در بحبوحه انتقادات، تبلیغات منفی و فضای تخریبی شکل گرفته علیه توافق هستهای، مسئول ستاد اجرای برجام به «شبکه دو سیما» رفت و جزئیات مباحث جنجالی برجام که در محافل سیاسی مطرح شده و همچنین ابعاد مختلف مراحل اجرایی تعهدات ایران و کشورهای گروه 1+5 و اختلافات شکل گرفته بر سر موضوع آزمایش موشکی ایران را تشریح کرد.
سید عباس عراقچی با حضور در گفتوگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما همچنین از نحوه اطلاعرسانی رسانه ملی درباره لغو تحریمها و بزرگنمایی موضوع سوئیفت و القای اینکه طرف غربی برخلاف تعهداتش سوئیفت را برنداشته است، انتقاد و رویکرد «صدا و سیما» را جهتدار توصیف کرد. او همچنین در توضیح بحث موشکی که این روزها بشدت از سوی مخالفان برجام مورد نقد قرار گرفته است، با کنایه گفت: «صدا و سیما به قدری که اکنون به این موضوع میپردازد، در گذشته به این موضوع توجه نداشت.»
عراقچی درباره موضوع لغو تحریمها با بیان اینکه بخشی از این کار زمانبر است، اظهار کرد: «در بحث تحریمها یکسری تحریمها تا زمانی که برداشته شود به لحاظ تکنیکی و فنی زمان میبرد. از دیگر سو در این مورد یکسری تداخل تحریمهای اولیه و ثانویه داریم و یکی دیگر از موضوعها در این زمینه همکاری نکردن آمريكاییهاست.» وی با اشاره به نبود اعتمادی که بین ایران و برخی از کشورهای 1+5 از جمله آمريكا وجود دارد، ادامه داد: «اینها هیچ کدام به معنای نقض برجام نیست، ولی یکسری چالشهایی وجود دارد تا فضای اقتصادی کشور ما به زمان قبل از تحریمها برگردد.» وی با بیان اینکه در این قضیه ما با یکسری از کشورهای 1+5 روبهرو هستیم که تعهدات خود را انجام دادهاند، ادامه داد: «در همین چارچوب ما با یکسری از بنگاههای خصوصی اقتصادی نیز روبهرو هستیم که باید اعتماد لازم را برای آنها جهت سرمایهگذاری و حضور در بازار ایران فراهم کنیم و آمريكاییها در این زمینه همکاری لازم را انجام نمیدهند.»
عراقچی با اشاره به چالشهایی که تاکنون کشور در راستای اجرای برجام با آن روبهرو بوده و مذاکراتی که برای رفع این چالشها صورت گرفته است، ادامه داد: «ما با آمريكاییها و گروه 1+5 در موضوع هستهای توافق کردیم، ولی به این معنا نیست که خصومتهایی که بعضاً بین ما و آنها وجود داشته، برداشته شده است و اکنون شریک یکدیگر شدهایم. برخی میگویند که چرا خصومتهای آمريكا بعد از برجام با ایران افزایش پیدا کرده است. ما باید به این نکته توجه کنیم که جمهوری اسلامی ایران تغییر ماهیت که نداده است. سیاست ما همان سیاست قبلی است و همان طور که گفتم این توافق به این معنا نیست که خصومتهایی که وجود داشته، برداشته شده است.»
وی افزود: «ما مرتب در حال برخورد با آمريكاییها هستیم. از طریق سفیران، ایمیل و کمیسیون مشترک و... هم آمريكا این فضا را تخریب میکند و هم ما در داخل. به جای اطمینان دادن به شرکتهای خارجی که کار کردن با ایران مشکلی ندارد، صدا و سیما مرتب میگوید تحریمها مانده، سوئیفت باز نشده، السی ایجاد نشده است...
