اکونومیست: چرا اروپا از آمدن ترامپ احساس خطر می‌کند؟

(روزنامه جمهوري اسلامي – 1395/11/09 – شماره 10795 – صفحه 6)

نشریه انگلیسی اکونومیست در گزارشی نوشت: اروپا احساس خطر می‌کند؛ با ریاست جمهوری "ترامپ" و از دست رفتن دست پشتیبانی آمریکا، وحدت اروپا هم به خطر خواهد افتاد.

در این مطلب آمده است: " دقیقا یک سال پیش "باراک اوباما" رئیس‌جمهور پیشین آمریکا به این ارزیابی رسید که اتحادیه اروپا به کمک آمریکا احتیاج دارد.

با این مبنای فکری، مشاوران اوباما دست به کارمطالعه شدند و یک استراتژی را تهیه کردند بر پایه این اصول: آمریکا متحدان اروپایی‌اش را تقویت کند؛ سفرهای رئیس‌جمهور آمریکا به آن سوی اقیانوس اطلس بیشتر شود؛ انجام نمایشهای سیاسی و گفت و گوهای کوتاه برای دلگرمی اروپاییان انجام شود.

با این برنامه اقدام، اوباما بشدت نسبت به خطرات خروج انگلیس از اتحادیه اروپا موسوم به "برگزیت" اظهار نگرانی کرد. اوباما ضمن آن "ماتئو رنتزی " نخست‌وزیر ایتالیا که گرفتار مشکلات سیاسی داخل کشور بود را دعوت کرد به واشنگتن سفر کند تا از طرح وی برای برگزاری رفراندوم قانون اساسی حمایت کند.

اوباما آوریل (فروردین) گذشته هم به "هانوفر" آلمان سفر کرد.این سفر درظاهر امر به منظور محکم ساختن پیمان تجاری ماوراء اطلس صورت پذیرفت اما در حقیقت فرصتی ناب بود برای تقویت انسجام و وحدت اروپا. خاطره این حرکت اوباما هنوز هم در حافظه بروکسل (مقر اتحادیه اروپا) باقیست. اما همه این برنامه به یک‌باره به شکست منتهی شد.

انگلیسی‌ها همه هشدارهای اوباما را که تذکر می‌داد انگلیس بعد از خروج از اتحادیه اروپا در هیچ معامله تجاری شرکت داده نخواهد شد و باید ته صف بایستد را زیر پا گذاشتند. ایتالیایی‌ها هم به برنامه "رنتزی " برای اصلاح قانون اساسی پشت پا زدند و او را مجبور به استعفا کردند.

وانگهی از آن مهمتر, در آمریکا "دونالد ترامپ" با پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ظاهر شد و اعلام کرد که تمامی گفت و گوهای چند جانبه تجاری انجام گرفته میان آمریکا با اروپا را به قول کمیسیونر تجاری اتحادیه اروپا داخل "فریزر" می‌گذارد.

مجموعه این رخدادها در سطح قاره‌های اروپا و آمریکا این حقیقت مسلم را ثابت کرد که مردم از اربابان سیاسی خود ناراضی‌اند. اوج این نارضایتی در رای مردم به ترامپ متجلی گشت.

هفته گذشته ترامپ در مصاحبه با دو روزنامه انگلیسی و آلمانی اعلام کرد که از دیگر کشورها هم توقع دارد سیاست انگلیس را دنبال کنند و آنها هم از اتحادیه اروپا خارج شوند. وی اتحادیه اروپا را " وسیله نقلیه آلمان" توصیف کرد.

ترامپ با حمله شدید به هم پیمانان اروپایی آمریکا گفت که این کشورها در هزینه‌های دفاعی شان خساست می‌کنند. او "ناتو" را هم سازمانی " منسوخ" دانست. ترامپ سپس عنوان کرد که به همان اندازه که با "انگلا مرکل" صدر اعظم آلمان اختلاف عقیده خواهد داشت به همان میزان هم با " ولادیمیر پوتین" رئیس‌جمهور روسیه خواهد داشت.

ترامپ همچنین از آزاد بودن رانندگی بین مرزهای اتحادیه اروپا، قانونی که چندین دهه است اعتبار دارد نیز گلایه کرد و آن را حامل خطرات امنیتی برشمرد.

