راه‌حل نظامی برای مسئله کردی وجود ندارد

(روزنامه شرق ـ 1395/03/17 ـ شماره 2600 ـ صفحه 12)

** نخست آنکه حزب ما حزبی است که همه هویت‌های قومیتی، مذهبی و دینی را در ترکیه نمایندگی می‌کند. ما کردها، ترک‌ها، اعراب، آسوری‌ها، ارمنی‌ها، کلدانی‌ها، سنی‌ها، علوی‌ها، ایزدی‌ها و مسیحیانی را در حزب و در پارلمان به عنوان نمایندگان‌مان در منطقه کردی و ترکی داریم.

‌* صرف‌نظر از جنبش‌های اجتماعی، شما چه اهرمی برای اعمال فشار بر دولت ترکیه برای رسیدن به خواسته‌های خود دارید؟

** ما با جنبش‌های اجتماعی و همچنین همه کمیسیون‌های پارلمانی تشکیل‌شده در پارلمان ترکیه، ازجمله کمیسیون روابط خارجی همکاری می‌کنیم. ما در نهادهای اروپایی فعال هستیم، ازجمله در ناتو و از طریق نمایندگان مجلس کارها را پیش می‌بریم.

‌* آقای دمیرتاش گفته بود حزب دموکراتیک خلق‌ها در انتخابات اخیر رسانه قابل‌توجهی در اختیار نداشت. چگونه ضعف خود در این حوزه را در مقایسه با سایر احزاب جبران می‌کنید؟

** به یاد داشته باشیم که همه رسانه‌های جمعی در ترکیه هوادار دولت هستند. هرگونه مخالفتی علیه دولت در رادیو و تلویزیون‌ها و روزنامه سانسور می‌شوند. هیچ‌کسی نمی‌تواند مدعی شود در ترکیه آزادی رسانه وجود دارد. وضعیت آزادی رسانه از سوی اتحادیه اروپا و ایالات متحده مورد انتقاد قرار گرفته است. به عنوان یک بدیل، ما به طور گسترده از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنیم حتی باوجود آنکه این موضوع از سوی دولت با محدودیت‌هایی مواجه شده است، اما ما مقاومت می‌کنیم.

‌* به‌تازگی، حزب «اتحادیه دموکراتیک» در مسکو دفتری را افتتاح کرد و روسیه نیز از آقای دمیرتاش برای سفر به آن کشور دعوت كرده است. برخی می‌گویند این موضوع نشان‌دهنده روابط گسترده حزب شما با روسیه است. نظر شما دراین‌باره چیست؟

** ما می‌خواهیم با همه کشورهای پیرامونی‌مان روابط داشته باشیم. در این چارچوب، هیأت‌های مختلف را به کشورهای متفاوت ازجمله ایالات متحده آمریکا، کشورهای عضو اتحادیه اروپا و روسیه فرستاده‌ و جلسات متعددی را برگزار کرده‌ایم. در طول این جلسات، ما درباره وضعیت فعلی در کردستان ترکیه و سوریه صحبت کرده و دیدگاه‌هایمان را ارائه داده‌ایم.

‌* ارزیابی شما درباره روند مذاکرات صلح میان کردها و دولت ترکیه در ماه‌های آینده چیست؟ حملات اخیر نیروهای ارتش دولتی ترکیه چه تأثیری بر روند مذاکرات در سوریه خواهند داشت؟

