوكراين، حضور نظامي خود در شرق اروپا را به شدت گسترش داده است. ضمن اينكه ناتو كماكان سياست گسترش به سوي شرق را ادامه داده و در آخرين اقدام در اين راستا، از مونته نگرو براي عضويت در ناتو دعوت كرده است. در مقابل روسها مرعوب اينگونه اقدامات نظامي ناتو نشده و واكنش محكمي به اينگونه اقدامات نشان داده و ضمن نمايش قدرت نظامي خود با برگزاري رزمايشهاي مختلف، تلاش كردهاند متقابلاً كشورهاي شرقي عضو ناتو را تحت فشار قرار دهند. موضعگيريها و اقدامات خصمانه ناتو باعث تقويت اين باور در مسكو شده كه اقدامات اين سازمان نظامي در اروپاي شرقي صرفاً در راستاي تنشآفريني در منطقه بوده و موجب تهديد امنيت ملي روسيه شده است و به همين دليل روسيه اقدامات متقابل خود در اين منطقه را از قبيل برگزاري رزمايشها و افزايش استقرار نيروها و تجهيزات نظامي، تدافعي و بازدارنده ميخواند. در عين حال برخي اعضاي ناتو از جمله آلمان به خاطر نگراني از تشديد تنشها با روسيه، نظر چندان مساعدي نسبت به افزايش توانمندي ناتو در شرق اروپا ندارند. در عين حال برخي ديگر از كشورهاي ناتو مانند يونان، قبرس، ايتاليا و اسپانيا نيز خواهان بهبود روابط با روسيه هستند. ضمن اينكه آلمان به عنوان مهمترين كشوراروپا و بزرگترين اقتصاد اين قاره، بهدنبال احياي روابط روسيه و ناتو در قالب شوراي روسيه – ناتو است. در اين زمينه مارتين اردمان نماينده آلمان در ناتو در اوت 2015 تصريح كرد كه بسياري از اعضاي ناتو از عدم گفتوگو با روسيه، پشيمان هستند.
شوراي روسيه - ناتو در سال ۲۰۰۲ ميلادي شكل گرفت و آخرين نشست رسمي اين شورا نيز در ژوئن ۲۰۱۴ برگزار شد. از آن زمان تاكنون گفتوگو بين روسيه و ناتو متوقف شده است. علت اصلي اين مسئله نيز بحران اوكراين بوده است. البته فهرست كشورهايي كه با از سرگيري فعاليت شوراي ناتو- روسيه مخالف هستند، اعلام نميشود، اما كشورهاي شرق اروپا با اين مسئله مخالف هستند. شواهد حاكي از آن است كه چشماندازي براي كاهش فوري تنشها بين روسيه و ناتو وجود ندارد، ضمن اينكه كشورهاي جناح شرقي ناتو اكنون عملاً به آتش بيار معركه روسيه و ناتو تبديل شده و از هيچ تلاشي براي برافروخته نگه داشتن اين آتش خودداري نميكنند.
http://javanonline.ir/fa/news/767194
ش.د9405377