(روزنامه وطن امروز – 1396/04/28– شماره 2210 – صفحه 2)
ادبیات وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی نسبت به برجام طی یک هفته اخیر نسبت به گذشته تفاوت بسیار فاحشی داشته است. او درباره وضعیت فعلی نگرش خود به تعامل با آمریکاییها نیز توضیح داده است. ظریف میگوید در ابتدا فکر میکرده برجام زمینه تعامل و گفتوگوی بیشتر با آمریکاییها خواهد بود اما الآن صرفا به اجرای برجام راضی شده است اما این در حالی است که او میگوید به گزینه خروج از برجام نیز فکر میکند. وزیر امور خارجه ایران این اظهارات را در گفتوگو با نشریه آمریکایی نشنالاینترست مطرح کرد. ظریف در پاسخ به سوالی که واکنش ایران در قبال نقض روح توافق هستهای توسط دولت ترامپ چه خواهد بود؟ گفت: ما مسیری را در پیش گرفتیم که در چارچوب توافق هستهای تعیین شد. به کمیسیون مشترک رجوع کرده و در آن بحث خواهیم کرد تا اطمینان یابیم این کوتاهیهای آمریکا چارهاندیشی خواهد شد.
این مساله موضوع یکی از مباحث در نشست کمیسیون مشترک، نهتنها در دوران دولت ترامپ بلکه در دوران دولت پیشین یعنی رئیسجمهور اوباما بوده است. به عنوان مثال زمانی که چندین ماه طول کشید آمریکا مسیر خرید هواپیماها را هموار کند. بسیار زمان برد تا آمریکا وضعیت خرید هواپیماهای ایرباس و بهعلاوه هواپیماهای بوئینگ را مشخص کند. برای ایرباس 9 ماه و بوئینگ 4 ماه زمان برد که از نظر ما بسیار طولانی بود، بنابراین این موضوع را در کمیسیون مشترک مطرح کردیم. البته بخشی از آن چارهاندیشی شد اما بخشهای دیگر نه. این مسیری است که پیش روی ما قرار دارد. اگر مساله نقض یا آنچه در متن توافق هستهای عدم اجرای قابل توجه تعریف شده است، باشد، ایران گزینههای دیگری را شامل خروج از توافق هستهای پیش رو دارد. وزیر امور خارجه در ادامه درباره امکان تعامل با ترامپ و نیز مواضع و ادبیات او علیه ایران گفت: لفاظی هرگز به ایجاد فهم بیشتر در تعامل با ایران یا هر کشور دیگری منجر نخواهد شد.
ما باید در ارسال پیام محتاطتر باشیم، چراکه طی هفتههای پیش در منطقه همین انتقال پیام اشتباه، بویژه پس از برگزاری نشست ریاض به واکنش شدید در این منطقه، نه میان متحدان آمریکا و ایران، بلکه میان خود متحدان آمریکا منجر شد، بنابراین معتقدم که باید پیچیدگیهای منطقه را بفهمیم و آن را در نظر داشته باشیم. ظریف در ادامه گفت: «مطمئناً ایران تفاهمی را نهتنها با آمریکا بلکه با گروه 1+5 آغاز کرد که به تایید شورای امنیت رسید و در این مرحله، صرفاً به اجرای این توافق قانع شدهایم. همانطور که در گذشته گفتیم، ما میخواستیم این توافق زیربنایی (برای گفتوگو یا همکاریهای بیشتر) باشد و نه سقف آن. اما برای اینکه این توافق به عنوان زیربنایی مستحکم عمل کند، باید اطمینان حاصل کنیم که تعهدات همه طرفها به طور کامل و متعهدانه اجرا شده است و اگر به اینجا برسیم، بعد ما بابی برای پیشرفتهای بیشتر داریم».