ادبیات قطعنامه 2231 درباره آزمایش موشکی الزامآور نیست
عراقچی در بخش دیگری از صحبتهای خود با بیان اینکه بعد از برجام یکی از نگرانیهایی که وجود داشت این بود که آیا ارتباطی بین برجام و فعالیتهای موشکی وجود دارد یا نه، تصریح کرد: «ما قبل از اجرای برجام تست موشکی عماد را انجام دادیم و آمريكاییها و اروپاییها به صراحت گفتند که برجام نقض نشده است. در آن مقطع هنور به زمان اجرایی شدن برجام نرسیده بودیم و آنها گفتند که این موضوع نقض برجام نیست. این آزمایشها در حالی صورت گرفت که قطعنامههای قبلی حاکم بود و قطعنامه 2231 هنوز اجرایی نشده بود.»
وی افزود: «در تستهای موشکی اخیری که انجام شد، شرایطی حاکم بود که قطعنامه 2231 حاکم شده بود ولی ما باید به این موضوع توجه کنیم که این قطعنامه الزامآور برای ایران نیست و در آن از ادبیات غیر الزامآور استفاده شده است. از دیگر سو در این قطعنامه خواسته شده است که ایران اقدام به آزمایش و ساخت موشکهایی که قابلیت حمل سلاح هستهای دارند، نکند که ایران نیز چنین کاری انجام نداده است.»
وی با اشاره به ادعاهای آمريكاییها و برخی کشورهای اروپایی در مورد تستهای اخیر موشکی ایران گفت: «آنها در این زمینه در شورای امنیت دو جلسه برگزار کردند، ولی به نتیجه نرسیدند و نتوانستند در این مورد علیه ایران حتی بیانیهای بگیرند. در این قضیه روسها و چینیها نیز اعلام کردند که در قطعنامه 2231 از ایران خواسته شده است که این اقدامها را انجام ندهد و الزام حقوقی برای ایران وجود ندارد. از دیگر سو همان طور که اشاره کردم، در این قطعنامه اشاره به موشکهایی شده که برای حمل کلاهک هستهای طراحی شدهاند، در حالی که هیچ یک از موشکهای ما برای این موضوع طراحی نشدهاند. بنابراین این تستها خلاف قطعنامه 2231 نیست.»
درباره فعالیتهای موشکی نه مذاکره و نه مصالحه میکنیم
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای کشورمان در توضیح اختلاف نظرها بر سر آزمایش موشکی ایران، اظهار کرد: «بحث فعالیتهای موشکی، بحث امنیت ملی و دفاعی ماست و ما در مورد آن نه مذاکره و نه مصالحه میکنیم.» عراقچی در ادامه صحبتهای خود افزود: «آمريكاییها بعد از اینکه نتوانستند در این زمینه موفقیتی به دست بیاورند و از شورای امنیت ناامید شدند، به سراغ اعمال تحریمهای یکجانبه علیه ایران رفتند و در این راستا 8-7 شرکت و شخص را که غالباً خارجی هستند، به لیست تحریمهای سیاه خود اضافه کردند.»
معاون امور حقوقی و بینالملل وزارت خارجه با بیان اینکه تشخیص این موضوع که آیا این تحریمها، تحریمهای جدیدی علیه ایران است و نقض برجام هست یا نه برعهده هیأت نظارت بر اجرای برجام است، خاطرنشان کرد: «افراد عضو این هیأت به تأیید رهبر معظم انقلاب رسیدهاند و مصوبات این هیأت با تأیید ایشان اجرایی میشود. ما در این زمینه به این هیأت گزارش دادهایم و این هیأت باید در مورد موضوعی که اشاره کردم، تصمیم بگیرد.»
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در بخش دیگری از گفتوگوی مفصل خود با گفتوگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما ادامه داد: «ما در طول 20 سال گذشته چهار چالش اصلی با آمريكا داشتهایم که یکی از این چالشها، بحث تروریسم است. آنها به خاطر حمایتی که ما از جریان مقاومت و حزبالله میکنیم، ما را متهم به حمایت از تروریسم میکنند. چالشهای دیگر ما حقوق بشر، هستهای و بحث موشکی بوده است. بنابراین بحث موشکی چیز جدیدی نیست و چندین سال است که ما با آمريكاییها در این زمینه درگیر هستیم.»
