لگد آخر

(روزنامه وطن امروز – 1395/10/26 – شماره 2074 – صفحه 2)

باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا «فرمان اجرایی برقراری وضعیت اضطراری ملی درباره ایران» را به مدت یک سال دیگر تمدید کرد. به گزارش «وطن‌امروز»، رئیس‌جمهور آمریکا در شرایطی این فرمان را برای یک سال دیگر تمدید کرده است که همزمان ماموریت کاری او در کاخ سفید به پایان رسیده است. اوباما که خود در مذاکرات هسته‌ای و تحمیل برجام به ایران دارای مهم‌ترین نقش بود، پس از بدعهدی‌های مکرر در برجام، اکنون در آخرین روزهای کاری‌اش در کاخ سفید، با تمدید فرمان اجرایی برقراری وضعیت اضطراری ملی درباره ایران، آخرین لگد را به توافق نیم‌پاره برجام زد تا دولت بعدی آمریکا برای از بین بردن این توافق، عملا کار سختی پیش ‌رو نداشته باشد. اوباما این فرمان را طی نامه‌ای به کنگره ابلاغ کرده و طی آن خواستار تداوم وضعیت اضطرار ملی درباره ایران، کوبا، لیبی، زیمبابوه، کره شمالی، ونزوئلا و اوکراین شده است. رئیس‌جمهور آمریکا خاطرنشان کرده وضعیت اضطرار ملی درباره ایران که واشنگتن روز 15 مارس 1995 اعلام کرده است، باید در بازه زمانی بعد از 17 مارس سال 2017 ادامه پیدا کند.

باراک اوباما همچنین با اشاره به حصول توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 خاطرنشان کرده واشنگتن تحریم‌های مرتبط با مسائل هسته‌ای را وفق این توافق رفع کرده است. رئیس دولت آمریکا همچنین نوشته است: «از روز اجرای برجام، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها پایبندی ایران به تهداتش ذیل برجام را راستی‌آزمایی کرده و وزیر خارجه آمریکا هم آن را تایید کرده است».

وی به‌رغم این نوشته است: «با وجود این برخی اقدامات و سیاست‌های حکومت ایران مغایر با منافع ایالت متحده در منطقه بوده و تهدیدهای غیرعادی و فوق‌العاده علیه امنیت ملی، سیاست خارجی و اقتصاد ایالات متحده به وجود می‌آورد. به این دلیل من تصمیم گرفته‌ام که لازم است وضعیت اضطرار ملی اعلام شده درباره ایران تداوم یابد و تحریم‌های جامع علیه ایران جهت پاسخدهی به این تهدید حفظ شود».

به گزارش فارس، نخستین‌بار فرمان اجرایی برقراری وضعیت اضطراری ملی درباره ایران ۱۴ نوامبر ۱۹۷۹ اعلام شد. این فرمان به رئیس‌جمهور ایالات متحده این اختیار را می‌داد که اموال و دارایی‌های ایران را توقیف کند. این فرمان اساس بسیاری از تحریم‌های آمریکا علیه ایران را تشکیل می‌دهد. به موجب فرمان اوباما، تحریم‌های غیرهسته‌ای آمریکا علیه ایران همچنان برای یک سال دیگر پابرجاست.

براساس این گزارش، تمدید فرمان یک ساله وضعیت اضطراری ملی درباره ایران از سوی باراک اوباما و همچنین بدعهدی‌های مکرر در اجرای برجام و همچنین نقض فاحش آن با تمدید تحریم‌های ISA در شرایطی است که دولت اوباما خود یکی از طرف‌های اصلی مذاکره‌کننده در برجام و به نتیجه رساندن آن بوده است و بر همین اساس نیز باید به توافقی که دولتش یک طرف آن قرار داشته، پایبند باشد اما در طول یک سال گذشته نه‌تنها به این توافق پایبند نبوده است که علاوه بر رایزنی‌ها برای سنگ‌اندازی در مسیر منافع ایران در برجام، با بدعهدی‌ها و نقض برجام، ضمانت اجرایی آن در دولت بعدی آمریکا را نیز زیر سوال برده است. سنگ‌اندازی‌های آمریکا در مسیر اجرای برجام به حدی رسید که در ایران عوامل به بار آورنده برجام که در ابتدا بدعهدی‌های آمریکا را توجیه می‌کردند نیز ناچار به اعتراف شدند و حالا به بدعهدی‌های آمریکا در اجرای برجام اعتراف می‌کنند.

در ادامه به فهرستی از مهم‌ترین اقدامات دولت آمریکا در پسابرجام که زمینه بی‌اعتبار شدن این توافق هسته‌ای را فراهم کرده، اشاره می‌شود.