آمریکاییهای مسخره
بررسی اظهارات ظریف در آمریکا نشان میدهد او از اقدامات و بویژه از ادبیات دولت ترامپ نسبت به برجام و به صورت کلی نسبت به موضوع ایران بسیار دلخور است. ظریف در گفتوگوهایش نتوانسته این دلخوری خود را پنهان کند بهگونهای که او در اظهارنظری مواضع ترامپ را «لفاظی» دانسته و همچنین در واکنش به اظهارات اخیر ماتیس، وزیر دفاع دولت ترامپ - که گفته بود رئیسجمهور ایران توسط رهبر انقلاب انتخاب میشود و نه مردم- گفت: آمریکاییها بهتر است با این اظهارات، خود را مسخره نکنند. ظریف این حرف را در شورای روابط خارجی آمریکا گفت؛ همانجایی که چند سال پیش، قبل از توافق ایران و 1+5 بر سر برجام، به هاله اسفندیاری تلویحا گفته بود بهتر است توافق هستهای انجام شود تا جریان سیاسی متبوع او در ایران در قدرت بماند.
ظریف که به گفته خودش، آن زمان فکر میکرد برجام زمینه تعامل و گفتوگوی بیشتر با آمریکا خواهد بود، حالا 2 سال پس از توافق هستهای، در همین شورای روابط خارجی آمریکا و این بار در جواب ریچارد هاس، رئیس این شورا از دولتمردان آمریکایی به خاطر سیاستهایشان در قبال ایران گلایه و تصریح کرده است سیاست «تغییر نظام ایران» محقق نخواهد شد. دیروز در شورای روابط خارجی آمریکا، ریچارد هاس پرسید: تیلرسون بتازگی از حمایت از عناصری در داخل ایران برای تحقق گذار مسالمتآمیز در حکومت این کشور سخن گفت. حلقهای از سناتورهای آمریکایی که کمتر دیپلماتیک بوده، خواستار تغییر رژیم شدهاند. نظر شما چیست و این موضع چه تأثیری بر دیدگاه شما در قبال ایالات متحده دارد؟
ظریف در پاسخ به این پرسش گفت: تأثیر این امر [بر دیدگاه ما] این است که متوجه میشویم آمریکا از تاریخ عبرت نمیگیرد. آمریکا در ایران در سال ۱۹۵۳ دست به تغییر رژیم زد و میبینید که این حرکت چه برآیندی برای آمریکا داشت. آمریکا از زمان انقلاب سیاست تغییر رژیم را دنبال میکند. این روند در دوره اوباما رسماً متوقف شد، هرچند به اعتقاد ما در عمل اینگونه نبود. وی ادامه داد: تفاوت میان ایران و همپیمانان آمریکا در منطقه این است که ما مشروعیت و قدرت خود را از مردم میگیریم. واقعیت این است که ما در ۳۸ سال گذشته تحت فشار بودهایم. همه کشورهای منطقه ما نوعی چتر خارجی دارند؛ یا از طریق ناتو یا پشتیبانی مستقیم آمریکا. ایران ندارد. ما چطور بدون هیچ حمایت خارجی قادر به ادامه بودهایم؟ علت این است که به مردم خود متکی هستیم.
ظریف گفت: این مردم به مدت ۱۰ ساعت در صف بودند تا در انتخابات ریاستجمهوری رأی دهند. ژنرال ماتیس چند روز پیش گفت ایرانیها حق انتخاب ندارند و آیتالله، رئیسجمهور را انتخاب میکند و اینگونه توضیح داد که انگار ترامپ در آمریکا رئیسجمهور بعدی را انتخاب کند. مردم ۱۰ ساعت در صف میایستند که رئیسجمهوری را انتخاب کنند که از قبل انتخاب شده است؟! شاید مردم داخل ایران شستوشوی مغزی شدهاند! ایرانیها در لسآنجلس 4 ساعت در صف میایستند که رئیسجمهوری را انتخاب کنند که از قبل مشخص است؟! خودتان را مسخره نکنید! به واقعیتها بنگرید. تغییر رژیم در ایران جواب نمیدهد زیرا کشوری نیست که برای بقا و مشروعیت به آمریکا وابسته باشد.
اظهارات ظریف علیه عربستان
محمدجواد ظریف در شورای روابط خارجی آمریکا و در ادامه تغییر ملموس مواضع خود نسبت به گذشته، علیه عربستان سعودی نیز مطالبی را مطرح کرد. او در بخشهایی از این گفتوگو درباره مواضع سعودی و اقدامات آن علیه ایران و منطقه صحبت کرد. ظریف گفت: دادگاهی در نیویورک ما را در رابطه با وقایع یازدهم سپتامبر جریمه کرد و این در حالی است که عربستان و همپیمانان شما در این وقایع دست داشتند. او درباره اظهارات ولیعهد عربستان درباره کشاندن جنگ به داخل ایران نیز اظهار داشت: این یک تهدید بود، تهدیدی که آنها مدتی با حمایت از سازمانهای تروریستی به دنبال تحقق آن بودند. شما آنها را میدیدید که شخصاً در راهپیماییهای همین سازمانهای تروریستی [منافقین] در پاریس که در بیرون این سالن هم شعار میدادند، شرکت میکردند.
