نيازمند هستيم كه استثناي تونس شناخته شود

(روزنامه شرق – 1395/09/13 – شماره 2741 – صفحه 9)

* توافق بین حزب ندا و النهضه و حمایت از دولت «یوسف شاهد»، در حالی است که تعداد نمایندگان شما در دولت جدید، اندک‌اند. مشارکت شما در دولت جدید، به چه صورتی است؟

** مشارکت بین حزب ندای تونس و حرکت النهضه یک مشارکت مهم برای استمرار روند دموکراسی در تونس است. این رابطه چنان‌که می‌گویند، «دو بال پرنده تونسی» است. از زمانی که این رابطه شکل گرفت، کشور توانست روندی دموکراتیک را که تعطیل شده بود، از‌سر بگیرد. سال ٢٠١٣ روند دموکراتیک در کشور ما تقریبا در آستانه فروپاشی بود؛ اما شروع این رابطه روند یادشده را نجات داد و نقطه اتکایی شد برای کیان ملی کشور و ما را به تدوین سند کارتاژ و تشکیل یک دولت وحدت ملی که الان بر سر کار است، رساند.

‎قطعا این رابطه مثل همه روابط سیاسی دیگر با مشکلات و مصائبی مواجه خواهد بود اما به سود ماست که آن را نگه‌ داریم. وقتی درباره مشکلات صحبت می‌کنیم ربطی به تمایل النهضه برای دست‌یافتن به پست‌های بیشتر ندارد. ما به قدرت مثل یک غنیمت نگاه نمی‌کنیم؛ هدف ما حفظ فضای اعتماد و حمایت از آن است. این کارها همه برای عملکرد دولت و حمایت از کمربند سیاسی پیرامون آن است. ما اینجا و آنجا گاه حرف‌هایی می‌شنویم که مثلا النهضه می‌خواهد یک جبهه در برابر دولت تشکیل دهد یا تلاش می‌کند با سهم‌خواهی‌های حزبی دولت را قرق کند؛ اما اینها درست نیست. ما بر این اعتقادیم که شرکایمان هم به اندازه ما علاقه‌مند هستند این توافق باقی بماند. آنها نیز مانند ما درک می‌کنند که شرایط کنونی اقتضا می‌کند تا از همبستگی ملی پشتیبانی شود. به‌ويژه بعد از دیدار من با رئيس‌جمهور که اساسی شد برای پایان‌دادن به سیاست خفقان‌آوری که میهن را قبل از احزاب و اشخاص قرار می‌داد. حالا راه را برای موفقیت گفت‌وگوهای ملی که تونس الگویی برای آن شد و به خاطرش جایزه صلح نوبل را برد، هموار کرده است.

* اما کسانی هستند که می‌گویند دولت الشاهد موقتی است زیرا از طرف برخی طرف‌های فعال داخلی و خارجی حمایت نمی‌شود؟

** سرنوشت دولت‌ها هم مثل افراد است. کسی نمی‌تواند آن را پیش‌بینی کند. دولت الشاهد از سوی یک ائتلاف ملی و اجتماعی انتخاب شده است. بعد از انقلاب، تا الان این هفتمین دولتی است که بر سر کار می‌آید. دولت الشاهد به لحاظ سیاسی یا اجتماعی بیشترین طیف‌ها را در خود نمایندگی می‌کند و طبعا انتظار داریم عمری طولانی‌تر از دولت‌های گذشته داشته باشد که عمرشان گاه به یک یا حتی کمتر از یک سال می‌رسید.

* شکل همکاری بین احزاب تشکیل‌دهنده دولت یوسف الشاهد چگونه است. آیا قرار است به همان سبک و سیاقی باشد که در دولت الصید بود؟

** تا الان هنوز شکل این همکاری دقیقا نهایی نشده است. نخست‌وزیر از احزاب متحد خود دعوت کرد و با رهبران آنها صحبت شد اما تا الان هنوز شکل تعاملی که باید وجود داشته باشد مورد بحث است.

* پیشنهاد النهضه دراین‌باره چیست؟

** النهضه ما هستیم. خودمان هم هنوز داریم دراین‌باره بحث می‌کنیم. هنوز پیشنهادی را به شکل مشخص ارائه نکرده‌ایم که همکاری بین دولت و احزاب باید چگونه باشد. دراین‌میان همه به همان اصل مشورت و تک‌روی‌نكردن متوسل شده‌اند و می‌گویند کسی نباید خودش به‌تنهایی تصمیم‌گیری کند.

