رايزني سه‌جانبه در مسكو

محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان، ديروز به مسكو رفت تا علاوه بر ملاقات با سرگئي لاوروف، همتاي روس خود، در يك نشست سه‌جانبه با حضور وزیران خارجه ايران، روسيه و سوريه شركت كند. اين نشست دومين رايزني مشترك ظريف، لاوروف و وليد معلم درباره بحران سوريه است؛ بحراني كه حل‌وفصل آن بعد از حمله شيميايي خان‌شيخون و حمله موشكي‌ای كه آمريكا در واكنش به آن انجام شد، پيچيده‌تر از قبل شده است. آمريكا دولت اسد را مسئول آن حمله شيميايي مي‌داند اما سوريه و متحدان آن يعني روسيه و ايران بر اين باور نيستند و مي‌خواهند اين مسئله مورد بررسي قرار گيرد.

به دنبال عاملان حمله شيميايي

ظريف ديروز در بدو ورود اهداف سفر يك‌روزه خود را تشريح كرد و گفت: «پس از تجاوز آمریکا به خاک سوریه لازم بود سه کشور ایران، روسیه و سوریه به عنوان سه متحد با هم جلسه هماهنگی داشته باشند. از سوی دیگر، ضرورت داشت درخصوص توافقات دیدار رئیسان‌جمهوری ایران و روسیه که هشتم فروردین در کاخ کرملین برگزار شد، هماهنگی‌هایی با طرف روس داشته باشیم».

او ديدار دوجانبه‌اي با وليد معلم همتاي سوري خود داشت كه طرفين در آن مسائل مورد علاقه، اوضاع خاورمیانه به‌ویژه سوریه را بررسی و بر ادامه هم‌گرایی‌های دو کشور برای حل سیاسی درگیری‌ها تأکید كردند.

ظریف در این دیدار که در هتل پرزیدنت مسکو برگزار شد با اشاره به دستاوردهای راهبرد مشترک حل سیاسی بحران سوریه بر ادامه روند کنونی تأکید کرد.

گفتني است در اين ملاقات تازه‌ترین تحولات مانند شرایط سوریه از جمله مسائل مربوط به خان‌شیخون و لزوم انجام تحقیقات مستقل و بی‌طرف برای روشن‌شدن عامل واقعه شیمیایی سه‌شنبه هفته گذشته در این شهر مورد مذاکره قرار گرفت. ظريف در حالي ديروز با همتايان خود از ضرورت انجام تحقيقات مستقل در مورد عاملان حمله شيميايي خان‌شيخون مذاكره كرد كه عليرضا جهانگيري نماينده دائم جمهوري اسلامي ايران در سازمان منع سلاح‌هاي شيميايي نيز در اجلاس فوق‌العاده اين سازمان بر اعزام كميته حقيقت‌ياب به سوريه تأكيد كرد.

موضوع بررسي حمله شيميايي خان‌شيخون در حالي مطرح است كه آمريكايي‌ها دولت اسد را مسئول اين حمله مي‌دانند. پنتاگون اعلام کرده گفت‌وگوی نظامیان سوری را شنود کرده است و اين گفت‌وگوها از شرکت ارتش سوریه در حادثه خان‌شیخون حكايت مي‌كند. روسيه با آمريكا هم‌نظر نيست و شواهد آنها را بي‌اساس مي‌داند. سخنگوی وزارت دفاع روسیه ديروز دراین‌باره گفت: «طبق رسم معمول هر اقدامی که از سوی آمریکا در نقض قوانین بین‌المللی انجام می گیرد به‌ویژه اگر تجاوز نظامی به کشورهای مستقل باشد، پنتاگون با ادعای وجود شواهد انکارناپذیر در مورد عمل شرارت‌گونه، آن را توجیه می‌کند. هر قدر که این شواهد توهم‌آمیزتر باشد، سطح محرمانه‌بودن آن نیز افزایش می‌یابد». اين مقام روس افزود: «اگر سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا شواهدی درباره حادثه خان‌شیخون مبنی بر دخالت ارتش سوریه در این حادثه را پنهان کنند به آن معنی خواهد بود که هیچ مدرکی برای اثبات آن ندارند».

