- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
نخستين نشانه‌هاي اينكه چرا سعوديها بعد از دو سال مخالفت، هفته قبل به يكباره تصميم گرفتند از مخالفت با طرح «فريز نفتي» عقب‌نشيني كنند در حال آشكار شدن است.
اقتصاد عربستان در فضاي تنش سياسي كم‌سابقه با دولت امريكا بعد از تصويب قانون «جاستا»، در حال دست و پنجه نرم كردن با وضعيت بحراني كم‌سابقه است؛ شرايطي كه باعث روي آوردن سعوديها به سياست‌هاي رياضتي شده است. شاخص بورس تداول عربستان پس از اطلاعيه هفته گذشته دولت سعودي براي كاهش دستمزدها و پاداش‌ها 8/9 درصد افت كرد كه از سال 2008 تا كنون كم‌سابقه بوده است.
رياض روز دوشنبه با فاصله‌اي پنج روزه به تصويب قانون عدالت عليه حاميان تروريسم در امريكا موسوم به «جاستا» واكنش نشان داد. كابينه عربستان سعودي كه اغلب اوقات از صدور بيانيه در مورد مناسبات دوجانبه با كشورها اجتناب مي‌كند، با لحني ظاهراً نرم اعلام كرده تصويب قانون جاستا باعث نگراني «جامعه بين‌المللي» است ولي بلافاصله در هشداري تلويحي، گفته است: « تضعيف مصونيت كشورها تأثير منفي بر تمامي كشورها از جمله ايالات متحده بر جاي مي‌گذارد» و ابراز اميدواري كرده كه كنگره «گام‌هاي لازم را براي اجتناب از عواقب وخيم و خطير قانون جاستا اتخاذ كند.» لحن هشداري كابينه عربستان در مورد تصميم كنگره امريكا براي تصويب قانون جاستا كه مي‌تواند به پيگرد اتباع سعودي به خاطر دخالت در 11سپتامبر بينجامد، بازتاب تحولاتي جدي در اين كشور است كه نه تنها حوزه سياست را متلاطم كرده بلكه وضعيت اقتصادي آن را نيز به شكنندگي كم‌سابقه رسانده است.
«مجتهد» وبلاگ‌نويس سعودي در صفحه شخصي خود در توئيتر نوشته كه سفر اخير محمد بن نايف وليعهد سعودي به تركيه كه به دعوت رجب طيب اردوغان انجام شد، اقدامي عليه «محمد بن سلمان» جانشين وليعهد است كه اين روز‌ها صحنه‌گردان تحولات در رياض است. مجتهد معتقد است اردوغان با اين اقدام به عربستان فهماند كه خواهان ارتباط با محمد بن نايف، در مقابل محمد بن سلمان است. اين سفر كه دو روز بعد از تصويب قانون ضد سعودي جاستا انجام شده، مي‌تواند نشان دهنده رخ دادن تحولاتي جدي در داخل حكومت عربستان باشد. دو روز قبل از اين سفر، دولت عربستان در نشست الجزاير، به يك باره از طرح فريز نفتي كه دو سال تمام با آن مخالفت مي‌كرد، عقب نشست؛ تغيير موضعي كه دلايل آن طي روزهاي اخير در حال آشكار شدن است.
سقوط بورس
خالد الفالح وزير نفت سعودي در نشست اوپك در الجزاير گفت كه عربستان سعودي به‌عنوان بزرگ‌ترين توليدكننده نفت در اوپك امتيازاتي به سه عضو ديگر يعني ايران، ليبي و نيجريه داده است كه مي‌توانند در بالاترين سطح معقول به توليد نفت بپردازند ولي كارشناسان روايتي متفاوت از رفتار نفتي عربستان در نشست الجزاير دارند و عقب‌نشيني رياض از مخالفت با طرح فريز نفتي را به مشكلات جدي داخلي در اين كشور نسبت مي‌دهند. شاخص بورس تداول عربستان روز يك‌شنبه 11 مهر ماه پس از اطلاعيه هفته گذشته دولت اين كشور مبني بر كاهش دستمزدها و پاداش‌ها براي كاهش هزينه‌ها، 8/9 درصد افت كرد؛ تحولي كه از سال 2008 تا كنون بي‌سابقه بوده است.
