شاید آنچه بیش از همه در این بیانیه نمود دارد، موضع نرم تراتحادیه عرب درباره سوریه نسبت به قبل است. اگر به گذشته نگاه کنیم اکثر مواضع کشورهای عربی مبنی بر حذف بشار اسد از قدرت بود، اما در این بیانیه بر روند مذاکرات سیاسی تاکید شده است که این چرخش در مواضع اتحادیه عرب نشان از قدرت مقاومت و سوریه در برابر بحران 6 ساله این کشور دارد.
نشست وزرای خارجه اتحادیه عرب از روز شنبه دوم مرداد با برگزاری کنفرانس سران کشورهای عربی در "نواکشوت" در موریتانی آغاز به کار کرد و روز سه شنبه به کار خود پایان داد. وزیران خارجه اتحادیه عرب در بیانیه پایانی مداخلات ایران در منطقه را محکوم کرده و از تهران خواستند که اظهارات خصمانه خود را علیه کشورهای عربی متوقف کند!
اتحادیه عرب در شرایطی این اتهامات واهی را متوجه ایران می‌کند که تعدادی از اعضاء این اتحادیه با حمایت از تروریست‌های تکفیری، بحران های فراگیری را در منطقه به وجود آورده اند و دولت عربستان نزدیک به یک سال و نیم است که مردم مظلوم یمن را بمباران می‌کند.
بندهای مهم بیانیه پایانی
1) رهبران عرب در این بیانیه بر محوریت مسئله فلسطین، حمایت از پایداری مردم فلسطین در برابر تجاوزات اسرائیل و افزایش تلاش‌ها برای حل فراگیر و دائم مسئله فلسطین براساس طرح صلح عربی و قوانین بین المللی تأکید کردند. همچنین سران اتحادیه عرب در بیانیه نواکشوت از طرح فرانسه برای برگزاری نشست بین الملی صلح قبل از پایان سال جاری میلادی استقبال کنند.
2) ادامه حمایت از عبد ربه منصور هادی رئیس‌جمهور مستعفی یمن و برگزاری مذاکرات بر اساس طرح شورای همکاری خلیج فارس و نتایج مذاکرات ملی محورهای نشست سران در کویت است. در این بیانیه همچنین اقدامات انصارالله در مذاکرات کویت محکوم شده است.
3) همچنین طبق این بیانیه تلاش های صورت گرفته در راستای فراهم کردن شرایط برای شروع مجدد مذاکرات صلح سوریه مورد استقبال قرار خواهد گرفت و از دبیرکل این اتحادیه درخواست خواهد شد که به تماس های خود با دبیرکل سازمان ملل و استفان دی میستورا نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه و دیگر طرف ها برای از سرگیری مذاکرات صلح ادامه دهد.
4) رهبران عرب در بند مربوط به "مداخلات" ایران در امور کشورهای عربی تأکید دارند که روابط همکاری میان این کشورها و ایران باید براساس "حسن همجواری" و "امتناع از زور و تهدید باشد."
پیام های این بیانیه
ذکر چند نکته پیرامون بندهای این بیانیه ضروری به نظر می رسد:
1) در رابطه با مساله فلسطین رویکرد اتحادیه عرب همچنان تاکید بر طرح صلح عربی است که از طرف عربستان در سال 2002م ارائه شد. طرح صلح عربی که در سال 2002 م مطرح شد، خواستار تشکیل دو کشور بر اساس عقب نشینی رژیم اشغالگر به خطوط آتش بس سال 1967 و قرار گرفتن بیت المقدس شرقی به عنوان پایتخت فلسطین در ازای برقراری روابط عادی در چارچوب صلح جامع با رژیم صهیونیستی و به رسمیت شناخته شدن آن توسط اعراب است، بنابراین می توان نتیجه گرفت که کشورهای عربی با مطرح کردن طرح صلح عربی به دنبال عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی هستند و این امر نیز در روزهای اخیر و دیدار هیئت سعودی با مقامات صهیونیستی در تل آویواتفاق افتاد.
در مورد طرح صلح فرانسه که اتحادیه عرب به آن ارجاع کرده است، باید گفت که این طرح شامل بندهای زیر است:
- برگزاری کنفرانسی بین المللی؛
- آغاز مذاکره مستقیم بین تشکیلات خودگردان و رژیم صهیونیستی؛
- تعیین جدول زمان بندی دوساله که طی آن به اشغالگری به طور کامل پایان داده شود؛
- بازگشت رژیم اشغالگر به مرزهای سال ۱۹۶۷؛
- تعیین قدس به عنوان پایتخت مشترک فلسطینیان و رژیم صهیونیستی؛
- مبادله زمین‌های فلسطینیان ساکن در سرزمین‌های ۱۹۴۸ و زمین شهرک‌های صهیونیستی.
طرح فوق در نهان به این امر اشاره کرده که طرف فلسطینی(تشکیلات خودگردان) باید در وهله اول موجودیت رژیم صهیونیستی را به رسمیت بشناسد و سپس وارد مذاکرات صلح با این رژیم شود.
2) در مورد یمن اتحادیه عرب همچنان بر همان طرح شورای همکاری در سال 2011 تاکید کرده است. یعنی بازگشت منصور عبدربه به ریاست جمهوری که منافی منافع ملت یمن است. اولاً چنین رویکردی مداخله در امور داخلی یک کشور است و ثانیاً خود بیانیه به این نکته نیز اذعان کرده که منصور هادی رییس جمهور مستعفی یمن است و کسی وی را اخراج یا عزل نکرده، بلکه وی از ریاست جمهوری استعفا داده است. ثالثاً اقداماتی را که منصور هادی علیه ملت یمن با همکاری آل سعود انجام داده است ناقض حقوق بشر است.
3) شاید آنچه بیش از همه در این بیانیه نمود دارد، موضع نرم تراتحادیه عرب درباره سوریه نسبت به قبل است. اگر به گذشته نگاه کنیم اکثر مواضع کشورهای عربی مبنی بر حذف بشار اسد از قدرت بود، اما در این بیانیه بر روند مذاکرات سیاسی تاکید شده است که این چرخش در مواضع اتحادیه عرب نشان از قدرت مقاومت و سوریه در برابر بحران 6 ساله این کشور دارد.
4) در بیانیه پایانی همچنان به مداخلات ایران در منطقه نیز تاکید شده است. همچنان که در بیانیه های گذشته به مداخله ایران اشاره شده بود، در بیانیه مزبور نیز به این نکته اشاره دارد. در بحث چرایی این امر باید گفت که سیاست کشورهای عربی متاسفانه همچنان مبتنی بر ایران هراسی و شیعه هراسی است که همین امر بحران های منطقه ای را تبدیل به جنگ های مذهبی کرده است.
البته ذکر این نکته نیز ضروری است که بندهای ضد ایرانی این بیانیه با فشار عربستان صورت گرفته است.
در نهایت این که کشورهای عربی به جای این که به دنبال تشدید تنش در سطح منطقه ای باشند، بهتر است با اتحاد با جمهوری اسلامی و سایر کشورهای عربی متحد مقاومت، جبهه ای واحد علیه رژیم صهیونیستی تشکیل دهند و اقدامات این رژیم را محکوم کنند. همچنین به این نکته نیز بایدتوجه کرد که حوادث موجود در منطقه در اثر سیاست های اشتباه و نابخردانه بعضی از حکام عرب است و صدور چنین بیانیه های می تواند مسایل موجود در منطقه را نیز تحت تاثیر قرار دهد./
