بازی دولت با واژه های "جلب" و "جذب "سرمایه گذاری!

پایگاه بصیرت / گروه اقتصادی/ دکتر محمدرضا مهدیار اسماعیلی

مدت کمی نیست که شاهد این هستیم که آمارهایی که از سوی دولت محترم پیرامون میزان سرمایه گذاری خارجی اعلام می شود با آمارهایی که مراکز خارجی اعلام میکنند متفاوت است. همین تازگی، در حالیکه آنکتاد مجموع سرمایه گذاری خارجی در سال 2016  را 3.3 میلیارد دلار اعلام کرده است، وزارت صنعت در اظهارات خود به عدد 5.5 میلیارد دلار اشاره کرد. یا پس از توافق برجام و تردد مکرر هیات های خارجی به ایران، این ارزیابی به وجود آمده بود که سرمایه گذاری خارجی در ایران در آستانه ی رشد است، مسئولین کشور از ارزیابی خود پیرامون رشد 500 درصدی محتمل سخن می گفتند. مساله ای که بعدها مورد انتقاد روزنامه اعتماد نیز واقع شد. نقد این روزنامه نیز بر این مضمون بود که چرا در حالیکه همه ی این ارزیابی ها دال بر این است که میزان جذب سرمایه خارجی در ایران سالانه تقریبا همیشه کمتر از 5 میلیارد دلار بوده هست، چنین بلند پروازانه به موضوع نگریسته می شود. چرا که بیشترین میزان سرمایه گذاری خارجی کشور تاکنون مربوط به سال2012 یعنی 1389 و در اوج تحریم های خارجی علیه ایران ذکر شده است که برابر با رقم 4.6 میلیارد دلار می باشد و لازم است روشن کنم که همین رقم نیز تا حدی در برگیرنده درآمدهای حاصل از فروش نفت خودمان بودکه به دلیل تحریم های جهانی امکان انتقال پول آن به داخل محدود شده بود و کشور بخشی از درآمدهای خود را در قالب سرمایه گذاری خارجی به کشور منتقل کرد.
جهت اطلاع از آمار لازم است توضیح دهم که جذب سرمایه گذاری خارجی در طی دولت یازدهم طی سالهای 92 تا 95، به ترتیب 3 ، 2.1 ، 2 ، و 3.3 بوده است که اگر آن را با دولت قبل از آن طی سالهای 88 تا 91 مقایسه کنیم، کاهشی 47 درصدی را مشاهده میکنیم. چرا که در آن ساله میزان جذب سرمایه گذاری خارجی به ترتیب  2.9،  3.6 ، 4.2 و 4.6 میلیارد دلار بوده است.
این در حالی است که اگر به سخنان معاون وزیر اقتصاد بنگریم، با این مواجه می شویم که به عنوان مثال برای سال 95 میزان جلب سرمایه گذاری خارجی از سوی این وزارتخانه 10.2 میلیارد دلار اعلام شده است. یا در نوع دیگری از اعلام آمار میزان جلب سرمایه گذاری خارجی از سوی سازمان سرمایه گذاری خارجی ایران، پس از برجام 12 میلیارد دلار اعلام شد که با ارقامی که بنده به نقل از آنکتاد به عنوان نهادی جهانی در این حوزه ذکر کردم تفاوت فاحشی دارد. چرا؟
اصل ساده شده ی ماجرا در اینجاست که متاسفانه در این ارقام ضد و نقیض، رمز ماجرا در بازی با کلمات نهفته است! حقیقت آن است که آنچه مسئولین دولت یازدهم از آن یاد می کنند "جلب سرمایه خارجی" و آنچه آنکتاد به عنوان یک نهاد جهانی در این حوزه اعلام می کند، "جذب سرمایه خارجی" است.  بیان ساده ی تفاوت میان ایندو کلمه ی مشابه که به طرزی زیرکانه باهم خلط می شوند در بالقوه بودن و بالفعل بودن اولی در مقابل دومی است! به این معنا که منظور آقایان از «جلب»، همان تصویب اولیه و محقق شدن زمینه ی انتقال است و منظور آنکتاد از «جذب» وقوع کامل و بالفعل شدن برنامه است. یعنی در واقع دروغی در کار نیست اما شباهت احتمالا عامدانه ی میان کلمات جلب و جذب، رقم زننده چنین ابهاماتی شده است. همین!
به زعم بنده در فضای ملتهب اقتصاد ایران که از ناحیه ی آمارهای ضد و نقیض دچار تهدید جدی در مقوله اعتماد اجتماعی است، این قبیل بازی با کلمات سمی مهلک و مخرب برای اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی بین اقشار  جامعه است. با این فرمان رفتن هیچ بعید نمی انگارد که روزی آقایان در دولتی به زودی سخن از آمار «جزم سرمایه خارجی» در کنار لغات «جلب» و «جذب» کنند و وقتی از آنها بپرسیم که «جزم» دیگر چه صیغه ای است احتمالا بشنویم که "یعنی ما عزم مان را جزم کرده ایم برای آوردن فلان مفدار سرمایه ی خارجی به کشور"! و چه بسا که با این واژه جدید، اعلام آمار 100 میلیارد جزم سرمایه گذاری خارجی هم روزی در سخنان ما دیده شود! غلط هم نیست! وقتی بپرسیم که خب حالا این یعنی چه؟! خواهند گفت این یک مرحله قبل از "جلب" است! یعنی نیت راسخ کرده ایم که 100 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی در کشور محقق کنیم. ما میگوییم می آوریم، شما هم بگویید می آورند!
الف/ی