جریان‌شناسی نفوذ و مصادیق آن از منظر قرآن (بخش دوم و پایانی)

مراکز و اشخاص هدف نفوذ

کسانی به عنوان مراکز و اشخاص موردنظر دشمن قرار می‌گیرند. امام خامنه‌ای اینها را در دسته‌هایی چون نخبگان، افراد مؤثر، تصمیم‌گیران یا تصمیم‌سازان دسته‌بندی کرده است. (نگاه کنید: بیانات مقام معظم رهبری در دیدار فرماندهان گردان‌های بسیج 4 آذر 1394)

از نظر قرآن مهم‌ترین این اشخاص و مراکزی که هدف دشمنان برای نفوذ قرار می‌گیرند، عبارتند از:

1- خویشان و بستگان رهبران و دولتمردان: مهم‌ترین افرادی که به عنوان مورد نفوذ از سوی دشمن مطرح هستند، خویشان رهبران است؛ زیرا هم از نظر اطلاعاتی و اخباری و هم از نظر تغییر و تأثیر در رهبران از جایگاه خاصی برخوردارند. از این‌رو فرزند و همسران به عنوان دو ابزار مهم فتنه در آیات قرآن مطرح شده است. (انفال، آیه28؛ تغابن، آیه15) در قرآن بیان شده که همیشه رهبران و فرزندان آنان موردنظر دشمنان برای نفوذ بوده است. از این‌رو خداوند به همسران پیامبر(ص) هشدار می‌دهد. همچنین آنان را از ازدواج و سوء استفاده‌های بعدی محروم می‌کند. (احزاب، آیه53)

در این‌باره از همسران می‌توان به همسران نوح و لوط و از فرزندان به کنعان فرزند نوح توجه داد. خداوند می‌فرماید: خدا برای کسانی که کفر ورزیده‌اند، همسر نوح و لوط را مثل آورده [که] هر دو در نکاح دو بنده از بندگان شایسته ما بودند و به آنها خیانت کردند و کاری از دست [شوهران] آنها در برابر خدا ساخته نبود و گفته شد: «با داخل شوندگان داخل آتش شوید.» (تحریم، آیه10)

امین‌الاسلام طبرسی می‌نویسد: خدا برای کسانی که کفر ورزیده‌اند، زن نوح و زن لوط را به عنوان نمونه مثال آورده است که هر دو در نکاح دو بنده‌ گرانقدری از بندگان شایسته کردار بودند، اما به اندیشه و عقیده و هدف‌ها و آرمان‌های آن دو خیانت کردند.

به باور «ابن عباس»، زن نوح عنصری کفرگرا و حق‌ستیز بود که به جای ایمان و انجام کارهای شایسته و همدلی و همراهی با آن حضرت، به مردم می‌گفت: هان ای مردم! نوح مردی سبک‌مغز است و بدین وسیله آنان را از شنیدن دعوت او پراکنده می‌ساخت؛ و اگر یکی از آنان ایمان می‌آورد، با خبرچینی و جاسوس‌بازی او را به استبدادگران معرفی می‌کرد. زن لوط نیز در برابر دعوت نجات‌بخش آن حضرت کارشکنی می‌کرد و با خبرچینی و جاسوسی، تبهکاران را از تلاش اصلاحی او آگاه و به نشست‌های او با ره‌یافتگان راهنمایی می‌کرد. خیانت آنان کفرگرایی و کارشکنی و نافرمانی و خیانت به دین و آرمان آنان بود، و نه ناپاکی و بی‌عفتی. (مجمع‌البیان، ذیل آیه10 سوره تحریم)

2- مراکز مهم: از جمله مهمترین موارد نفوذ در جامعه اسلامی می‌توان به مسجد اشاره کرد که مسجد ضرار نمونه‌ای از آن است. خداوند می‌فرماید: و آنهایی که مسجدی اختیار کردند که مایه زیان و کفر و پراکندگی میان مؤمنان است و نیز کمینگاهی است برای کسی که قبلاً با خدا و پیامبر او به جنگ برخاسته بود و سخت سوگند یاد می‌کنند که جز نیکی قصدی نداشتیم. ولی خدا گواهی می‌دهد که آنان قطعاً دروغگو هستند. (توبه، آیه107)