* بعد از کنگره دهم حزب النهضه، تقریبا روشن شد که حزب شما به دنبال چیست و چه چیزی را ترویج می‌کند؛ اما درعین‌حال شکاف‌هایی را هم نشان داد که از طریق اظهارات کادرهای رهبری حزب بیان شد و حتی بعضی از حزب شما کنار کشیدند. آیا اینها به ما می‌فهماند که اختلافاتی جوهری از داخل حرکت النهضه را تهدید می‌کند؟

** ما تازه از مسائل کنگره دهم رهایی پیدا کرده‌ایم. همه دیدند که کنگره خوب و مهمی بود؛ هم از جهت شکل و هم محتوا. همه به‌ويژه از حضور جناب رئیس‌جمهور و حضور او در مراسم افتتاحیه خشنود شدند. همچنین تعداد زیاد میهمانانی که از داخل و خارج کشور آمده بودند مهم بود؛ اما از جهت محتوا هم باید بگویم در این کنگره ما هشت لایحه را تصویب کردیم که کاملا مضامین فکری و سیاسی-استراتژیک داشت. این لوایح بعد از بحث‌های فراوان که تقریبا دو سال طول کشیده بود مطرح می‌شد و به‌همین‌دلیل توافقی کلی درباره آن وجود داشت. ازاین‌رو ما در کنگره مشکلاتی نداشتیم یا درباره این لوایح خیلی جروبحث نکردیم؛ بلکه بین ٨٠ الی ٩٠ درصد از شرکت‌کنندگان آن را تصویب کردند. یکی از اینها سیاست توافقی ما با شرکای سیاسی خودمان ازجمله حزب ندای تونس بود.

سیاست‌هایی را که رئیس این حرکت از روز پنجم اکتبر سال ٢٠١٣ در مسیر گفت‌وگوی ملی در پیش گرفته بود ازجمله کنارکشیدن حرکت ما از قدرت و قبول بی‌طرفی دولت و دیدار رئیس حرکت با رئیس‌جمهور السبسی و... همه اینها سیاست‌هایی بود که در ابتدا مورد وفاق همه نبود؛ اما از آنجا که سیاست‌ها را به نتایج آن می‌سنجند، نتیجه این سیاست‌ها برای کشور سودمند بود. به‌هر‌حال همه این سیاست‌ها با رأي بالای ٩٠ درصد به تصویب رسید؛ اینها به معنای آن نیست که جنبش النهضه شاهد بحث‌های خیلی تندی نبوده؛ اما همه مسائل از طریق رأی‌گیری حل‌وفصل شد از جمله مسئله ریاست این حرکت که تقریبا با ٨٠ درصد رأی شرکت‌کنندگان در کنگره تصویب شد.

درست است که کنگره دیدگاه‌های مختلفی را به ثبت رساند و همه در آن حرف‌هایشان را زدند؛ اما اینها هرگز از چارچوب احترام دوستانه و تعهد به سیاست‌های کلی حرکت و تحکیم نهادهایش خارج نبود، به‌گونه‌ای‌ که گروهی از سیاست‌های این جنبش خارج نشد، بلکه احساس کردیم همه علاقه‌مند هستند اختلافات‌مان را درون خودمان حل کنیم. هیچ‌کس در مشروعیت شورای رهبری یا رئیس حرکت یا رئیس دفتر اجرائی تردیدی نکرد. جنبش ما مبتنی بر یک‌سری نهادهاست، ما یک حزب آهنین نیستیم و رهبران حزب قالب‌های جامدی ندارند، آنها افرادی هستند با افکاری و نظراتی؛ اما همه تکرار می‌کنند که می‌خواهند به سیاست‌های توافقی متعهد بمانند.

اما به نظر می‌رسد این راهکاری که شما از آن صحبت می‌کنید بعضی از رهبران حرکت را کاملا غربال کرد و برای مثال افراد متعلق به نسل اول را کنار زد یا در صفوف دوم و سوم قرار داد. در بین اینها مبارزانی بودند یا حتی از بین وزرایی که در دولت‌های قبل حضور داشتند... .