کارشکنی در تعامل بانک‌ها با ایران

یکی از اصلی‌ترین مشکلات ایران در دوران پسابرجام، عدم تمایل و همکاری بانک‌های بزرگ اروپایی با ایران بود. همین مساله نیز مشکلات بسیاری را برای ورود به بازار ایران ایجاد می‌کرد. براساس تعهدات 1+5 در برجام، آنها باید شرایط را برای از سرگیری تجارت بانک‌ها با ایران فراهم کنند با این حال اما آمریکایی‌ها در پسابرجام همواره مانع همکاری بانک‌های بزرگ و معتبر با ایران شدند. نخستین‌بار علی‌اکبر صالحی به عدم همکاری بانک‌های بزرگ اروپایی با ایران اشاره کرد و از کارشکنی‌های مقامات آمریکایی در این زمینه خبر داد. فشارهای آمریکا به بانک‌های بزرگ اروپایی باعث شده بود حتی سفیر کره‌جنوبی در تهران با انتقاد از تداوم حمل مخارج سفارت توسط چمدان، از ممانعت ورود بانک‌های بزرگ به ایران انتقاد کند.

بر همین اساس نیز وزیر خارجه آمریکا نشستی را با بانک‌های بزرگ اروپایی برگزار کرد و از آنان خواست تعاملات خود با ایران را آغاز کنند. بانک‌های اروپایی برای آغاز تعامل با ایران خواستار تضمین از طرف آمریکایی برای عدم جریمه شدند اما آمریکا که در دوران پسابرجام تلاش کرده بود با اعزام نمایندگانی از وزارت خزانه‌داری‌اش به کشورها و تهدید بانک‌ها به جریمه‌های احتمالی، مانع همکاری آنها با تهران شود، حاضر به ارائه تضمین به بانک‌ها نشد تا در آستانه یک سالگی برجام همچنان بانک‌های بزرگ اروپایی حاضر به همکاری با ایران نباشند. همین مساله نیز انتقاد روحانی و ظریف را به دنبال داشته است و آنان امسال در حواشی حضور در سازمان ملل، نسبت به این رویه دولت آمریکا انتقاد کردند.

مصادره 2 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران

ابتدای اردیبهشت‌ماه انتشار خبری درباره مصادره اموال ایران توسط دولت آمریکا، نگرانی‌های زیادی را درباره غارت اموال و دارایی‌های کشورمان در آمریکا و سایر نقاط دنیا به وجود آورد. در آن زمان دادگاه عالی آمریکا طی حکمی بخشی از دارایی‌های ایران را در بانک نیویورک به نفع خانواده قربانیان حوادث تروریستی مصادره کرد. این دادگاه در حکمی اعلام کرد ۲ میلیارد دلار از دارایی بلوکه‌ ایران را به عنوان غرامت برای خانواده‌های قربانی اقدامات تروریستی ایران اختصاص داده است. آمریکا مدعی است ایران در بمب‌گذاری سال ۱۹۸۳ یک پایگاه نظامیان آمریکایی در شهر بیروت نقش داشته است. ادعایی که آنها هیچ سندی برای اثبات آن ندارند و ایران نیز بارها این ادعا را رد کرده است. طبق اعلام این بانک آمریکایی، در حال حاضر این بخش از دارایی‌های ایران در سیتی‌بانک نیویورک نگهداری می‌شود که قرار است به خانواده قربانیان بخشیده شود.

تمدید تحریم ISA

پس از اعلام نتایج انتخابات آمریکا، نمایندگان کنگره آمریکا قانون تمدید تحریم 10 ساله ایران موسوم به ISA را تصویب کردند. این تحریم‌ها با اکثریت کامل و با تایید تمام نمایندگان در مجلس سنای آمریکا به تصویب رسید. در ایران پس از تصویب این قانون در سنا و پیش از امضای رئیس‌جمهور آمریکا، حسن روحانی و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای، آن را نقض برجام خواندند و اعلام کردند که این تحریم‌ها نقض فاحش برجام است و ایران به آن واکنش نشان خواهد داد. محمدجواد ظریف البته بعدها در کمیسیون امنیت ملی به ماجرای «قول آمریکا» برای عدم تمدید این قانون اشاره کرد و گفت: در جلسه با کری من هم اصرار کردم اگر کنگره ISA را تصویب کند خلاف برجام است. آقای کری هم گفت من با حرف فلانی [ظریف] موافقم.