این سخنان ترامپ که تنها چهار روز مانده به مراسم تحلیف وی بیان شد؛ بازخوردی بسیار قوی داشت.

در زمینه اتصال دوسوی اقیانوس اطلس به نظر می‌رسد ترامپ بزرگ‌ترین شکاف را در این روابط از سال 1945 (24ش) تا به حال ایجاد نماید.

آیا ترامپ به قولش عمل خواهد کرد؟

ژنرال "جیمز ماتیس" وزیر دفاع ترامپ روز جمعه گذشته رای اعتماد سنا را بدست آورد. این جمهوریخواه که بطور متعارف یک جنگ طلب سرسخت است هفته گذشته در سخنانی در جلسه رای اعتماد خود بشدت به روسیه حمله ور شد اما در عوض نفس وجود ناتو" را برای حفظ منافع آمریکا حیاتی دانست.

این تقابل دیدگاهها درون کابینه ترامپ چه معنایی خواهد داشت؟ شاید این یک استراتژی کاملا مهندسی شده است برای رد گم کردن دشمنان آمریکا. شاید هم این تقابل اندیشه‌ها ثابت می‌کند که ترامپ در رویکردهای سیاسی‌اش بی‌پرواست.

شاید هم این اختلاف تفکر؛ نوید یک آشفتگی بوروکراتیک را می‌دهد که سبب خوشحالی رقبا و دشمنان آمریکا خواهد بود و موجب خواهد شد تا این دشمنان نهایت بهره‌برداری را از آن به عمل آورند.

در مورد آلمان، ترامپ چندان علاقه‌ای به این کشور از خود نشان نمی‌دهد. جالب است که پدربزرگ ترامپ از اهالی "باواریا"ی آلمان بوده است.

البته آلمان هم در مقابل؛ اگر از این احساس ترامپ دچار دلهره شده باشد؛ اما به هر جهت در ظاهر هم که شده آن را بروز نمی‌دهد.

یکی از مقامات برلین گفته است که هرگاه ریزه کاری‌های "یادداشت تفاهم بوداپست " امضا شده به سال 1994 (73ش) ترامپ یادآوری شود، او مطمئنا نظرش را در مورد پوتین تغییر خواهد داد.

در " یادداشت تفاهم بوداپست" میان روسیه و اوکراین, کی یف موافقت کرد از میراث زرادخانه هسته ای‌اش به جا مانده از دوران شوروی سابق چشم پوشی کند و در ازای آن روسیه هم تضمین داد که به تمامیت ارضی اوکراین احترام قائل شود و این تمامیت حفظ شود.

اما درآلمان, سایر مقامات سرنوشت خود را به تصمیم گیری نهادهای آمریکایی اعم از کنگره و دولت و دستگاههایش و دستگاه نظامی و فرمانده جدید کل قوا (که خود رئیس‌جمهور است) گره زده‌اند.

در سال 1981 (60ش) که "رونالد ریگان" بر مسند ریاست جمهوری آمریکا تکیه زد، اروپایی‌ها حتی خوش بین‌ترین آنها هم احساس خطر کردند؛ منتها کمتر از یک دهه بعد شاهد فرو ریختن "دیوار برلین " بودند.

اما در مورد ترامپ موضوع اینجاست که او هیچ پیشینه‌ای در عالم سیاست و حکومت ندارد تا بتوان در موردش پیش‌بینی درستی انجام داد. خلق و خوی او به تناقض گویی، تمام پیش بینی‌ها در مورد او را ناممکن می‌سازد.

اما بسیاری از افراد به همین فرصتهای ناب در لابلای گفته‌های ترامپ هم بسنده می‌کنند و از آن مواضع و افق نگاهش را جاسوسی می‌کنند.

تهدید ترامپ به کنار کشیدن آمریکا از برنامه چتر امنیتی آمریکا باعث خوشحالی اروپایی‌هایی خواهد بود که خواستار آنند هزینه‌های دفاعی دولتهای متبوع شان عمدتا داخل کشور مصرف شود.