محمد العمران از فعالان بخش سرمايه‌گذاري عربستان وضعيت را رو به وخامت توصيف كرده و گفته هنوز بسياري از تجار در حال هضم عواقب تدابير رياضتي هستند كه هفته گذشته اعلام شد. گلف بيزنس مي‌گويد اصلاحات جديد ارائه‌شده از سوي وزارت كار عربستان كه از روز يك‌شنبه همين هفته اجرايي شده، به دولت سعودي اجازه مي‌دهد كارمندان خود را اخراج يا از افزايش حقوق محروم كند. در حال حاضر حدود 5/1 ميليون كارمند سعودي در معرض ارزيابي مجدد شغلي قرار گرفته‌اند و ديگر تضميني براي تداوم اشتغال آنها وجود ندارد. براساس اصلاحات انجام‌شده كارمندان سعودي بايد بهره‌وري خود را افزايش دهند و در غير اين صورت به آنها سه سال فرصت داده خواهد شد بهره‌وري خود را افزايش دهند و پس از آن و در صورت عدم‌افزايش كيفيت از كار اخراج خواهند شد.
سي‌ان‌بي‌سي در گزارشي به تحليل تغيير ناگهاني سياست‌هاي عربستان در جهت دستيابي به توافق نفتي الجزيره پرداخته و نوشته كه فشارهاي اقتصادي در عربستان، كسري بودجه، كاهش اعتماد به نفس سرمايه‌گذاران و بخش خصوصي و «خالد الفالح» وزير نفت عربستان را تحريك كرد تا در دستيابي به توافق نفتي الجزيره همكاري كند. مارك اسوالد استراتژيست اقتصاد جهاني هم به راديوي روسي اسپوتنيك گفته كه كسري بودجه عربستان سعودي عامل مهمي در رسيدن اوپك به توافق فريز نفتي و مستثني كردن ايران از اين طرح بود.
مارك اسوالد مي‌گويد: «تمام ماجرا مربوط به بودجه كشورهاي عضو اوپك است به‌ويژه عربستان سعودي. اين كسري بودجه در حال حاضر ۱۵۰ ميليارد‌دلار از ذخاير ارزي خارجي عربستان سعودي را از بين برده و شرايط اقتصادي اين كشور در حال بدتر شدن است.» مايكل استيونز مدير پژوهشكده مطالعات امنيتي و دفاعي سلطنتي انگليس در مطلبي در سايت عربي شبكه تلويزيوني بي‌بي‌سي گفت: «آيا اصلاحات اقتصادي در عربستان، مشكلات مالي اين كشور را حل مي‌كند؟»
سناريوي تنش‌زدايي تاكتيكي با ايران
كارشناسان در اين باره كه تصويب طرح‌هاي رياضتي در رياض بتواند به وضعيت بحراني اقتصاد پايان بدهد، ابراز ترديد مي‌كنند. مايكل استيونز مدير پژوهشكده مطالعات امنيتي و دفاعي سلطنتي انگليس در مطلبي در سايت عربي شبكه تلويزيوني «بي‌بي‌سي» با عنوان «آيا اصلاحات اقتصادي در عربستان، مشكلات مالي اين كشور را حل مي‌كند؟» طرح رياضت اقتصادي عربستان را حلال مشكلات مالي اين كشور ندانست و از تبعات پيش‌بيني نشده اجتماعي اين طرح هشدار داد. به گفته او با اجراي بيشتر اقدامات مربوط به رياضت اقتصادي، به نظر مي‌رسد طبقه متوسط جامعه عربستان به طبقه «متوسط زير فشار» خواهد پيوست. به نظر مي‌رسد تشديد فشارهاي اقتصادي در داخل عربستان براي اعضاي اوپك خبر چندان نامطلوبي نيست.
هليما كرافت تحليلگر نفتي پيش‌بيني كرده كه ديگر زمان قيمت نفت ۴۰ دلار به پايان رسيده و قيمت نفت امسال در كانال ۵۰ دلار و سال آينده در كانال ۶۰ دلار باقي خواهد ماند.» دياكو حسيني ژئوپليتيسين ايراني در گفت‌وگو با ايرنا پا از اين هم فراتر گذاشته و معتقد است عربستان ممكن است به منظور تلافي آثار تصويب قانون جاستا در كنگره امريكا به صورت تاكتيكي وارد تنش‌زدايي با ايران شود تا ظرفيت‌هاي ژئوپلتيك خود را به رخ امريكا بكشد.
http://javanonline.ir/fa/news/815284
ش.د9502104
