* باتوجه به اینکه ایران توانست در مساله قیمت نفت و افزایش تولید خود در کنار کاهش تولید سایر کشورها، با عربستان به تفاهم برسد، آیا میتوان امیدوار بود که در آینده نزدیک نیز بر سر مسائل سیاسی میان این دو کشور تفاهمهایی شکل بگیرد؟
** اختلاف بین ایران و عربستان بر سر مسائل مبنایی در کشورهای اسلامی است و اینکه فکر کنیم خیلی سریع میتوان به تنشزدایی با این کشور برسیم، از واقعیت بهدور است. در مساله اوپک ما توانستیم با عربستان به یک توافق ضمنی دست یابیم اما این توافق ناشی از خسارتهای سنگینی بود که کشورهای عرب به خصوص عربستان از کاهش قیمت نفت متحمل شدند. عربستان در بحث اقتصادی مشکلات عمدهای را پیشرو دارد و مجبور شد تا برای افزایش قیمت نفت با ایران توافق کند.
فکر میکنم در حوزه بحرین و یمن قضایا بسیار پیچیدهتر از وضعیت اوپک است چرا که در مساله نفت خسارتهای وارد شده به این کشورها، سبب شد تا پای میز مذاکره با ایران بنشینند و بپذیرند که سهمیه خود را کاهش دهند در شرایطی که ایران سهمیه خود را افزایش میدهد. همین وضعیت خسارت را در یمن هم ما شاهد هستیم، چرا که هزینههای بسیار سهمگین نظامی و انسانی به دولت عربستان و برخی کشورهای همسوی آن وارد شده است.
یک جنبه جنگ در یمن، خسارتهای وارده به این کشور است و جنبه دیگر، هزینههای جنگ برای طرفهای متخاصم است. به عنوان مثال در بحرین بیسشتر از اینکه خود عربستانیها نفوذ داشتهباشند کشورهایی مانند انگلیس و آمریکا نفوذ دارند و حکام عربستان را تحریک به حضور در این کشور میکنند.
* عربستان به نوعی ورشکستگی اقتصادی به دلیل جنگهای متعدد در منطقه، نزدیک میشود و همین الان بدهیهای خارجی این کشور رو به افزایش است؛ این مساله میتواند امیدهایی را در آینده گفتوگو بین ایران و عربستان ایجاد کند؟
** در یمن خسارتهای زیادی برای عربستان ایجاد شد، تجربه آنها در عراق و سوریه نیز ناموفق بود و هزینههای انجام شده هیچ بازدهی نداشت. از سوی دیگر داعش و القاعده و گروههای افراطی به سوی عربستان متمایل شده و در تلاش برای نفوذ به این کشور هستند. نارضایتیهای داخلی و مشکلات اجتماعی در این کشور نیز در سالهای گذشته رو به افزایش رفته و میتوان این عوامل را برای حرکت حکام این کشور به سوی تنشزدایی با کشورهای دیگر منطقه سوق دهد.
البته باید توجه داشت که جناح حاکم بر عربستان که در کنار سلمان فعالیت میکنند، تندروهای زبیری هستند که اثرگذاری عمیقی بر رفتارهای آنها در فضای بین الملل دارد. بنابراین برای تنش زدایی با عربستان باید نگاه عمیقتری به شخصیت حکام عربستان داشت.
* کشورهایی نظیر کویت و عمان که اخیرا صحبتهایی در زمینه میانجیگری مطرح کردهاند، آیا میتوانند درآینده نزدیک زمینه گفتوگوهای ایران و عربستان را فراهم کنند؟
** دکترین نظامی و سیاسی ما در منطقه این است که تنش را به کمترین سطح در منطقه برسانیم چرا که صلاح کشورهای اسلامی و حتی کل جهان در این است که خاورمیانه امن و با ثبات باشد اما این نیازمند عقلانیت و همکاری کشورهای حاشیه خلیج است که به این هوشمندی رسیده باشند که در خاورمیانه با ایجاد بیثباتی و افزایش تنش، منافع هیچ کشوری تامین نمیشود. اگر عربستان به وضعیت خود از لحاظ سیاسی، اقتصادی و نظامی نگاه کند و فریب کشورهایی نظیر آمریکا و انگلیس را در منطقه نخورد، میتوان به گفتوگوهای ایران و عربستان در آینده نه چندان دور امیدوار بود اما با سیاستهای کنونی که آنها در پیش گرفتهاند بعید به نظر میرسد که به مرحله تنشزدایی بین دو کشور برسیم.
* الان در روابط ایران و عربستان شاهد این تغییر رویکرد از سوی طرفین هستیم؟
** ببینید ایران در حال حاضر در کشورهای یمن و بحرین هیچ فعالیت مستقیمی ندارد و تنها از انقلابیون بحرین و همچنین مردم یمن حمایت معنوی و سیاسی در فضای بینالملل میکند. اما عربستان به صورت مستقیم در هر دو کشور درگیر شده است. بنابراین برای گفتوگو بین دو کشور لازم است که طرف عربستانی در ابتدا اقدامات عملی در زمینه کاهش تنش در این دو کشور انجام دهد. ما احترام خاصی برای کشورهای عمان و کویت در عالم سیاست خارجی قائل هستیم و به نظر میرسد که آنها ظرفیت ایجاد شرایط مذاکره را دارند اما اینکه طرف عربستانی نیز به این دو کشور برای ایجاد زمینه مذاکره نیابت بدهد یا خیر هنوز مشخص نیست.
* سرانجام حلب چقدر بر تغییر معادله از جنگ سالاری به سوی گفتوگو محوری تاثیرگذار است؟
** خوب باید توجه داشت که کشورهای تامین کننده منابع مالی النصره و گروههایتروریستی فعال در سوریه، یکی از برگهای برنده خود در این کشور را از دستداده اند، با این حال نمیتوان مساله سوریه و جنگ داخلی در آن را تنها به ایران و عربستان گره زد چرا که روسیه، ترکیه، امریکا و اروپا در این کشور درگیر بوده و هر یک به نوعی بر مذاکرات صلح سوریه اثر گذارند. بنابراین پیروزی حلب یک برگ برنده در اختیار محور ایران، روسیه، سوریه و حزبالله خواهد بود.
http://bahardaily.ir/fa/Main/Detail/5790
ش.د9503819