اعمال تحریمهای موشکی ناقض برجام نیست
وی با بیان اینکه آنها در چند قطعنامه گذشته شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران توانسته بودند موضوع موشکی و هستهای را به یکدیگر گره بزنند، ادامه داد: «من تعجب میکنم که برخی میگویند آمريكاییها بعد از برجام به سراغ بحث موشکی آمدهاند. همان طور که اشاره کردم، ما چندین سال است که در این زمینه درگیر هستیم و اصلاً بحث جدیدی نیست.» عراقچی ادامه داد: «در چند سال گذشته این قطعنامهها و تحریمها علیه ایران وجود داشته اما صدا و سیما به قدری که اکنون به این موضوع میپردازد، در گذشته به این موضوع توجه نداشت.»
معاون وزیر خارجه کشورمان در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: «از دید برجام، تحریمهای موشکی در صورتی که اعمال شود، ناقض برجام نیست. ما وقتی تست موشکی انجام دادیم خود آنها نیز گفتند که این تستها نقض برجام نیست و اگر آنها هم به این علت تحریم کنند برجام نقض نشده است، ولی این تحریمها در صورتی که اعمال شود برخلاف بیانات رهبر معظم انقلاب در این زمینه است.» وی با بیان اینکه از همان ابتدای کار تاکنون همواره منویات رهبر معظم انقلاب در دستور کار ما بوده است، ادامه داد: «از دید ما اعمال تحریمهای جدید در مورد فعالیتهای موشکی ایران نقض برجام است، چرا که اصل برای ما بیانات رهبر معظم انقلاب است، ولی از دید خود برجام تحریمهای موشکی نقض برجام نیست.»
معاون وزیر خارجه با تأکید مجدد مبنی بر اینکه «نظر رهبری برای ما ملاک است و از دید رهبری و نامه ایشان تحریمها در مورد بحث موشکی باعث نقض برجام میشود»، ادامه داد: «در طول چند سال گذشته 89 شخصیت حقیقی و حقوقی و برخی از شرکتها به دلیل مسائل موشکی در فهرست تحریمهای شورای امنیت قرار گرفتهاند که در این مجموعه نام برخی از فرماندهان سپاه و برخی از مراکز مهم صنعتی دیده میشود.»
اجازه ندادیم موضوع موشکی وارد مذاکرات هستهای شود
عراقچی با تأکید بر اینکه بحث موشکی بحث امنیتی و دفاعی ماست و اصلاً در این رابطه شوخی نداریم، ادامه داد: «در طول مذاکرات نیز به طرف مقابل اجازه ندادیم وارد این بحث شود. آنها بعضاً انتظارات عجیبی در این ارتباط داشتند که با ایستادگی و مقاومت طرف ایرانی به این خواستهها نرسیدند.»
وی با اشاره به اینکه آنها در مقطعی موضع موشکی و هستهای ایران را به یکدیگر گره زدند و در ذیل فصل 7 شورای امنیت قرار دادند، گفت: «در اثر مذاکرات هستهای بحث موشکی و هستهای از یکدیگر جدا شد و حالت الزامآور قطعنامههای قبلی سازمان ملل تبدیل به درخواست از ایران شد و اینها همه تحول بزرگی است.» این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای کشورمان با بیان اینکه ما دستورالعمل داشتیم که در صورت ورود طرف مقابل به بحث موشکی میز مذاکره را ترک کنیم، تأکید کرد: «هیچ انسان عاقلی موضوع امنیت ملی خود را مورد مذاکره قرار نمیدهد چه برسد مورد مصالحه و ما در سختترین شرایط قرار داشتیم ولی اجازه ندادیم که موضوع موشکی وارد مذاکرات هستهای شود.»
وی با بیان اینکه سیستم امنیت ملی کشور ما منوط به بحثهای موشکی است که نه موضوع مذاکره و نه موضوع مصالحه هستند، در بخش دیگری از گفتوگوی خود در مورد مصوبه کنگره آمريكا درباره اعمال محدودیت جهت سفر به ایران اظهار کرد: «ما هنوز در این زمینه و مسائل این چنینی در حال بحث و تبادل گفتوگو و ایمیل با آمريكاییها هستیم و این یکی از موارد دعواهای مفصل ما با آمريكاییها بوده است.»