** مبارزه در بخشی از کردستان بر سایر بخش‌ها نیز تأثیرگذار خواهد بود، چراکه کردها یک ملت واحد هستند و با وجود مرزهای موجود میان آنها، آنان زبان، فرهنگ، تاریخ و سرزمین مشترکی دارند گرچه سرزمین ما از سوی فرانسه و بریتانیا در جریان توافق سایکس-پیکو براساس منافع آنها جدا شد اما هنوز هم کشور ما باقی مانده است. ما با همه جریانات و سازمان‌های کردی در ارتباط هستیم. موضع سیاسی کنونی ترکیه علیه کردها در سوریه تأثیری منفی بر راه‌حل سیاسی احتمالی برای مسئله کردی در ترکیه دارد. آنكارا نمی‌تواند از سویی با کردها در ترکیه مذاکره کند و از سوی دیگر، در سوریه با آنان بجنگد. بنابراین باید با چشم‌اندازی جهانی به موضوع نگاه کرد و اين راه‌حل درست پذیرش حق کردها برای تعیین سرنوشت است. حق تعیین سرنوشت حقی مشروع است که سازمان‌ملل متحد آن را به ‌رسمیت شناخته و اتفاقا ترکیه نیز آن را امضا کرده است. بااین‌حال، دولت کنونی ترکیه حاضر شده خود را در جنگ علیه کردها در آن کشور قرار دهد. در این جنگ ترکیه از همه سلاح‌های عراق ازجمله بالگرد، جنگنده، تانک و سایر نیروهای ارتشی خود علیه جمعیت غیرنظامی در هر زمان ممکن استفاده می‌کند؛ به‌ویژه در شهرهای کردنشین و نواحی‌ای چون یوسکووا، سور، سیلوان، جیزره، سیرناک، نسیبین. تصاویری که از نواحی کردنشین در ترکیه می‌آیند شبیه وضعیت آن مناطق در جریان جنگ جهانی دوم هستند. با توجه به این موضوع چهره‌های دانشگاهی ترکیه نیز اظهار کرده‌‌اند خواستار راه‌حل صلح‌آمیزی برای مسئله کردی هستند. درنتیجه ما نمی‌توانیم درباره روند صلح در ترکیه درحال‌حاضر صحبت کنیم. به عنوان اعضای حزب دموکراتیک خلق‌ها، ما هنوز هم روند صلح را به رسمیت می‌شناسیم، چراکه فکر می‌کنیم راه‌حل نظامی برای مسئله کردی وجود ندارد.

‌* به‌تازگی جو بایدن، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا، حمایت خود را از حملات ترکیه علیه کردها در آن کشور اعلام کرد و آن را تلاش دولت ترکیه برای تأمین امنیت و ثبات خود خواند. موضع و نظر شما در قبال نظرات بایدن چیست؟

** مسئولیت گفته‌های مقام‌های آمریکایی درباره ترکیه و اقدامات آن برعهده خود آنهاست. همان‌گونه که پیش‌تر اشاره کردم، راه‌حلی نظامی برای مسئله کردی وجود ندارد. دولت ترکیه برای دو سال خود مذاکرات صلح را با حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) انجام داد و آمریکا چندین‌بار از مذاکرات صلح میان دولت ترکیه و پ‌ک‌ک حمایت کرد. درنتیجه، ما می‌توانیم بگوییم آمریکا می‌داند راه‌حل نظامی برای مسئله کردی وجود ندارد. ما دارای روابط گسترده با چندین حزب سیاسی، دولت و سازمان هستیم و دیدگاه‌های خود را ارائه می‌دهیم و خواستار دموکراتیزه‌شدن منطقه و گسترش ایده‌هایمان در سرتاسر خاورمیانه هستیم.

‌* در نخستین بمب‌گذاری‌ها در ترکیه بسیاری از جوانان حزب دموکراتیک خلق‌ها و فعالان سوسیالیست هدف حمله تروریست‌ها قرار گرفتند. آقای دمیرتاش نیروهای امنیتی را متهم اصلی این حملات دانست. ارزیابی حزب دموکراتیک خلق‌ها درباره حملات اخیر تروریستی در استانبول و آنکارا چیست؟

** ما به عنوان حزب دموکراتیک خلق‌ها، همه عملیات تروریستی علیه شهروندان‌مان را محکوم می‌کنیم. در ترکیه، بسیاری از حملات تروریستی علیه فعالان و طرفداران حزب ما و دفاترمان از سوی داعش در همکاری با دستگاه امنیتی ترکیه سازماندهی شده‌اند. بمب‌گذاری‌ها در دیاربکر، سوروج و آدانا علیه دفاتر حزبی ما و اعضایمان بودند. عاملان این حملات به دست عدالت سپرده نشده‌اند. اگرچه برخی از اعضای داعش در ارتباط با آن دستگیر شده‌‌اند، اما سازمان‌دهندگان اصلی بازداشت نشده‌‌اند، چراکه بسیاری از آنان وابسته به دولت ترکیه هستند.

‌* روزنامه‌های حامی دولت ازجمله «صباح» از حزب دموکراتیک خلق‌ها به عنوان جناح سیاسی «پ‌ک‌ک» یاد می‌کنند. نظر شما دراین‌باره چیست؟ روابط شما با پ‌ک‌ک چگونه است؟