شما می‌دانید که قله رهبری و نخستین نهاد این جنبش همین کنگره است، آنها همه در این کنگره حضور داشتند، بین کنگره و رهبری یک مجلس مشورتی هست که آنها در آن حضور داشتند؛ اما دفتر اجرائی جایی است که همه رهبران در آن حضور ندارند، زیرا این یکی از نهادهای جنبش ماست و زیر نظر مجلس مشورتی عمل می‌کند نه فوق آن. طبعا رئیس حرکت علاقه‌مند است انسجامی در داخل دفتر اجرائی وجود داشته باشد، زیرا ماهیت کار اجرائی به گونه‌ای است که به یک اقدام سریع نياز دارد؛ اما جاي شرکت در بحث‌ها و مشاجرات مجلس مشورتی است نه دفتر اجرائی.

* تغيير چهره‌ها و ورود اسامي كساني از خارج از اين جنبش به دفتر سياسي يا كساني كه به جريان‌هاي ديگري تعلق داشتند به معناي برنامه جديدی براي جنبش است؟

** اين شروع يك رويكرد جديد براي جنبش ماست. شما در آينده مسائل جديد بيشتري خواهيد ديد. اين شروع يك استراتژي جديد است كه كنگره آن را به تصويب رساند؛ سياست توجه به استعدادهاي ملي و به‌ويژه زنان و جوانان، ازاين‌رو خواهيد ديد كه ما از این به بعد استعدادها و شخصيت‌هاي مستقلي را كه به احزاب ديگر وابسته هستند، برمی‌گزینیم. ما تلاش مي‌كنيم اكثر نامزدهاي خودمان را در آينده- به طور مشخص يك‌سوم آنها- از خارج از حزب معرفی کنیم.

نامزدهاي ما در آينده در چارچوب يك سياست باز عمل خواهند کرد كه كنگره آن را تصويب كرده است؛ استعدادها و اسامي ملي با گرايش‌هاي مختلف چه به احزاب قديمي تعلق داشته باشند چه جديد. ما البته هنوز در ابتداي مرحله اجرائي اين سياست هستيم. مي‌خواهيم النهضه حزب همه مبارزان و افراد شایسته و ملی كشور باشد.

اين جنبش همچنان بر مشاركت‌نكردن نيروهاي امنيتي و نظامي در انتخابات تأكيد مي‌كند و همچنان با تدوين قانوني كه به آنها حق رأي مي‌دهد، مخالف است؛ النهضه بر چه اساسي اين كار را مي‌كند؟

با تشكر فراوان از همه نيروهاي ارتش و نيروهاي امنيتي و ايمان قاطع ما به ملي‌بودن اين نيروها، همچنان دوست داريم اين نهاد نگهبان روند سياسي كشور باشد نه بخشي از آن. چيزي كه تجربه تونس را از ديگران متمايز مي‌كند و آن را به يك استثناي تونسي تبديل كرده، همین است كه حاملان سلاح چه ارتش و چه نيروهاي امنيتي در روند سياسي دخالتي نمي‌كنند، كار آنها حمايت از نهادهاي دولتي و صندوق‌هاي رأي در روز انتخابات است، درحالي‌كه در كشورهاي ديگر نيروهاي نظامي شهوت قدرت دارند و از سلاح براي منازعات سياسي بهره مي‌گيرند و حتي به همین دلیل چندين كشور عرب را غرق در درياي خون كردند. تونس با اتخاذ موضعي بي‌طرف درباره حاملان سلاح، از اين سناريو نجات پيدا كرده است. اين موضع ما از روي شك و ترديد به نيروهاي امنيتي و ارتش ما نيست، بلكه به دليل حفظ بي‌طرفي آنها و اين است كه نقشي سالم‌تر داشته باشند. اين نقش حراست از دموكراسي است. حراست از آزادي و قانون، نه اينكه در عمل سياسي دخالت كنند.

* آيا النهضه خود را براي انتخابات شوراها آماده كرده است؟

** بله. دفتر اجرائي النهضه مشغول اين كار است و آقاي عماد الحمامي بر اين كارها نظارت دارد. ما همچنان در حال توسعه دفتر اجرائي هستيم و مي‌خواهيم يك دفتر جديد درست كنيم. كارها پيوسته ادامه دارد. اين كار نيازمند انتخاب هزاران نفر از بين ١٥ تا ٢٠ هزار نامزد و مراقب است. اين كار به آموزش احتياج دارد. ما درصدد تأسيس يك دانشكده براي آماده‌كردن و آموزش كادرهاي جوان هستيم.