تقويت هم‌گرايي با روسيه

وزير امور خارجه كشورمان ديدار جداگانه‌اي نيز با سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه داشت؛ ديداري كه طرفين در آن مسائل مختلف از جمله اوضاع خاورمیانه به‌ویژه سوریه را بررسی و بر ادامه هم‌گرایی‌های دو کشور در منطقه و لزوم مبارزه منطقه‌ای و بین‌المللی با تروریسم تأکید كردند.

او در ادامه اين جلسه ضمن محكوم‌كردن تجاوزگري اخير آمريكا در موشك‌باران روز جمعه پايگاه هوايي الشعيرات، راهبرد حل سیاسی بحران این کشور و قطع مداخله خارجی را ضروری خواند و گفت: «می‌خواهم دوباره تسلیت خود را برای واقعه تروریستی سن‌پترزبورگ اعلام کنم و باید با تقویت همکاری بین‌المللی با تروریسم مبارزه کنیم».

ظريف افزود: «مبارزه باید جدی باشد و نه نمادین و از سوی دیگر ادعای استفاده از سلاح شیمیایی علیه سوریه به عنوان بهانه و توطئه تجاوز علیه سوریه باید نفی شود و تحقیقات لازم و بی‌طرفانه صورت گیرد».لاوروف، وزیر خارجه روسیه، نیز گفت: «اکنون هم‌زمان با برنامه حل سیاسی راهکارهای هم‌گرایی برای تقویت این روند را پیگیری می کنیم. ما به این روند ادامه می دهیم تا بتوانیم به نتایج بیشتری دست یابیم».

گفتني است مبارزه علیه تروریسم با گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، ادامه مذاکرات سوری- سوری، حفظ یکپارچگی سوریه و تعیین سرنوشت آینده این کشور به عنوان حق انحصاری سوری‌ها بدون مداخله خارجی از سوی ظریف و لاوروف مورد تأکید قرار گرفت.

نشست سه‌جانبه ايران، روسيه و سوريه

وزیران خارجه ايران، روسيه و سوريه دو روز بعد از رايزني‌هاي ركس تيلرسون، وزير خارجه آمريكا، در مسكو در همين شهر گرد هم آمدند و پشت درهاي بسته گفت‌وگو كردند. آنها يك بار ديگر آخرين اوضاع سوريه را بررسي می‌كنند. نخستین نشست سه‌جانبه ظریف، ولید معلم و لاوروف آبان‌ماه سال قبل انجام شده بود. بعد از آن هم ظريف و لاوروف در دي‌ماه تركيه را وارد بازي كردند. تركيه قبل از آن با كشورهاي غربي و عربي ضدسوري همسو و به دنبال حذف اسد بود. وزیران خارجه ایران، روسیه و ترکیه بعد از این نشست بیانیه‌ای را تصویب کردند که دربرگیرنده مبارزه با داعش و جبهه النصره، فراخوان جهانی برای همکاری علیه تروریسم، حفظ تمامیت ارضی و یکپارچگی سوریه، رد راهکار نظامی برای حل بحران کنونی، اجرای قطع‌نامه ٢٢٥٤، کمک‌رسانی فراگیر به سوری‌ها، لزوم برقراری نظام خروج آزادانه مردم از مناطق درگیری و تحت سلطه تروریست‌ها و همچنین پشتیبانی از برگزاری مذاکرات سوری-سوری در قزاقستان است. در چارچوب این راهبرد، آتش‌بس فراگیر در سوریه از ١٠ دی‌ماه ٩٥ به ضمانت سه کشور بانی مذاکرات آستانه برقرار شد و در قطع‌نامه شورای امنیت سازمان ملل نیز مورد تأيید قرار گرفت.

