دهکده جهانی ارتباطات و نشستن بر سر سفره ملی

(روزنامه ايران – 1395/06/16 – شماره 6305 – صفحه 15)

شبکه‌های اجتماعی

اخیراً بحث‌های زیادی درمورد شبکه‌های اجتماعی، کاربرد آنها و محتوای به اشتراک گذاشته در آنها در جامعه مطرح شده است.

در حالی که آمارهای غیررسمی از ضریب نفوذ ۸۰ درصدی اینترنت در کشور حکایت دارد اما متوسط استفاده از اینترنت در دنیا ۴۶ درصد است. درهمین حال این آمارها از وجود ۴۰ میلیون گوشی هوشمند در کشور حکایت دارد.

مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین اعلام کرده است که ۵۳ درصد مردم ایران حداقل عضو یک شبکه اجتماعی هستند و ۷۲ درصد جوانان ۱۸ تا ۲۹ سال در این شبکه‌های اجتماعی عضویت دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که به صورت میانگین ایرانی ها ۵ تا ۹ ساعت در روز در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند درحالی که میانگین این حضور در دنیا ۱۶ ساعت در ماه است.

ظرفیت بالقوه بازار فناوری اطلاعات ایران برای سرمایه‌گذاری سبب شده است تا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۸ برابر، ظرفیت پهنای باند کشور را افزایش دهد و شبکه ملی اطلاعات بخوبی به این نیاز پاسخ‌‌‌‌ می‌دهد.

نظر به اینکه کاربران ایرانی بیشترین بازدید را از وبگاه‌های ارائه‌کننده خبردارند، خبر و خبر‌رسانی از اولویت‌هایی است که برنامه ریزان طرح شبکه ملی اطلاعات به آن توجه دارند.

فرهنگی شدن و ارتقای سواد رسانه‌ای ضرورتی است که جامعه به سمت آن حرکت می‌کند و توجه به شبکه اطلاعاتی ملی و تولید محتوای مناسب در این فضا نیاز جامعه و سهم ایران در محتوای شبکه‌های جهانی را تأمین خواهد کرد.

با وجود تمام استقبالی که کاربران ایرانی از شبکه‌های اجتماعی می‌کنند، سهم محتوای تولید شده در ایران چیزی نزدیک به یک درصد است. مسئولان وعده داده‌اند با افزایش پهنای باند در شبکه ملی اطلاعات امکان تولید محتوای صوتی- تصویری به مراتب بیش از پیش برای کاربران به وجود بیاید.

همچنین با افزایش امکان آموزش، اطلاع رسانی، دسترسی به اطلاعات سازمان ها که از امنیت شبکه‌های اطلاع‌رسانی حاصل خواهد شد و تشویق کاربران به تولید محتوا امید است شبکه ملی اطلاعات بتواند سهم تولید محتوای رسانه‌ای و همچنین تخصصی را افزایش دهد.

تجربه سایر کشورها

مشابه این طرح در بسیاری کشورها اجرا شده است. به‌طور نمونه کره جنوبی که رتبه اول سرعت اینترنت جهان را در اختیار دارد در دهه ۱۹۹۰ طرح شبکه ملی پرسرعت را اجرا کرد. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران در زمینه توسعه رایانش ابری در قوانین توسعه‌ای کشورهای چین، کره جنوبی و انگلستان نشان داد هر سه کشور مدل مشابه شبکه ملی اطلاعات را در خاک خود پیاده‌سازی کرده‌اند و دولت ها انگیزه‌های زیادی برای راه‌اندازی این شبکه ارتباطی ملی دارند.

گاردین در تاریخ اول نوامبر ۲۰۱۳ اعلام کرد، به‌دنبال افشاگری‌های ادوارد اسنودن در زمینه جاسوسی سازمان های اطلاعاتی امریکا و انگلیس از اطلاعات صنعتی و نقض حریم خصوصی شهروندان کشورهای دیگر، تفکیک ترافیک داخلی از ترافیک خارجی در دستور کار بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفته است. به عبارت دیگر کشورهایی همچون آلمان و برزیل به دنبال آن هستند که تدابیری اتخاذ کنند که داده‌هایی که مبدأ و مقصدشان خود این کشورهاست از داخل خود این کشورها عبور کند نه از مبادی و محل‌هایی که سازمان اطلاعات امریکا در آنها به جاسوسی می‌پردازند.

مزایای شبکه ملی اطلاعات برای رسانه‌ها

شبکه ملی متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی، مراکز داده توسعه یافته داخلی دولتی و غیردولتی و همچنین زیرساخت های نرم افزاری است که در سراسر کشور گسترده شده است.

«نگهداری و تبادل امن اطلاعات داخلی درکشور به منظور توسعه خدمات الکترونیکی» و«دسترسی به اینترنت »از طریق بستر ارتباطی باند پهن سراسری بستر مناسبی است برای کاربران رسانه‌ای اینترنت. پیش‌بینی می‌شود در زمینه‌ای امن برای تبادل اطلاعات امکان برقراری ارتباط دو سویه میان رسانه‌ها و سایت‌های دولتی افزایش یابد و با افزایش قابل توجه سرعت انتقال اطلاعات، امکان بارگذاری و دریافت فیلم، عکس، فایل صوتی و... در این بستر ملی تا حد زیادی تسهیل شود.

از این منظر در چارچوبی ملی می‌توان شهروندان را آموزش داد تا با بالا بردن قدرت تحلیل، افزایش توان کاربری چند رسانه‌ای و حساسیت بیشتر نسبت به وقایع، گزارش دهی برخط وقایع در خصوص سازمان های مختلفی که با آن سرو کار دارند را از وظایف خود بدانند و سازمان‌ها نیز با در دست داشتن پهنای باند و سرعت مناسب امکان دریافت برخط و مرور لحظه به لحظه وضعیت تکریم ارباب رجوع و مشکلاتی که مردم از طرح‌های مختلف مشاهده و گزارش می‌کنند را خواهند داشت.