وی تصریح کرد: در نهایت آنها توانستند بعضی از آن تروریستها را داخل پارلمان ما بیاورند، جایی که آنها بیشتر از همه جا از آن تنفر دارند چون چیزی است که ما داریم و آنها ندارند. ظریف همچنین خاطرنشان کرد: «ما با افراطگرایی در افغانستان مبارزه کردیم. با افراطگرایی در عراق مبارزه کردیم. با افراطگرایی در سوریه مبارزه کردیم. اما همپیمانان آمریکا از افراطگرایی در افغانستان حمایت کردند. به یاد بیاورید فقط 3 کشور طالبان را به عنوان یک حکومت به رسمیت شناختند: پاکستان یکی از همسایگان ما، عربستانسعودی و امارات عربی متحده. اینها همان کشورهایی هستند که از افراطگرایی در سوریه و عراق حمایت کردند. آنها در حمایت از تروریسم ثابت قدم بودهاند؛ ما هم در مخالفت با آن ثابتقدم بودهایم. آنها انتخابهای اشتباهی کردهاند و حالا گله دارند که چرا دارند نتیجه آن را میبینند. تقصیر ما نیست که انتخاب درست کردهایم».
برنامه موشکی برای مقابله با صدامهای منطقهای
وزیر امور خارجه در شورای روابط خارجی آمریکا همچنین توانمندیهای نظامی و موشکی ایران را برای مقابله با «برخی صدامهای منطقه» ضروری خواند. ظریف گفت: «ما به همان پایگاهی که در آن تروریستها برای انجام عملیات تروریستی علیه ایران در دیرالزور طراحی و برنامهریزی کردند، حمله کردیم و با موشکهای هدفمند آنها را هدف قرار دادیم. یکی از دلایلی که ما باید موشکهایمان را آزمایش کنیم، همین موضوع است». او تاکید کرد: «میدانید موضوع آن است که موشکهای حامل کلاهکهای غیرمتعارف نیازی به این ندارند دقیق باشند چون شما کلاهک هستهای را روی موشک بار میکنید و میتوانید هر جایی را با آن بزنید. شما کلاهک حامل مواد شیمیایی روی موشک بار میکنید و این موشک هم نیازی ندارد دقیق باشد اما وقتی میخواهید کلاهکهای متعارف روی موشکها بار کنید، برای اینکه این موشکها تاثیرگذار باشند، موشکها باید دقیق و هدفمند باشند. ما قادر به تولید موشکهای دقیق و هدفمند بودهایم، چرا که نمیخواهیم غیرنظامیان را به عنوان «آسیبهای جانبی» هدف قرار دهیم.
این همان چیزی است که در دیرالزور اتفاق افتاد. ما موشکهایمان را شلیک کردیم و اطلاعات ما نشان میدهد همه آن اهدافی را که در نظر داشتیم، هدف قرار دادیم». وزیر امور خارجه افزود: «شما اصلا نشنیدید بر اثر حمله موشکی ما در دیرالزور، حتی یک غیرنظامی یا رهگذر کشته شده باشد. این دلیل آن است که ما به توسعه و تولید موشکهایمان نیاز داریم و اینها را برای حفاظت از خود و غیرنظامیانمان نیاز داریم. ما به اینها نیاز داریم چون شاید یک صدام دیگری در گوشهای برخیزد و این را از من باور کنید تعدادی از این صدامها در منطقه ما هستند. ما به این موضوع نیاز داریم که آنها اطمینان یابند یک صدام دیگر، دوباره ما را هدف قرار ندهد و البته با سکوت کرکننده جامعه بینالمللی مواجه نشود».
http://www.vatanemrooz.ir/newspaper/page/2210/2/178461/0
ش.د9601263