چند روز مانده به سفر رجب طيب اردوغان، رييسجمهور تركيه به ايالات متحده و در حالي كه مسوولان بلندپايه تركيه مانند رييس ستاد مشترك و رييس سازمان اطلاعات اين كشور در واشنگتن در حال مقدمه چيني براي سفر اردوغان هستند، دونالد ترامپ رييسجمهور امريكا در اقدامي غير منتظره تاكيد كرده كه حجم حمايت تسليحاتي از نيروهاي مسلح كرد موجود در سوريه را افزايش خواهد داد. گرچه واشنگتن از بهانه مبارزه با تروريسم براي پيشبرد مقاصد خود در خاورميانه به ويژه در سوريه و عراق استفاده ميكند، رييسجمهور امريكا تاييد كرده كه اين اقدام در راستاي آمادهسازي براي نبرد رقه صورت ميگيرد. تركيه تاكنون بارها به امريكا پيشنهاد داده كه ميتواند نيروهاي ارتش خود را براي حضور در عملياتهاي نظامي در سوريه اعزام كند. اين كشور كه پيشتر حضور جنجالي در خاك عراق نيز داشته، مدعي است با حضور نظامي در سوريه و عراق خاك خود را از نفوذ تروريستها در امان نگه ميدارد در حالي كه يكي از اهداف آنكارا براي اين اقدام جلوگيري از رشد گروههاي كرد مسلح در نزديكي مرزهاي تركيه است.
تركيه معتقد است نيروهاي مسلح كرد در سوريه ادامهدهنده راه حزب كارگران كردستان (پكك) است و كردهاي مسلح سوري از حاميان عبدالله اوجالان، سركرده اين گروه هستند كه همين دو موضوع براي اينكه خشم تركيه از اقدام ترامپ برانگيخته شود كافي است. در همين راستا محمود علوش، روزنامهنگار لبناني معتقد است مسالهاي كه در شرايط موجود براي تركيه اهميت دارد اين است كه بداند آيا پرونده تسليح كردهاي سوريه بسته شده يا نه، او با طرح اين پرسش كه آيا ترامپ با اهرم تسليح كردهاي سوريه در حال اعمال فشار بر تركيه است، ادامه ميدهد: اگر تصميم واشنگتن براي تقويت حمايتهاي نظامي از كردها نهايي باشد اين ضربه سنگيني از سوي امريكا به تركيه خواهد بود و تمام تلاشهاي دولت اردوغان براي جلب نظر رييسجمهور جديد امريكا را بر باد خواهد داد و حاكي از آن است كه استراتژي واشنگتن در قبال تركيه تفاوتي با دوره اوباما نخواهد داشت.
پروژه آمريكا براي تجزيه سوريه
زمانبندي اين اقدام امريكا نيز تصادفي نيست و نشان ميدهد كه ترامپ تلاش ميكند خواستهها و مطالبات خود را تنها چند روز پيش از نشستي كه قرار است با اردوغان در واشنگتن داشته باشد به تركيه ابلاغ كرده است و ترامپ به اردوغان ميگويد كه قرار نيست هر توافقي كه ميان آنكارا و واشنگتن صورت ميگيرد به قيمت پايان شراكت كُردها و امريكا تمام شود. هر كسي ديدگاهي خلاف اين مساله داشته در اشتباه است زيرا امريكا هرگز از كارت كُردها كه يكي از نقاط ثقل واشنگتن در سوريه به شمار ميرود دست نخواهد كشيد و وقتي به نقشه حضور نظامي امريكا در سوريه نگاهي بيندازيم متوجه خواهيم شد كه در بخشهايي كه كُردها حضور دارند محصور شده است به همين دليل كم كردن نقش كُردها در سوريه به معناي كم كردن نفوذ امريكا در پرونده اين كشور خواهد بود.
از سوي ديگر تركيه حدود يك ماه گذشته مواضع گروههاي كُرد را در سوريه و عراق بمباران كرده است تا اين پيام را به امريكا بدهد كه در اين مساله حاضر به عقبنشيني نيست و حتي آماده است كه به اقدام نظامي در اين مورد تن بدهد و اگر امريكا و روسيه بخواهند عمليات سپر فرات تركيه را در نزديكي شهر منبج متوقف كنند كسي نميتواند پيشبيني كند كه با ورود ارتش تركيه به شمال سوريه چه نتايجي ممكن است به بار بيارد. به گفته تحليلگر لبناني اگر بخواهيم با اين فرض كه همه گزينهها روي ميز است به اين مساله نگاه كنيم، محدود كردن حضور نظامي تركيه در سوريه كه به گفته آنكارا بحث امنيت ملي اين كشور را تامين ميكند، از سوي امريكا ممكن است به رويارويي نظامي تركيه و امريكا منجر شود.