در دولت الکترونیک که با این زیر ساخت می‌تواند توسعه یابد اگر اهتمام بر پاسخگویی باشد ارتباطات دو سویه بین روابط عمومی‌ها و رسانه‌ها گسترش می‌یابد و بزودی باید شاهد گسترش بدنه روابط عمومی‌ها در ساختار سازمان‌ها باشیم.

محدودیت عام، دسترسی خاص

در بحث چشم‌انداز استفاده از این زیر ساخت ارتباطی، کاهش وابستگی به شبکه اینترنت و توانایی اعمال مدیریت حداکثری بر دسترسی به آن جزو گزینه‌هایی است که مطرح می‌شود.

این گزینه می‌تواند دو پهلو باشد. یعنی توانایی اعمال مدیریت در دسترسی و دسترسی نداشتن هردو را شامل می‌شود. از این منظر ممکن است تصور کنیم دروازه بانی خبر در فضای مجازی قرار است در سطحی بالا‌تر از رسانه‌ها شکل بگیرد. این اتفاق می‌تواند جلوی دسترسی آزاد رسانه به همه اطلاعات را بگیرد اما اگر همچنان رسانه‌های ملی به عنوان دروازه بانان خبر به شمار بیایند و همچون همیشه این قشر به عنوان افرادی با بالا‌ترین سطح سواد رسانه‌ای و قدرت گزینشگری اطلاعات به حساب آیند، لازم است محدودیت‌های عام برای رسانه‌ها به دسترسی خاص بدل شود.

شبکه ملی اطلاعات، محتوای ملی

وجود شبکه ملی اطلاعات واقعاً به معنای افزایش محتوای ملی نیست. مگر آنکه برنامه‌های مکملی برای گسترش سواد رسانه‌ای مردم و سرمایه‌گذاری خاصی برای تشویق توسعه دهندگان محتوا در فضای مجازی به عمل آید.

دیجیتالی کردن محتوای کتب و دسترسی به آنها از طریق کتابخانه‌های مجازی، امکان به اشتراک‌گذاری انواع محصولات فکری و فرهنگی با در نظر گرفتن حقوق مؤلفان، مصنفان و پدید آورندگان و برگزاری مسابقات دوره‌ای برای تعیین بهترین‌ها در عرصه محتوای مجازی، می‌تواند به افزایش و گسترش محتوای ملی در این فضای رسانه‌ای کمک کند.

یک خانواده شبکه‌ای

صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌های ارتباط با اینترنت که در این بستر جدید پیش‌بینی شده است خود به گسترش استفاده از اینترنت می‌انجامد.که خود می‌تواند به افزایش درصد نفوذ اینترنت درکشور مطابق با استاندارد‌های جهانی کمک کند.

این مهم خود می‌تواند دسترسی به منابع علمی و فناوری را افزایش دهد و زمینه‌های لازم برای توسعه علمی کشوررا فراهم کند.

ایجاد زمینه‌های نوین شغلی و اقتصادی وبرطرف کردن نیازهای کشور در حوزه‌های کسب و کار الکترونیکی، سلامت الکترونیک و آموزش الکترونیک خود از نقاط قوت این طرح ملی است.

ایجاد تلویزیون اینترنتی، ویدئو درخواستی، آموزش از راه دور، دور کاری، سلامت الکترونیک و تجارت الکترونیک، روی شبکه ملی اطلاعات نیز بیش از پیش امکان پذیر خواهد بود. بنا براین پیش‌بینی می‌شود فرهنگ و هنر راه جدید و نامحدودی برای عرضه پیدا کند و هزینه آموزش حضوری نیز با آموزش های مجازی ضمن دسترسی بیشتر کاهش فزون تری داشته باشد.

دهکده جهانی یا وطنی؟

شاید فکر کنید در ساختار جدید تکلیف دهکده جهانی و جهانی شدن چه می‌شود؟ اینها همه جای خود را دارد اما در ساختار شبکه ملی اطلاعات دسترسی کاربران به همه سایت های داخل کشور با سرعت بالاتر و قیمت ارزانتر برقرار شده و دسترسی به اینترنت به‌ صورت فعلی باقی می‌ماند. گفته می‌شود این شبکه محدودیتی برای دسترسی کاربران به اینترنت و خدمات مبتنی بر وب ایجاد نمی‌کند. شبکه ملی اطلاعات زیرساخت ملی دسترسی به همه خدمات و اطلاعات تحت شبکه است بنابراین برای دسترسی به اینترنت جهانی نیز کاربران از این زیرساخت استفاده خواهند کرد. به عبارت دیگر بستر دسترسی به شبکه ملی اطلاعات در داخل کشور با اینترنت یکسان است و همه بدین ترتیب برای استفاده از مزایای اینترنت ناچارند از این شبکه استفاده کنند.

پیش‌بینی می‌شود با توجه به فراهم شدن زمینه رقابتی بین ارائه دهندگان خدمات دسترسی قیمت به مراتب کاهش یابد. البته با توجه به اینکه منبع اکثر ویروس ها خارج از کشور است پیش‌بینی می‌شود بخش قابل ملاحظه‌ای از این حملات کاهش یابد و سایر اقدام های حفاظتی نیاز نخواهد بود.ضمن اینکه والدین در صورت صلاحدید می‌توانند دسترسی کودکان خود به اینترنت را قطع و فقط از شبکه ملی اطلاعات استفاده کنند.

http://www.iran-newspaper.com/newspaper/page/6305/15/149624/0

ش.د9501835