* شما ديپلماسي خود را متوازن توصيف مي‌كنيد و تابه‌حال ديدارهايي هم از شرق و غرب داشته‌ايد. آيا اينها روابط خارجي شما را تقويت كرده است و شما به همان هدفي كه درنظر داشتيد رسيده‌ايد؟ به‌ويژه كه سياست شما با سياست رسمي دولت نسبت به جهان خارج تفاوت دارد؟

** تأكيد مي‌كنم ما سياست خارجي جدا از سياست خارجي رسمي كشورمان نداريم؛ ما هم بخشي از دولت و نظام هستيم، ما يك حزب اپوزيسيون نيستيم. به نظر ما حتي احزاب اپوزيسيون و همه نهادهاي سياسي و فكري و مدني مطلوب در حمايت از سياست رسمي كشور نقش دارند. ما اينجا از يك تشكيلات موازي حرف نمي‌زنيم. بلكه از يك سياست رسمي حرف مي‌زنيم كه مورد حمايت همه احزاب و سازمان‌هاي اجتماعي است.

به نظر ما براي مثال گروه چهارجانبه جامعه مدني تونس كه گفت‌وگوهاي ملي را در كشور ما برعهده دارد و به‌خاطر همين جايزه صلح نوبل را برد، نقش بزرگي در خدمت به سياست خارجي تونس دارد. از همه نهادهاي ديگر سياسي، اجتماعي، فكري و رسانه‌اي هم همين انتظار مي‌رود تا همه به فكر منافع كشور باشند.

يك كشور به اندازه شايستگي و توانمندی‌های داخلي خودش است كه در خارج هم می‌درخشد. به همان ميزاني كه متفكران، سياست‌مداران، كارشناسان اقتصادي، پولي و رسانه‌اي ما به وطنشان خدمت كنند، در خارج نيز کشور ما مي‌درخشد. به‌اين‌ترتيب است كه تونس بزرگ‌تر مي‌شود و اوج مي‌گيرد و به اهداف ازپيش‌تعيين‌شده خود مي‌رسد. به اين مي‌گويند «ديپلماسي مردمي»، امري كه مي‌تواند جايگزيني و نه رقيبي براي سياست رسمي كشور باشد.

ازاين‌رو ما با هيچ دولتي كه با تونس مشكل داشته باشد ارتباط نداريم. ما پشت‌سر ديپلماسي رسمي كشور حركت مي‌كنيم، نه جلو آن. درهرحال ما نقيض آن نيستيم. همه ديدارهايي كه من داشته‌ام در اين راستا بوده است. تونس نيازمند آن است كه شناخته شود. نيازمند آن است كه اين استثناي تونسي شناخته شود. اين دستاورد بزرگ انقلاب ما بود. اين الگويي است كه مي‌شود از آن الگوبرداري كرد.

* شما اخيرا از يك حركت برنامه‌ريزي‌شده عليه النهضه و شخص خودتان صحبت كرديد. گفتيد كه رسانه‌ها تبليغ مي‌كنند كه شما چشمتان به كاخ رياست‌جمهوري است؟‌

** اين طرف‌ها هرگز راضي به اين توافق نبودند؛ توافق بين من و رئيس‌جمهور باجي قائد السبسي؛ توافق بين حزب ندا و النهضه. ازاين‌رو خشنود نيستند و همواره سعي مي‌كنند اين پيوند را قطع كنند.

* آيا درست است كه موضع شما در قبال سوريه و رئيس‌جمهور، بشار اسد هنوز تغييري نكرده است؟

** من هنوز چيزي نديده‌ام كه نشان دهد رئيس‌جمهور سوريه توبه كرده باشد يا از شيوه خود دست برداشته باشد. در اين رابطه من چيزي نشنيده‌ام كه موجب تغيير موضع ما باشد، اما ما دعوت به گفت‌وگو بين دولت و مخالفان را قبول داريم و به‌دنبال راه‌حل‌هاي توافقي و مسالمت‌آميز در همه‌جاي منطقه هستيم زيرا جنگ داخلي هيچ برنده‌اي نخواهد داشت و همه در آن ضرر مي‌كنند. طبعا ما از تمام تلاش‌هايي كه براي جلوگيري از اين خون‌ريزي مي‌شود، حمايت مي‌كنيم.

منبع: الشرق

http://www.sharghdaily.ir/News/108928

ش.د9502819