پس از نظر قرآن این‌گونه مراکز، چیزی جز کمینگاهی برای دشمنان برای حمله و رصد و پویش و کشف فعالیت‌های جامعه اسلامی چیزی نیست. عناوین زیبایی چون حقوق بشر و صلح و آزادی را این مراکز یدک می‌کشند ولی چیزی جز پایگاه رصد جامعه اسلامی نیستند. به تعبیر مقام معظم رهبری: یک نفر را با چهره آرایش شده، بزک شده، با ماسک بفرستند در مجموعه شما، شما خیال کنید دوست است درحالی که او دوست نیست تا او بتواند کار خودش را انجام دهد. (بیانات مقام‌معظم رهبری دیدار فرماندهان گردان‌های بسیج 4 آذر1394)

ساز و کارها و روش‌های نفوذ

دشمن، در جوامع رقیب برای رسیدن به اهداف خود به رفتارهایی دست می‌زند که از آن به عنوان ساز و کارهای نفوذ یاد می‌شود. در ساز و کارهای نفوذ درباره شیوه‌های اعمال نفوذ بر پایگاه‌های قدرت بحث می‌شود که دشمن از چه شیوه‌هایی می‌تواند به پایگاه‌های قدرت خود دست یابد و بر جوامع رقیب تسلط نهان پیدا کند. برخی از این ساز و کارها عبارتند از:

1- متوسل شدن به قدرت‌های بالاتر؛ با استفاده از این ساز و کار، کشور یا فرد موردنظر برای نفوذ، برای نفوذ به قدرت‌های بالاتر متوسل می‌شود.

2- دوستانه؛ در این سازو کار، نخست از در دوستی درمی‌آیند، ابراز صمیمیت و خیرخواهی می‌کنند و سپس با زبان خوش و ابراز حسن نیت، خواسته خود را بیان می‌کنند.

3- مذاکره و چانه‌زنی؛ در این روش، پس از مذاکره یا چانه‌زنی، به نوعی مصالحه یا داد و ستد تن درمی‌دهند؛

4- تحریم و تشویق؛ برای رسیدن به خواسته‌های خود از سیستم تنبیه و تشویق استفاده می‌کنند. در این روش، از طرفی تعهد می‌کنند که نیازهای مادی و معنوی فرد را برآورده کنند و مثلاً زمینه اقامت دایمی و برخورداری از امکانات در آمریکا و اروپا را به او می‌دهند و از طرف دیگر تهدید می‌کنند که اگر عملکردش ضعیف بود یا رضایتبخش نباشد، زندگی را برای او جهنم می‌کنند. در حقیقت از روش چماق و هویج برای به دام انداختن و به خدمت گرفتن سوژه استفاده می‌کنند؛

5- استدلال؛ فرد با استفاده از واقعیت‌ها و ارائه داده‌ها، نظرها و عقاید منطقی، خود را ابراز می‌‌کند و طرف مقابل را متقاعد می‌کند. البته دشمنان شیطانی این‌گونه عمل نمی‌کنند؛ این روشی است که پیامبران انجام می‌دادند و عالمان اسلام باید انجام دهند.

6- ساز و کار ائتلاف؛ ایجاد ائتلاف همانند آنچه در غرب علیه ایران اتفاق افتاد و ایجاد ترس از یک سو و ایجاد انگیزه در میان نفوذی‌ها، روشی است که دشمن برای نفوذ انتخاب می‌کند. اصولاً سازمان‌های به ظاهر مردم نهاد و احزاب رنگارنگ در یک کشور می‌تواند پوششی مناسب برای دشمنان برای نفوذ باشد.

کارکردهای نفوذ و آثار آن

در قرآن برای نفوذ، کارکردها و آثاری بیان شده است. از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- خیانت: یکی از مهم‌ترین آثار و کارکردهایی که برای نفوذی‌ها بیان شده، خیانت در امانت در جامعه است. براساس آیات 10 سوره تحریم، همسران لوط(ع) و نوح(ع) به ایشان خیانت کردند و اطلاعات امت و جامعه اسلامی را به دشمنان گزارش می‌دادند و زمینه بحران را در جامعه اسلامی و در میان خانواده موجب می‌شدند. همچنین خداوند بیان می‌کند که فرزند نوح(ع) نیز این‌گونه عمل می‌کرد. البته برخی از خیانت‌ها از سوی برخی از همسران پیامبر(ص) در سوره تحریم بیان شده که بیشتر جنبه شخصی و خصوصی داشت، ولی آثار آن به سبب آنکه خیانت به رهبری بود در جامعه نیز خودش را نشان می‌دهد. از این‌رو خداوند حکم کرد پیامبر(ص) می‌تواند از باب تنبیه همسران خیانتکار، آنان را طلاق دهد و به نوعی این نفوذی‌ها را گوشمالی دهد. (تحریم، آیات1تا 5)