عراقچی با اشاره به نامه وزیر خارجه آمريكا بعد از تصویب این قانون در کنگره آمريكا ادامه داد: «آنها کاری کردند که بخشی از این قانون بخصوص بحثی که مربوط به ویزای تجاری است، اجرایی نشود و ما در حال کلنجار با آنها در ارتباط با ویزاهای توریستی هستیم. البته در طول این مدت موارد بسیار محدودی بوده است که به دلیل این قانون توریستها و آژانسهای مسافرتی شکایتی در این خصوص داشته باشند و بگویند که به خاطر این قانون سفر آنها به ایران لغو شده است.»
باید یک فضای امنیتبخش در کشور به وجود آوریم
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای با بیان اینکه سازمان گردشگری از افزایش سفر توریستهای خارجی به ایران خبر میدهد، ادامه داد: «ما اگر میخواهیم از برجام و آثار آن بهرهمند شویم، باید یک فضای اطمینانبخش برای شرکتها و بنگاههای تجاری خارجی به وجود آوریم که در این زمینه هم ما مسئولیت داریم و هم آمريكاییها و آمريكاییها باید از کارشکنی در این زمینه دست بردارند و ما هم باید در واقع فضا را به گونهای مدیریت و آماده کنیم که آمريكاییها نتوانند از این فضا سوء استفاده کنند.»
انتقاد از رویه خبری برخی رسانهها
وی با انتقاد از رویه خبری برخی رسانهها در ارتباط با بحث تحریمها و موضوع سوئیفت ادامه داد: «همان طور که اشاره کردم، اگر ما میخواهیم از فضای پسابرجام استفاده کنیم، باید یک فضای اعتمادبخش ایجاد کنیم. کسی که میخواهد بیاید در ایران کار کند و پولش را برای سرمایهگذاری به ایران بیاورد، باید اعتماد کند و ما نباید کاری کنیم که برای آن فرد یا شرکت تردیدی در این زمینه ایجاد کنیم.»
عراقچی با بیان اینکه این موضوع پیچیده و جدیای است و ما باید براساس منافع ملیمان با این موضوع به گونهای برخورد کنیم که اجازه ندهیم دشمنان از این فضا سوء استفاده کنند، گفت: «ما قانون ویزای آمريكا و محدودیتهایی را که اعمال کرده نقض برجام میدانیم و همان طور که اشاره کردم، وزیر خارجه آمريكا در همان زمان نامهای نوشت و گفت دولت آمريكا از طریق ابزارهایی که در اختیار دارد، تلاش میکند که این موضوع منجر به نقض برجام نشود و تاکنون بخشی از این قانون را بخصوص برای ویزاهای تجاری متوقف کردند.»
خبر تعطیلی معدن اورانیوم ساغند شایعه است
عراقچی در پاسخ به سؤال مجری این برنامه مبنی بر اینکه در سایتهای خبری منتشر شده که معدن اورانیوم ساغند در حال تعطیل شدن است، گفت: «چرا باید تعطیل شود؟ من این موضوعی که شما مطرح کردید را نشنیدهام و دکتر صالحی بهترین مرجع برای پاسخگویی به چنین سؤالی است. شما باید این سؤالات را از سازمان انرژی اتمی بپرسید. البته با توجه به شایعات قبلی که در مورد سازمان به وجود آمده بود از جمله بیکار شدن و اخراج شدن دانشمندان هستهای از سازمان انرژی اتمی قرین به صحت فکر میکنم که این موضوع نیز شایعه است و چنین چیزی صحت ندارد.»