** ما هیچ ارتباط سازمانی‌ای با پ‌ک‌ک نداریم این درست است که نمایندگان‌مان به‌ویژه در روند مذاکرات صلح با نمایندگان دولت از سویی و با آقای «عبدالله اوجالان»، رهبر پ‌ک‌ک که اکنون در زندان است، دیدار کرده‌‌اند. ما همچنین با رهبران پ‌ک‌ک در کوهستان‌های قندیل نیز ملاقات داشته‌ایم. حزب دموکراتیک خلق‌ها همواره از روند مذاکرات صلح حمایت می‌کند درنتیجه ما از هر دو طرف پ‌ک‌ک و دولت ترکیه می‌خواهیم آتش‌بس متقابل را برقرار کنند و به روند مذاکرات صلح بازگردند. موضع ما در آمریکا و اتحادیه اروپا مورد حمایت قرار گرفته است. بااین‌حال، بار دیگر دولت ترکیه تلاش می‌کند مشکل را از طریق استفاده از قوه قهریه حل کند. نظر ما این است در صورتی که دولت اردوغان به رویه کنونی ادامه دهد خود باعث زوال دولتش خواهد شد مانند دولت‌های قبلی ترکیه.

‌* حزب دموکراتیک خلق‌ها، دولت ترکیه را علت اصلی وضعیت کنونی در کشور می‌داند. بااین‌حال، واقعیت آن است که به‌نتیجه‌رسیدن مذاکرات صلح به رونق بیشتر اقتصاد ترکیه و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی بیشتر می‌انجامد، چرا دولت نخواهد برای سود اقتصادی هم که شده مذاکرات به نتیجه برسد؟

** طبق نظرسنجی‌های عمومی پیش از انتخابات هفتم ژوئن گذشته که ما به عنوان یک حزب و نه با نامزدهای مستقل در آن شرکت کردیم، به مدد روند صلح تأثیر مثبتی بر اپوزیسیون دموکراتیک در ترکیه و کردها گذاشته شد و حزب ما بیش از ٨٠ کرسی را در پارلمان از آنِ خود کرد و حزب «عدالت و توسعه» از اکثریت موردنیاز برای تشکیل دولت تک‌حزبی بازماند. زمانی که حزب عدالت و توسعه درک کرد صلح و رقابت دموکراتیک در جهت منافع آن حزب نیست، موضع خود را به طور کامل تغییر داد و سیاست جنگ‌طلبانه را در پیش گرفت. اردوغان به طور رسمی اعلام کرد روند صلحی وجود ندارد. او گفت چیزی به نام مسئله کردی و مذاکرات صلح به‌هیچ‌وجه وجود خارجی ندارد. او پس از آن سیاست جنگ خود را آغاز کرد. بسیاری از اقدامات او تحریک‌آمیز بودند، از جمله بمباران مواضع پ‌ک‌ک ازسوی جنگنده‌های ترکیه و بسیاری از رهبران حزب ما نیز بازداشت شدند و بیش از ١٨٠ دفتر ما هدف حملات قرار گرفتند. دو روز پیش از انتخابات، دو بمب ازسوی داعش با همکاری با دولت در جریان کارزار انتخاباتی در دیاربکر منفجر شدند که جان چهار نفر را گرفتند و حدود ٤٠٠ نفر را مجروح کردند. با این حملات، اردوغان به شکلی زیرکانه نظر مساعد ملی‌گرایان افراطی دست راستی عضو حرکت ملی را نیز به سوی خود جلب کرد.

* ‌علت اصلی اینکه حزب دموکراتیک خلق‌ها برنامه جامعی را در حوزه سیاست خارجی ارائه نداده چیست؟

** ما دارای سیاست خارجی جامعی در قبال خاورمیانه، اروپا و ایالات متحده هستیم. ما کمیسیون‌های مختلفی را در درون ساختار حزبی‌مان داریم که پیشینه اطلاعات و طرح‌های سیاست‌گذاری را برای حزب ارائه می‌دهند. هدف سیاست‌گذاری ما برای خاورمیانه دستیابی به دموکراسی، آزادی و همزیستی مسالمت‌آمیز مردم در منطقه است. به عنوان حزب، ما از حق تعیین سرنوشت مردم حمایت می‌کنیم و در این راستا مانند کردها، از حق تعیین سرنوشت ملت فلسطین نیز حمایت می‌کنیم. ما به لزوم روابط اقتصادی میان کشورها و ملت‌ها باور داریم. بااین‌حال، منافع دولت‌ها نباید مانعی بر سر آزادی و صلح باشد.

‌* برخی از منتقدان باور دارند که به‌دلیل وجود فعالان چپ رادیکال در حزب دموکراتیک خلق‌ها، رویکرد اقتصادی حزب شما تندروانه است و برای اقتصاد ترکیه مناسب نیست. نظر شما دراین‌باره چیست؟

** به عنوان یک حزب باور داریم که اقتصاد سرمایه‌داری راه‌حلی برای ترکیه نیست. ما برای یک اقتصاد مختلط مبارزه می‌کنیم که در مقابل تخریب محیط زیست بایستد و از همکاری منطقه‌ای حمایت می‌کنیم. ما خواستار محدودشدن تأثیر منفی سرمایه‌داری لجا‌م‌گسیخته هستیم.