امکان دارد این بلاتکلیفی که ترامپ به بدن سیاست جهان تزریق کرده است حرکتی در اروپایی‌ها ایجاد کند و آنها را به سمت رفع و رجوع اختلافات جزیی فیمابین شان سوق دهد و موجب شود یک سیاست خارجی مشترک ساخته و پرداخته شود.

اما خطرات ریاست جمهوری ترامپ برای اروپا فوق‌العاده بر مزیت‌های آن رجحان دارد.

به چند دلیل.

نخست آنکه؛ اروپای در حال فرسایش امکان دارد نسبت به لیبرالیسم ترامپ شک داشته باشد. برای درک بهترموضوع نگاهی به انگلیس می‌افکنیم که به دنبال شرکایی تازه برای دوران پسابرگزیت است. ترامپ هم قول یک معامله تجاری وسوسه انگیز و " خیلی فوری " را به انگلیس داده است. هرچند قوانین بروکسل امکان انجام این معامله را فعلا نمی‌دهد.

دولت ملی گرای لهستان هم که دولتی منفور در اروپاست به دلیل آنکه دولت در داخل قدرتی مغایر با قانون اساسی اعمال می‌کند , اولین کاندیدای معامله کردن با ترامپ است.

گزینه‌های ترامپ برای دوست یابی‌اش در اروپا هم جالب است.

طوماری را که بازدید کنندگان از برج به رنگ طلای ترامپ از زمان انتخابات به بعد امضا کرده‌اند را باید دید. همه این امضا کنندگان از رهبران احزاب پوپولیست اروپا از کشورهای انگلیس، اتریش و فرانسه هستند که پیروزی ترامپ را مهر اعتبار دستورکار خود و یورش به نظام حاکم می‌شمرند.

خانم مرکل هفته گذشته در اظهاراتی گفت که سرنوشت اروپا در دستان خود این قاره است.

اما اتحادیه اروپا سخت در تقلاست تا کشورهای ضعیف قاره را هم به طور حاشیه‌ای زیر سلطه خود در آورد.

ترامپ گفته است که امکان دارد تحریمهای روسیه را سبک کند. این تحریمها در سال 2014 (93ش) به دنبال تجاوز روسیه به اوکراین برقرار شد.

اگر ترامپ به این وعده خود عمل کند, این کار به فرض آنکه هیچ فایده‌ای هم نداشته باشد؛ اما مسلما هزینه‌هایی سنگین به دنبال خواهد داشت.

مشکل اینجاست که بدون پشتیبانی آمریکا، توافق عام اتحادیه اروپا بر سر تحریمهای روسیه برباد فنا خواهد رفت به خصوص اگر در فرانسه " فرانسوا فیون" سیاستمدار گولیست و از هواداران ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ماه مه فرانسه به پیروزی برسد.

در مورد اوکراین هم اگر غرب کششی برای کی یف ایجاد نکند؛ بدیهی است که اوکراین به دامن روسیه مکیده خواهد شد.

جمهوریهای شوروی سابق در حوزه اقیانوس اطلس شامل مولداوی و گرجستان هم به حال خود رها خواهند ماند.

واما در بالکان هم امکان دارد تنشها به جوشش درآید، به ویژه اگر پوتین وسعت دخالتهایش در منطقه را بیش از پیش بسط دهد.

این یک اصل ثابت شده است که، پشتیبانی آمریکا چه سخت و چه نرم؛ همیشه ستون زیربنایی وحدت اروپا بوده است. حال اگر این ستون فرو بریزد ضایعه‌ای عمیق احساس خواهد شد.

البته این شرایط دائمی نخواهد ماند. دوره زمانی ریاست جمهوری آمریکا فقط 4 سال است. اما همین 4 سال هم کافی است تا اثراتی چنان قوی و ماندگار از خود برجای گذارد که جبران آسیب‌های آن به سادگی امکان پذیر نباشد.

اوباما در آخرین سفر خود به اروپا در نوامبر گذشته (آبان)، سعی کرد به متحدان آمریکا اطمینان خاطر دهد که رابطه دوسوی اطلس در دولت ترامپ هم زنده خواهد ماند.

اروپایی‌ها امیدوار باشند که در این سفر برخلاف سفرهای قبلی؛حق با اوباما بوده است. ""

http://jomhourieslami.net/?newsid=122736

ش.د9503608