این شد مبنای تمدید آیسا (در متن نیامد). می‌خواستیم در متن بیاید. توافق کردیم در متن بیاید ولی آنها استدلال کردند اگر در متن بیاید کنگره مخالفت می‌کند. براساس توافقی که با آقای کری کردیم و من الان دارم عرض می‌کنم بیرون نمی‌گویم ولی خدمت شما می‌گویم من اشتباه کردم. براساس یک توافقی که کردیم ما استراتژی خودمان را کنار گذاشتیم و بر مبنای آن توافق آمدیم آن را اعلام کردیم که تبدیل شد به موضع جمهوری اسلامی. من این را می‌پذیرم؛ من اشتباه کردم. عرض کنم به خدمت‌تان ولی ما این‌کار را کردیم. در طول اجرای برجام هر دفعه ما می‌گفتیم، اعضای تیم آمریکایی محکم می‌گفتند این مخالف برجام نیست. می‌کشاندیم به آقای کری. آقای کری و آقای مونیز می‌گفتند ما روش‌هایی داریم در کنگره و در سنا که مانع می‌شویم از تصویب در سنا. وزیر امور خارجه تصریح کرد: این قضیه ماوقع واقعی بحث تمدید تحریم‌هاست یعنی براساس صحبتی که با آقای کری کردیم و قولی که آقای کری داد ما آمدیم یک موضع علنی گرفتیم؛ من اشتباه کردم. ما نباید براساس حرف این بابا (کری) [عمل] می‌کردیم».

اما ماجرا آنگونه که طرف آمریکایی به محمدجواد ظریف قول داده بود، پیش نرفت و باراک اوباما بر خلاف قول و قرارهای وزرای خارجه و انرژی‌اش، این تحریم‌ها را وتو نکرد. او هر چند تمدید تحریم ISA را امضا نکرد اما اجازه داد بدون امضای او قانون تحریم‌های ایران اجرا شود تا عملا برجام در همان دولتی که آن را امضا کرده بود، نقض شده باشد.

اما جدای از نقض برجام توسط دولت اوباما، مقامات و مسؤولان دولت دموکرات آمریکا توصیه‌هایی را نیز به دولت آتی این کشور درباره نحوه مواجهه با ایران کرده‌اند. در آخرین اقدام، جان کری رئیس تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا در نامه خداحافظی‌اش رسما خطاب به دولت آتی آمریکا از لزوم ادامه فشار به تهران برای موفقیت در عقب نشاندن برنامه موشکی کشورمان سخن گفت. در مجموع در روزهای خداحافظی باراک اوباما از کاخ سفید، کارنامه تلخی، حداقل در دوره پسابرجام، برای کسانی که در ایران به او اعتماد کردند و به او امید داشتند به یادگار مانده است. کارنامه‌ای که نشان می‌دهد زمینه بی‌اعتبار شدن برجام در دولت باراک اوباما فراهم شده است و دولت ترامپ برای بی‌اعتبار کردن کامل برجام، نیاز به هماهنگی‌ها و زحمات چندانی ندارد.

جریمه بانک کانادایی به اتهام همکاری با ایران

در حالی که آمریکا به روش‌های مختلف سعی دارد بانک‌های معتبر دنیا را از همکاری با ایران منع کند، این‌بار نیز با یک بانک کانادایی مصالحه کرده در ازای دریافت 500 هزار دلار از پیگیری قضایی نقض تحریم‌های ایران توسط این بانک صرف‌نظر کند. به گزارش رویترز، روز گذشته وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد: با بانک تورنتو دومنیکن مصالحه کرده است تا در قبال دریافت 516 هزار و 105 دلار از پیگیری قضایی اتهامات وارد به این بانک درباره نقض تحریم‌های ایران و کوبا صرف‌نظر کند. این نخستین بانکی نیست که از سوی آمریکا به لغو تحریم‌های ایران متهم شده و از ‌آن جریمه‌های سنگین دریافت می‌شود به‌گونه‌ای که پیش‌تر بانک فرانسوی BNP پاریباس فرانسه به دلیل نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران، کوبا و سودان به پرداخت 9/8 میلیارد دلار جریمه به آمریکا محکوم شد. سال 2012 نیز بانک استاندارد چارترد انگلیس به دلیل نقل‌وانتقال پول برای ایران به پرداخت 340 میلیون دلار جریمه محکوم شد. با وجود امضای توافق هسته‌ای، تحریم‌های آمریکا علیه ایران همچنان پابرجاست و بانک‌های غربی همچنان به بهانه‌های مختلف از سوی آمریکا جریمه می‌شوند.

http://www.vatanemrooz.ir/newspaper/page/2074/2/170414/0

ش.د9503475