‌* احزاب چپ رادیکال اروپایی از جمله «سیریزا» و «پودموس» اصلی‌ترین حامیان حزب دموکراتیک خلق‌ها در اتحادیه اروپا هستند. آیا فکر نمی‌کنید ارتباط با احزاب چپ اروپایی از قدرت تعامل‌تان با سایر احزاب می‌کاهد؟

** ما از اعضای حزب سوسیال‌دموکراتیک اروپایی در سطح اروپایی هستیم و عضو انترناسیونال‌سوسیالیست در سطح بین‌المللی به شمار می‌آییم. در اتحادیه اروپا ما با تمام احزاب از سوسیال‌دموکرات‌ها تا احزاب سبز، لیبرال و چپ سنتی در ارتباط هستیم و همچنین جلسات مداومی را با وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا داریم.

* ‌رویکرد حزب شما در قبال عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا چیست؟ ارزیابی شما درباره دیدار اخیر «احمد داووداوغلو» نخست‌وزير سابق تركيه، با مقام‌های اروپایی بر سر سیاست‌های مهاجرتی چیست؟

** ما از عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا حمایت می‌کنیم. بااین‌حال، پیش از آن باید انطباق با اصول دموکراسی، آزادی و حاکمیت قانون صورت گیرد. همچنین باید حق خودمختاری منطقه‌ای و محلی نیز به رسمیت شناخته شود. ما از نگرش اتحادیه اروپا در قبال ترکیه انتقاد کرده‌ایم که صرفا به مسئله مهاجران محدود شده است. اروپا باید فشار بیشتری بر ترکیه برای پذیرش اصول پایه‌ای اتحادیه اروپا وارد کند.

‌* چرا با حزب «جمهوری‌خواه خلق» ائتلاف نمي‌كنيد؟

** حزب جمهوری‌خواه خلق از معیارهای سوسیال‌دموکراسی بسیار فاصله دارد. آن حزب رویکرد ملی‌گرایانه‌ای نسبت به مسئله کردی و اقلیت‌ها در ترکیه دارد. در نتیجه، ما نمی‌توانیم در بلندمدت با یک حزب ملی‌گرا و کمالیست به‌خوبی کار کنیم.

‌* روند گفت‌وگوها میان حزب دموکراتیک خلق‌ها و دولت ترکیه درباره آزادی عبدالله اوجالان در چه مرحله‌ای است؟ آیا فکر می‌کنید دولت ترکیه هنوز هم باور دارد که او تهدیدی برای ترکیه است؟

** در دوسال‌و‌نیم گذشته دولت ترکیه با مشارکت حزب ما مذاکراتی را با رهبران کردی از جمله آقای اوجالان انجام داده است. متأسفانه روند مذاکرات از سوی حزب عدالت و توسعه مختل شد. درحال‌حاضر نیز آقای اوجالان نفوذ بالایی بر کردها در کل کردستان دارد. او رهبر پ‌ک‌ک و بازیگری قدرتمند است. آزادی او می‌تواند سبب شود راه‌حلی صلح‌آمیز برای مسئله کردستان حاصل شود.

‌* دلیل اصلی موفقیت حزب عدالت و توسعه را در انتخابات اخیر چه می‌دانید؟

** حزب عدالت و توسعه از تمام ابزارهای موجود در مبارزات انتخاباتی استفاده کرده است از جمله سازماندهی بالا، اقدامات فسادبرانگیز و تقلب‌های انتخاباتی و ارعاب در مکان‌های مختلف توسط رسانه‌های دولتی و خصوصی‌ای که در اختیار دارد. آن حزب همچنین سازمان‌های تروریستی از جمله داعش و برخی از سازمان‌های فاشیستی ترکیه را علیه ما بسیج کرده و مرتکب جنایاتی شده است.