2- انتقال اطلاعات: یکی از مهم‌ترین کارکردهای منفی نفوذی‌ها، کسب اطلاعات و انتقال آن به نامحرمان است که خداوند از آنان به عنوان سماعون یاد کرده است. خداوند درباره منافقان از امت اسلام که چهره‌های شناخته شده‌ای برای مردم نیستند و حتی مومن‌تر از امیرمؤمنان(ع) خودشان را نشان می‌دهند و در عدالت حتی از پیامبر(ص) پیشی می‌گرفتند و خود را این‌گونه نشان می‌دادند می‌فرماید: اگر با شما بیرون آمده بودند جز فساد برای شما نمی‌افزودند و به سرعت خود را میان شما می‌انداختند و در حق شما فتنه‌جویی می‌کردند و در میان شما جاسوسانی دارند [که] به نفع آنان [اقدام می‌کنند]، و خدا به [حال] ستمکاران داناست. (توبه، آیه47)

همین‌ رویه را زنان پیامبران داشتند که در آیه 10 سوره تحریم و روایات و تفاسیر آمده است. مقام معظم رهبری نیز به این نکته توجه می‌دهد که فرد تحت جریان نفوذ، با دل و جان در خدمت اهداف دشمن خواهد بود و از هر گونه خیانت و انتقال اطلاعات و مانند آن باکی ندارد و نوکر بی‌جیره و مواجب دشمن می‌شود: شخص مورد نفوذ همان چیزی را فکر کند که آن آمریکایی‌ فکر می‌کند... یعنی کاری کنند که شما همان چیزی را بخواهی در نتیجه، که او می‌خواهد. بنابراین خیال او آسوده است بدون اینکه لازم باشد مأمور عالی‌رتبه سیا خودش را به خطر بیندازد و وارد عرصه بشود، شما برای او داری کار می‌کنی. (بیانات مقام معظم رهبری دیدار فرماندهان گردان‌های بسیج 4 آذر 1394)

3- تأثیرگذاری در رهبران و تصمیم‌گیری‌های آنان: از دیگر کارکردهای نفوذی‌ها، کانالیزه کردن رهبران و انتقال اطلاعات از کانال خاص و با هدف خاص است که موجب می‌شود تا تصمیم‌گیری‌های رهبران، نادرست و برخلاف واقع باشد و آثار سوئی در جامعه به جا گذارد. امام‌خمینی(ره) نفوذ را در همین معنا و به عنوان آخرین مرحله مقابله استکبار با نظام اسلامی می‌دانند.

ایشان در آخرین پیامشان به مردم ایران در تاریخ دوم فروردین 1368، در این‌باره می‌نویسند: «امروز غرب و شرق به خوبی می‌دانند که تنها نیرویی که می‌تواند آنان را از صحنه خارج کند، اسلام است. آنها در این ده سال انقلاب اسلامی ایران ضربات سختی از اسلام خورده‌اند و تصمیم گرفته‌اند که به هر وسیله ممکن آن را در ایران که مرکز اسلام ناب محمدی است نابود کنند. اگر بتوانند با نیروی نظامی، اگر نشد، با نشر فرهنگ مبتذل خود و بیگانه کردن ملت از اسلام و فرهنگ ملی خویش و اگر هیچ کدام از اینها نشد، ایادی خودفروخته خود از منافقین و لیبرال‌ها و بی‌دین‌ها را که کشتن روحانیون و افراد بیگناه برایشان چون آب خوردن است و در منازل و مراکز ادارات نفوذ می‌دهند که شاید به مقاصد شوم خود برسند و نفوذی‌ها بارها اعلام کرده‌اند که حرف خود را از دهان ساده اندیشان موجه می‌زنند.»