بعد از برقراري آتش‌بس و در گام بعدي، رایزنی‌ها در آستانه آغاز شد. نخستين نشست آستانه، چهارم بهمن برگزار شد و نمایندگان گروه‌های مسلح پذیرنده پیمان آتش‌بس و هيئت دولت سوریه بعد از حدود شش سال درگیری با هم مستقيما گفت‌وگو كردند. اين همان نشستي بود كه با كلي جاروجنجال در مورد حضور آمريكا همراه شد و نهايتا سفير آمريكا به‌عنوان ناظر در آن شركت كرد. مذاكرات آستانه چند دور دیگر نیز ادامه يافت و قرار است ماه آينده در تهران و در سطح كارشناسان برگزار شود.

گفتني است مذاكرات صلح سوريه كه پيش‌تر به ابتكار سازمان ملل آغاز شده بود نيز در اين مدت ادامه يافت؛ يك جلسه در ژنو و يك جلسه در بروكسل؛ جلساتي كه دستاورد قابل ملاحظه‌اي نداشت. بعد از مذاكرات بروكسل بود كه دونالد ترامپ پايگاه الشعيرات را در سوريه هدف گرفت. بهانه او حمله شيميايي اخير در خان‌شيخون بود؛ موضوعي كه وزراي خارجه ايران، روسيه و سوريه در نشست سه‌جانبه ديروز به آن پرداختند. ظريف بعد از اين جلسه در سالن تشريفات وزارت خارجه روسيه و در جمع خبرنگاران گفت: «حمله جمعه گذشته آمریکا (به پایگاه عملیات هوایی ضدتروریستی الشعیرات سوریه) نشان می دهد که هدف، بهره‌برداری از حادثه تلخ خان‌شیخون بود».

ظريف با تأكيد بر اينكه «ما خواستار بررسی دقیق موضوع شیمیایی در محل وقوع و همچنین پایگاه الشعیرات هستیم، زیرا خارج از آنها هیچ دلیلی برای اثبات وجود ندارد و از موافقت سوریه برای انجام تحقیقات لازم نیز استقبال می‌کنیم»، گفت: «باید مشخص شود که اقدام خان‌شیخون چگونه صورت گرفته که مردم و کودکان قربانی شدند. ایران به‌عنوان کشوری که بسیاری از شهروندانش قربانی جنگ‌افزارهای شیمیایی اهدایی غرب به صدام شده‌اند و هزاران نفر امکان تنفس معمولی را ندارند، می‌خواهد موضوع خان‌شیخون روشن شود».

او با انتقاد از تحقیقاتی که دور از میدان حادثه انجام می‌شود، تأکید کرد: «ایران نیز گرفتار این مسائل بوده است و در دهه ٨٠ نیز ما درخواست داشتیم تا درباره مسئله سلاح‌های شیمیایی استفاده‌شده علیه ایران تحقیق شود».

وزیر امور خارجه ایران افزود: «الان هم در سوریه شاهد استفاده از ملاک‌های دوگانه هستیم. بعد از اتفاقات، ما بلافاصله از نهادهای بین‌المللی درخواست کردیم که درباره این اتفاقات تحقیق انجام شود، اما آمریکا به‌جای تحقیق به سوریه حمله کرد و این نشان داد آمریکا رغبتی برای تحقیق درباره مسائل سوریه ندارد».

او تأکید کرد: «ما همچنان اصرار داریم تحقیق انجام شود؛ هم در‌باره حملات شیمیایی به خان‌شیخون و هم درباره حمله آمریکا به پایگاه شعیرات. آزمایشگاه‌ها می‌توانند این را بررسی کنند و مشخص شود؛ مواد شیمیایی و مراکز استفاده‌شده و تولید‌کننده این مواد کجا بوده‌اند».

وزیر امور خارجه کشورمان تأکید کرد: «همین کشورهای غربی بودند که در گذشته به کشور عراق سلاح‌های شیمیایی دادند».

http://www.sharghdaily.ir/News/118796

ش.د9600321