وی در مورد نگرانیهای مطرح شده از سوی رئیس سازمان انرژی اتمی در مورد اجرای برجام گفت: «نگرانیهایی که ایشان ابراز کردند، همان نگرانیهایی است که من هم گفتم و همان طور که اشاره کردم، مهمترین چالش و مشکلی که ما اکنون با آن روبهرو هستیم، مشکل بانکی است که هنوز مسائل مربوط به آن کاملاً برطرف نشده که بخشی از این مشکل مربوط به بانکهای ایرانی است و بخشی از آنها نیز مربوط به آمريكاییهاست و سیستم مالی آمريكا باید مسائلی که در این ارتباط وجود دارد را برطرف کند و خزانهداری آمريكا روش و شیوهای که در پیش گرفته است را کنار بگذارد.»
طرف مقابل به تعهداتش درباره لغو تحریمها عمل کرده است
معاون امور حقوقی و بینالملل وزارت خارجه در بخش دیگری از صحبتهای خود در مورد پایبندی طرف مقابل به تعهداتش با بیان اینکه باید از دو زاویه مختلف به اجرای تعهدات طرف مقابل نگاه کرد، گفت: «آنها به تعهداتی که طبق برجام روی کاغذ داشتهاند درخصوص لغو تحریمها عمل کردهاند و زیرساخت تحریمهای مرتبط با فعالیتهای هستهای ایران برچیده شده است.»
وی ادامه داد: «اما اینکه بگوییم تحریمها تنها روی کاغذ لغو شده است، نباید باعث شود که ارزش کار کم شود.» عراقچی با بیان اینکه این تحریمها مشروعیت خود را از قطعنامههای قبلی شورای امنیت سازمان ملل میگرفت و این قطعنامهها در حال حاضر لغو شدهاند، ادامه داد: «ما باید به این موضوع توجه داشته باشیم که بازگشت به شرایط قبل از تحریمها زمانبر است و ما با شرایط جدیدی مواجه هستیم.» این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای کشورمان ادامه داد: «ما با دو دسته مشکل مواجه هستیم؛ یکی شرایط بازگشت به زمان قبل از تحریمهاست که همان طور که گفتم خود این موضوع زمانبر است و از طرف دیگر کارشکنیهای طرف آمريكایی کار را سخت کرده است.»
انتقاد از کارشکنی آمريكاییها
وی با اشاره به اینکه آمريكاییها در مسیر ایجاد اعتماد بین ایران و بنگاههای خصوصی خارجی کارشکنی میکنند، به افزایش میزان فروش نفت ایران در طول چند ماه اخیر اشاره کرد و گفت: «فروش نفت ایران قبل از تحریمها 5/2 میلیون بشکه بود. با وضع تحریمها این میزان کاهش پیدا کرد و ما بعد از توافق ژنو توانستیم آن را به سطح یک میلیون برسانیم. مشتریان نفتی ما در این مدت که تحریمها علیه ایران اعمال شده بود با کشورهای دیگر قرارداد بستهاند و ما باید دوباره مشتریهای خود را پیدا کنیم و کسی نمیتواند انتظار داشته باشد که از فردای توافق ما به همان میزان صادرات نفت که در گذشته داشتیم، بازگردیم.»
وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود یک میلیون و 700 هزار بشکه نفت از سوی ایران فروخته میشود و بازگشت به میزان قبلی زمانبر است، در مورد میزان داراییهای ایران در خارج از کشور در بخش دیگری از صحبتهای خود افزود: «رقمهای متفاوت ارائه شده از داراییهای ایران در خارج از کشور به این دلیل است که این داراییها از جنسهای مختلف و صاحبان مختلف است. برخی از آنها برای دولت و برخی از آنها برای بانک مرکزی است. برخی متعلق به وزارت نفت است و برخی هم به صورت سپرده در بانکهای برخی از کشورها مثل چین قرار دارد.» وی افزود: «مبلغ دقیق را باید خود صاحبان این پولها بگویند که چقدر است ولی به نظر میرسد که مجموع آنها بالای 100 میلیارد دلار باشد.»