رهبر معظم انقلاب نیز بر این امر درباره نفوذی‌ها اشاره داشته و بر اهداف نفوذی یا جاسوسی که کم اهمیت‌ترین نوع نفوذ فردی است و تصمیم‌سازی و عوض کردن تصمیم مدیران و مسئولان به نفع دشمن توجه می‌دهد. (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار فرماندهان گردان‌های بسیج 4 آذر 1394)

ایشان همچنین می‌فرمایند: نفوذ جریانی یعنی شبکه‌سازی در داخل ملت؛ به وسیله پول و جاذبه‌های جنسی، اگر این نفوذ نسبت به اشخاصی انجام بگیرد که این‌ها در سرنوشت کشور، سیاست‌ کشور، آینده‌ کشور تاثیری دارند، آرمان‌ها، ارزش‌ها، خواست‌ها و باورها تغییر پیدا خواهند کرد. (همان)

راه‌های مقابله با نفوذ

برای مقابله با نفوذ باید راه‌های گوناگونی را در نظر گرفت. در قرآن این راه‌های مقابله به دو دسته‌ را‌ه‌های اثباتی و سلبی دسته‌بندی می‌شود.

راه‌های اثباتی

1- تقویت عقلانیت: از نظر قرآن بهترین روش برای جلوگیری از راه‌های نفوذ و مقابله با دشمن، تاکید بر جنبه‌های عقلانی و رفع شبهات است. جامعه‌ای که براساس اصول عقلانی سامان یابد به سادگی در دام دشمن نمی‌افتد. امروزه گروه‌های تکفیری و طرفدار غرب به سبب فقدان عقلانیت در جامعه اسلامی و عدم تاکید بر آنچه اسلام به عنوان معیار سنجش حق و باطل و چراغ راه دانسته، دچار بحرانی است که می‌توان آن را متاثر از جریان‌های نفوذ دشمن دانست.

خداوند بر تعقل و عقلانیت تاکید دارد که می‌تواند جلوی خرافات و عواطف انسانی‌ جدا شده از عقلانیت را بگیرد؛ زیرا عواطف و احساسات انسانی که با عقلانیت همراه نباشد چیزی جز هواهای نفسانی نیست. کسانی به سوی هواهای نفسانی روی می‌آورند که از عقلانیت دور شوند و سرانجام آن جز شرک و کفر نخواهد بود. از این رو وقتی برخی با توجه به مرگ ابراهیم بن محمد(ص) و خورشید گرفتگی به این خرافه دامن زدند که این واقعه طبیعی به سبب عزاداری خورشید و آسمان برای مرگ فرزند پیامبر(ص) بود، آن حضرت (ص) به شدت با این امر مخالفت می‌کند و آن را یک امر طبیعی می‌داند که باید نماز آیات به معنای یکی از نشانه‌های ربوبیت الهی برگزار کنند.

این حرکت برای آن است تا عقلانیت در جامعه نهادینه شود؛ چرا که اگر عقل، نهادینه نشود خرافه پرستان به سادگی در دام شبهات دشمنان می‌افتند ولی اگر اصول دین از توحید و رسالت و معاد براساس عقلانیت تبیین شود دیگر هیچ شبهه‌ای نمی‌تواند بنیاد چنین دین و اصولی را بر هم ریزد و زمینه برای کفر و شرک و سوءاستفاده دشمنان فراهم آید. اگر دیوار دفاعی جامعه اسلامی براساس عقلانیت شکل بگیرد دشمن نمی‌تواند به هیچ وجه در آن نفوذ کند. امروز به جای دیوارهای نظامی از فولاد و مانند آن باید دیواری از عقلانیت همراه با عواطف ساخت که از آن به ایمان یاد می‌شود. اگر دیواره ایمان در جامعه‌ای ساخته شود دشمن نه توان نفوذ از طریق شبهات را دارد و نه می‌تواند رخنه در دیوار دفاعی ایجاد کند.

2- نقد افراد و افکار: از دیگر روش‌های مقابله با نفوذ، نقد رفتار و گفتار و عقاید افراد و اشخاص به ویژه رهبران است؛ زیرا با چنین رویه نقادانه می‌توان سره را از ناسره و حق را از باطل باز شناخت. بنابر این معیار سنجش، حق خواهد بود نه اشخاص. بر این اساس، جامعه‌ای که براساس نقد و انتقاد منطقی و عقلانی بنا می‌شود، در معرض خطر نفوذ نخواهد بود و افراد در هر درجه و رتبه‌ای از مراتب و مناصب اجتماعی باشند قابل نقد و انتقاد هستند. وقتی هر کسی خود را در معرض نقد ببیند به خود اجازه نمی‌دهد تا گامی بر خلاف عقل و حق بردارد و سخن و یا رفتاری یا عقیده‌ای بر خلاف آن بیان کند.