تحليلگر لبناني تاكيد كرد گرچه به نظر ميرسد كه تركيه و امريكا در پرونده سوريه همپيمان هستند اما واقعيت خلاف آن است، اين به آن معنا نيست كه آنكارا و واشنگتن با هم دشمن هستند اما اهداف و پروژههاي اين دو كشور در خصوص سوريه در تناقض است حتي اگر در زمينه مخالفت با بشار اسد، رييسجمهور سوريه توافق نظر داشته باشند. بر اساس اين گزارش دليل اينكه در طول چند سال گذشته تركيه بيش از گذشته به مسكو نزديك شده و از واشنگتن دورتر شده است اين است كه با وجود تضاد منافع روسيه با تركيه در پرونده سوريه اما مسكو خواستههاي تركيه را درك كرده است.
واقعيت تلخي كه تركيه بايد آن را درك كرده و بر اساس آن اقدام كند اين است كه در شرايط فعلي پروژه امريكا در سوريه از تمركز بر بركناري بشار اسد گستردهتر است و واشنگتن ميخواهد با حمايت از كُردها و ايجاد حكومت فدرالي در اين كشور زمينه را براي تجزيه سوريه فراهم كند. شايد اين مساله يكي از دلايل موافقت تركيه و حضور فعال اين كشور در آستانه در كنار ايران و روسيه باشد كه منجر به امضاي توافقي براي ايجاد مناطق كاهش تنش شد، نميتوان تصوري جز اين داشت كه ترامپ به دنبال باجخواهي از تركيه است و بدون شك واشنگتن دنبال اين است كه هر آيندهاي كه براي سوريه متصور شده را بر تركيه تحميل كند.
از سوي ديگر روزنامه العرب نيز نوشته اين اقدام امريكا همه آرزوهاي تركيه براي تغيير مواضع دولت ترامپ در خصوص پرونده را بر باد خواهد داد. پيش از اين نيز بعد از حمله جنگندههاي تركيه به مواضع كُردها در سوريه، واشنگتن اعلام كرده بود كه بر نقشآفريني كُردهاي سوريه اصرار دارد. بر اساس اين گزارش كارشناسان معتقدند با توجه به اينكه امريكا در طول دو سال گذشته پايگاههاي نظامي جديدي در شمال سوريه و به صورت مشخص در منطقه كوباني و حومه حلب و حسكه كه در كنترل كُردهاي مسلح سوري است احداث كرده ديگر به پايگاه نظامي انجرلك در تركيه نيازي ندارد و بر همين اساس اردوغان ديگر چيزي ندارد كه بتواند به وسيله آن امريكا را راضي كند تا از حمايت از كُردهاي مسلح دست بكشد.
يك مسوول امريكايي كه نخواست نامش فاش شود به رسانهها گفته است تسليحاتي كه قرار است به كُردهاي سوريه داده شود شامل سلاح سبك، ذخاير توپخانهاي، خودروهاي زرهي و تجهيزات مهندسي نظامي ميشود كه به صورت تدريجي و براي اجراي عملياتهاي خاص تحويل كُردها داده خواهد شد. گروههاي كُرد مسلح در سوريه نيز اعلام كردهاند كه كمكهاي تسليحاتي امريكا قرار است در راستاي مقابله با داعش استفاده شود و روند مبارزه با اين گروهك را تسريع بخشد. اين اقدام بدون شك حاكي از آن است كه واشنگتن گروههاي كُرد مسلح را دوست نظامي خود در جنگ عليه داعش ميداند در حالي كه اين گروهكها از سوي تركيه به عنوان گروههاي تروريستي شناخته شدهاند و همين مساله در آينده اختلافهاي امريكا و تركيه را به ويژه در پرونده سوريه تشديد خواهد كرد.
با اين حال بعد از واكنش مسوولان تركيه به تصميم ترامپ براي تسليح معارضان كُرد، امريكا تلاش كرده تا خشم تركيه را كنترل كند. در همين راستا واشنگتن تاكيد كرده است كه تلاش ميكند اطمينان تركيه را در اين خصوص جلب كند. وزارت دفاع امريكا اعلام كرده كه جيمز متيس در تماس با وزير دفاع تركيه تحولات مربوط به سوريه و عراق را مورد بررسي قرار داده است. نخست وزير تركيه گفته بود، نميتوان به گروهي تروريستي به بهانه اينكه در حال مبارزه با يك گروه تروريستي ديگر است سلاح داد. معاون نخست وزير تركيه نيز ضمن محكوم كردن اين تصميم امريكا گفته سياستهاي اينچنيني به سود هيچكس نخواهد بود و وزير خارجه تركيه نيز از ارسال سلاح براي كُردهاي مسلح تحت حمايت امريكا انتقاد كرده و گفته بود هر سلاحي كه به دست كُردها ميرسد امنيت تركيه تهديد ميشود.
http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=74961
ش.د9600148