‌* برخی معتقدند آنکارا- واشنگتن درباره اولویت‌های‌شان در قبال بحران سوریه با یکدیگر اختلاف نظر دارند. در‌حالی‌که ایالات متحده اولویت را مبارزه علیه داعش قرار داده است. اولویت اصلی ترکیه مبارزه علیه دولت دمشق و کردهاست. نظر شما چیست؟

** همان‌طور که شما گفتید منافع ترکیه، ایالات متحده و کردها با یکدیگر ناسازگار هستند. ترکیه تلاش می‌کند از هر طریقی که ممکن است از استقلال کردستان خودداری کند. برای این هدف، سازمان‌هایی چون داعش، احرارالشام و جبهه النصره و بخشی از ارتش آزادی‌بخش سوریه را مورد حمایت قرار می‌دهد. شما می‌توانید به طور آشکار تمایلات ضدکردی آنان را در این نمونه‌ها و موارد ببینید. کردها حمایت‌های نظامی‌ای از ایالات متحده و حمایت‌های سیاسی از روسیه دریافت کرده‌‌اند چراکه آنان در مقابل تهاجم داعش قرار دارند و در برخی موارد در محاصره هستند. کردها نیروی مهمی برای دموکراسی هستند و جبهه دموکراتیک مهمی را با گروه‌های مخالفی از پیشینه‌های قومی و مذهبی مخالف در سوریه تشکیل می‌دهند. آنان خواستار راه‌حلی فدرال برای کل سوریه هستند که ترکیه به طور کامل با آن مخالف است. در نتیجه، تلاش می‌کند از دستیابی به چنین راه‌حلی از هر طریق ممکن خودداری کند. برای این سیاست، ترکیه تلاش می‌کند آمریکا، ایران و سایر کشورها را متقاعد کند که جبهه‌ای ضدکردی تشکیل دهند. با این حال، من بر این باورم که روسیه و آمریکا تنش و نزاعی جدی با ترکیه بر سر سیاست‌گذاری‌های‌شان در قبال سوریه دارند.

‌* موضع حزب دموکراتیک خلق‌ها درباره بحران سوریه چیست؟

** ما نیازمند گفت‌وگو میان تمام نمایندگان از تمام اقوام و گروه‌های سوری در سوریه برای رسیدن به یک راه‌حل سیاسی برای منازعه سوریه هستیم و باید با تمام سازمان‌های تروریستی مبارزه کنیم. تشکیل یک فدراسیون دموکراتیک می‌تواند بهترین راه‌حل باشد.

‌* به نظر می‌رسد آقای «مسعود بارزانی» رئيس اقليم كردستان عراق، با ترکیه بر سر سرکوب پ‌ک‌ک موافقت کرده است. نظر شما در‌این‌باره چیست؟ روابط حزب دموکراتیک خلق‌ها با او و حزبش چگونه است؟

** دولت ترکیه بر حجم سرکوب و کشتار در مناطق کردنشین افزوده است و این کار را با استفاده از تمام نیروهای نظامی انجام می‌دهد. شهرهایی چون سور، جیزره و سیلوپی همگی به‌وسیله تانک‌ها و با استفاده از تسلیحات سنگین تخریب شده‌‌اند. بیش از ٤٠٠ هزار شهروند کرد خانه‌هایشان را از دست داده‌‌اند و در کشور خودشان تبدیل به پناه‌جو شده‌اند. پ‌ک‌ک خواستار بازگشت به مذاکرات صلح است. مشکل آن است که دولت تمایلی به این موضوع ندارد. دولت نیروهای نظامی و امنیتی را برای جنگ علیه کردها و مقاومت آنان سازماندهی کرده است. این یک واقعیت است. به عنوان حزب دموکراتیک خلق‌ها، ما دارای روابط با تمام احزاب کردی از جمله حزب «دموکرات کردستان» عراق هستیم. ما تلاش می‌کنیم همکاری میان احزاب کردی را تقویت و زمینه آن را فراهم کنیم. با این حال، متأسفانه حزب دموکرات کردستان روابط سیاسی و نظامی عمیقی با حزب عدالت و توسعه دارد. این موضوع تلاش‌های ما و امکان موفقیت آن را پیچیده‌تر می‌کند. ما حق تعیین سرنوشت را برای همگان به رسمیت می‌شناسیم. در صورتی که بخشی از کردستان بخواهد استقلال پیدا کند، ما از تصمیم آنان حمایت خواهیم کرد. ما خواستار حق حکومت بر خود در سرتاسر کردستان هستیم.

‌* در درگیری‌های اخیر در استان‌های کردنشین چه کسی روی مردم آتش گشود؟ پلیس، نیروهای امنیتی یا ارتش ترکیه؟

** تمام نهادهایی که ذکر کردید بخشی از دولت یا در حال کار با دولت هستند. در نتیجه، دولت مسئول تحولات مذکور است.

http://www.sharghdaily.ir/News/94582

ش.د9500629