3- هشدار به رهبران و دولتمردان: از مهم‌ترین روش‌هایی که قرآن برای مقابله با نفوذ بیان می‌کند، هشدار به رهبران است. هوشیاری رهبران جلوی هر گونه نفوذ را می‌گیرد. رهبران نباید ساده اندیشانه برخورد کنند و باید بدانند که همواره کسانی در معرض خطر نفوذ از بستگان و خویشان وجود دارند. از نظر قرآن انسان مومن اگر تعهدی دارد نسبت به مومنان است نه هر کسی. بر این اساس نباید به اعتبار فرزندی و همسری و خویشاوندی و دلبستگی‌های آن، خلاف اصول عمل کرد.

رفتاری که خداوند درباره نوح(ع) نقد می‌کند، انتساب را براساس معیارهای ایمانی قرار می‌دهد نه خون و نسبت و خویشی و مانند آن. از این رو به حضرت نوح(ع) هشدار می‌دهد تا از گروه جاهلان و بی‌خردان نباشد. (هود، آیه 46) جهالتی که در آیه مطرح است، ناظر به جهالت در برابر عقلانیت است نه علم و دانایی.

4- تهدید به خویشاوندان: خداوند به خویشان رهبران به ویژه همسران و فرزندان آن‌ها هشدار می‌دهد که مواظب نفوذ دشمن باشند؛ زیرا هر‌گونه همراهی و همکاری با دشمن به عنوان خیانت شمرده شده و همان طوری که در صورت انجام کار خیر، عمل خویشان دو چندان محاسبه می‌شود؛ زیرا این انتساب موجب می‌شود تا مردم آنان را به اعتبار خویشاوندی به نوعی دیگر نگاه کنند و همین نوعی الگوگیری و سرمشق شدن را موجب می‌شود، همچنین عمل زشت آنان همانند نفوذی شدن، موجب می‌شود تا دو چندان عذاب شوند. (احزاب، آیات 30 و 31)

راه‌های سلبی

همان طوری که برای بستن راه‌های نفوذ، کارهای اصلاحی پیشین در آیات قرآن بیان شده است، همچنین راه‌هایی به عنوان راه‌های سلبی مطرح شده که برخی از آن‌ها عبارتند از:

1- طرد اجتماعی و لعن الهی: از نظر قرآن افراد نفوذی که در خدمت دشمن هستند، پس از شناسایی باید طرد شوند؛ مانند سامری که مورد طرد اجتماعی قرار گرفت. همچنین اراجیف‌بافان و شایعه پراکنان که با رفتار و شایعات خود لرزه بر جامعه و امنیت و آرامش آن می‌اندازند باید طرد شوند.

طرد اجتماعی شامل نادیده گرفتن حقوق اجتماعی این افراد است.

داستان مخلفون از جنگ نشان می‌دهد که چگونه طرد اجتماعی در بازگشت و توبه آنان می‌تواند مفید و سازنده باشد.

2- حبس: یکی از راه‌های مقابله، حبس و بازداشت خانگی افرادی است که اتهام نفوذی بودن برای آنان اثبات شده است.

3- تعزیر: شلاق و حد تعزیر نسبت به برخی از افرادی که نفوذی بودن آنان اثبات شده، راهی دیگر برای مقابله با آنان و همراهی با دشمنان است.

4- حد شرعی: در برخی از موارد لازم است تا با توجه به آثار جرم تاثیر آن در روند سلامت جامعه و نیز امنیت و آرامش عمومی، حد شرعی هشتاد ضربه شلاق درباره برخی از نفوذی‌ها که جرم‌ آنان اثبات شده اجرا شود.

5- قتل: براساس آیات قرآن اثبات جرم و تکرار آن که همراه با اجرای حد شرعی است، در مرتبه‌ای از مراتب مانند تکرار چندگانه جرم و اجرای حدود شرعی، حد شرعی قتل درباره نفوذی‌های دشمن اجرا می‌‌شود. (احزاب، آیات 60 و 61)

http://kayhan.ir/fa/news/67758

ش.د9405653