تلاش میکنیم فروش نفت را به 5/2 میلیون بشکه برسانیم
عراقچی با بیان اینکه ما پیشبینی داریم و در واقع در تلاش هستیم تا یک سال آینده فروش نفت را به 5/2 میلیون بشکه برسانیم، ادامه داد: «تاکنون بانکهای ما قریب به 300 کارگزاری توانستهاند ایجاد کنند و نزدیک به 2 هزار السی نیز تاکنون باز شده است.» وی با اشاره به خصوصی بودن بانکهای طرفهای مقابل گفت: «این بانکها خصوصی هستند و خودشان باید تصمیم بگیرند که با بانکهای ما کار کنند. اکنون به دلیل مسائلی چون پولشویی و قاچاق بانکها براحتی با هم رابطه برقرار نمیکنند و همان طور که پیش از این اشاره کردهایم، تا این شبکه پیچیده دوباره برقرار شود، مقداری زمان میبرد.»
انتقاد از محتوای سؤال خبرنگار صدا و سیما از رئیسجمهوری اتریش
عراقچی درخصوص اظهارات رئیس جمهوری اتریش در مورد اینکه ایران هنوز به سوئیفت وصل نشده است و تحریمها در این زمینه برداشته نشده است، با انتقاد از محتوای سؤال خبرنگار صدا و سیما از رئیس جمهوری اتریش گفت: «خبرنگاری که با رئیس جمهوری اتریش مصاحبه کرده، این سؤال را از وی پرسیده که چرا تحریمهای سوئیفت برداشته نشده است و رئیس جمهوری اتریش نیز به خاطر اینکه از جزئیات این موضوع بیاطلاع بوده است، به این موضوع استناد کرده که وقتی خود خبرنگار ایرانی میگوید، این تحریمها برداشته نشده است. وی از جزئیات سوئیفت اطلاعی نداشته است. با آقای سیف صحبت کردم. از ایشان خواهش کردم هرکس از جمله رئیس جمهوری اتریش شک دارد، ببرند اتاق سوئیفت بانک مرکزی تا ببیند تمام بانکهای ما به سوئیف وصل شدهاند.»
معاون وزیر خارجه با بیان اینکه برخی از تحریمها علیه ایران هنوز باقی مانده که این تحریمها ربطی به برجام و موضوع هستهای ندارد، گفت: «ما از همان روز اول گفتیم که تحریمهای اولیه آمريكا و غیر مرتبط با هستهای سر جای خود میماند. تحریمهای مربوط به تروریسم و حقوق بشر باقی مانده است. دوستانی که میگویند چرا تحریم معامله به دلار برداشته نمیشود، جای تعجب است که چرا به دلار علاقهمند شدهاند. ما سالهاست که سعی کردهایم معاملات به دلار را محدود کنیم. تحریمهای اولیه، استفاده از سیستمهای مالی آمريكا را برای ایران ممنوع کرده است. کسی که علاقه دارد با دلار معامله شود، نیازمند روابط دوجانبه با آمريكاست که نه خواست ما این است و نه صلاح است.»
مبادلات یورویی مشکلی ندارد
وی با بیان اینکه یکی از مشکلات بزرگ ما این است که تحریمهای اولیه که شامل تبادلات دلاری نیز میشود سر جای خود باقی مانده است، ادامه داد: «مبادلات یورویی مشکلی ندارد و در حال انجام است. بانک تجارت در ماه اسفند 174 السی باز کرده و در همان ماه 343 حواله ارزی حواله کرده است. ارتباطات ارزی ما معلق نشده و تا جایی که به دلار برخورد نکند، مشکلی وجود ندارد.» عراقچی ادامه داد: »تداخل تحریمهای اولیه و ثانویه مشکلاتی را به وجود آورده و آمريكاییها نیز تا به حال همکاریهای لازم را در این زمینه نداشتهاند و ما تا به حال با فشار زیاد به آمريكاییها و گفتوگو و رایزنی بخشی از این مشکلات را رفع کردهایم. البته آمريكاییها رغبتی به حل این مشکلات که ناشی از تداخل تحریمهای اولیه و ثانویه است، ندارند.»
http://www.iran-newspaper.com/newspaper/page/6180/2/123262/0
ش.د9501601