آغاز دور دوم ریاست ‌جمهوری روحانی از نگاه رسانه‌های جهان

(روزنامه شرق – 1396/05/16 – شماره 2930 – صفحه 3)

این رسانه نیز تیترش را به سخنان روحانی درباره توافق هسته‌ای ایران و غرب اختصاص داده و هشدار روحانی درباره خودکشی سیاسی آمریکا در صورت لغو برجام. این رسانه همچنین بر حضور میهمانانی از کشورهای مختلف در تحلیف حسن روحانی اشاره کرده و آن را نشانه‌ای از خروج تدریجی ایران از انزوای جهانی عنوان کرده است.

به دیدار موگرینی و حسن روحانی و قدردانی روحانی از تلاش کشورهای غربی برای توسعه پل‌های ارتباطی با ایران اشاره كرد. این رسانه نیز حضور میهمانان را مورد توجه قرار داده، بااین‌حال تأکید کرده «حضور محکم مقامات برجسته در مراسم تحلیف روحانی به این معنا نیست که تلاش‌های دونالد ترامپ برای منزوی‌کردن ایران به پایان رسیده است». این رسانه همچنین نوشته «تهران از وجود حضار نهایت بهره‌برداری را کرد؛ نام تمام کشورهای حاضر از افغانستان گرفته تا زیمبابوه در مراسم در پارلمان خوانده شد. این در حالی است که برخی از این کشورها مشتاق بودند از این فرصت برای تأکید بر دستورالعمل‌های خود استفاده کنند.

قطر که در یک رویارویی تلخ با ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی قرار دارد، هیئتی را به نمایندگی از تمیم بن‌حمد آل‌ثانی امیر قطر به ایران اعزام کرد. روسیه کشور دیگری که در معرض تحریم‌های جدید و سخت‌گیرانه آمریکا قرار گرفته است، اعلام کرد در پی برگزاری مراسم تحلیف، دمیتری راگوزین، معاون نخست‌وزیر و افسران بلندپایه نظامی با وزیرانی از ایران و ترکیه درباره سوریه نشستی مهم برگزار خواهند کرد.

در ایران که کابینه دوم دولتشان را با اندک تغییري در اسامی وزرا، به مجلس معرفی می‌کردند، روحانی این بار برای ارائه فهرست اسامی وزیران کابینه دوازدهم و گرفتن رأی اعتماد از مجلس، گرچه قصد ندارد شتابزده عمل کند اما درعین‌حال نیز می‌خواهد مستقل از توصیه و سفارش نهادی ویژه عمل کند. وی در هفته‌های پایانی دولت قبل آشکارا از دولت موازی که تفنگ دارد و سکاندار بخش‌های اقتصادی بوده و مخالف خصوصی‌سازی بخش‌های دولتی است، انتقاد کرد. در مقابل نیز سپاه به دفاع از خود پرداخت و اعلام کرد این نهاد خارج از دولت علاوه بر تفنگ به موشک نیز مجهز است و توان دفاع از دولت روحانی را دارد.

به نظر می‌رسد تنش بین مقام‌های تصمیم‌گیر در دولت دوم روحانی به اوج خود برسد، از سویي روحانی برای تحقق شعارهای اقتصادی‌اش و بهبود شرایط زندگی در ایران می‌خواهد تابوی سرمایه‌گذاری خارجی را در ایران پس از توافق‌نامه هسته‌ای بشکند، انعقاد قرارداد نفتی با توتال فرانسه نمونه عینی آن است که روحانی آن را زاییده شکستن دیوار تحریم می‌داند اما در مقابل جناحی صحبت از عدم گشایش باب همکاری با غرب را مطرح می کنند. حال باید دید دولت جدید با این پارادوکس چگونه تعامل خواهد کرد؟

مراسم تحلیف دولت دوم روحانی در حالي روز شنبه برگزار شد که فهرست متنوع میهمانان حاضر در این مراسم، نتیجه امضای توافق هسته‌ای با غرب است. از یک سو نمایندگانی از کشورهای کویت، عمان، تونس و عراق و در سوی دیگر فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا. حضور «کیم یونگ نام»، رئیس پارلمان کره‌شمالی در این مراسم، از همکاری بین تهران و پیونگ‌یانگ پرده برمی‌دارد. به باور کارشناسان دعوت از مقام یادشده دولت کره‌شمالی این خبر را مخابره می‌کند که در صورت نقض برجام، همکاری هسته‌ای دو کشور سیر صعودی خواهد داشت. در همین حال آمدن «الیستر برت»، وزیر امور خاورمیانه دولت انگلیس در مراسم تحلیف از عزم دو کشور برای گشودن درهای دو سفارتخانه خبر می‌دهد که به نظر می‌رسد در دولت دوم پیگیری خواهد شد.

چالشی به نام اقتصاد

مشکلات اقتصادی، چالش اصلی دولت دوم روحانی است. او وعده داده که تنها در سال نخست یک‌ میلیون شغل ایجاد کند. برای تحقق این وعده، رشد اقتصادی دست‌کم هشت‌درصدی لازم است، اما «سیاست» و منافع جناحی در ایران مانع رشد و رونق اقتصاد است. هم‌اکنون نزدیک به ۱۳ درصد جمعیت در سن کار ایران فاقد هرگونه شغلي هستند. دست‌کم ۱۱‌ میلیون نفر حاشیه‌نشین در کشور وجود دارند که بخشی از جمعیت زیر خط فقر ایران را تشکیل می‌دهند. برخی منابع جمعیت حاشیه‌نشین را حدود ۱۶‌ میلیون نفر ارزیابی می‌کنند. این دقیقا نکته‌ای بود که رقیبان انتخاباتی روحانی بر آن دست گذاشته و سعی کردند با شعارهای اقتصادی آرای شهروندان را از آن خود کنند، اما عملکرد نسبتا قابل‌قبول دولت پیش باعث شد ایرانی‌ها برای چهار سال دیگر روحانی را انتخاب کنند.

چهار سال پیش وقتی روحانی زمام امور را در ایران در دست گرفت، کارشناسان و حتی مشاوران او روزهای سختی را پیش‌روی دولت پیش‌بینی می‌کردند. هرچه باشد کابینه روحانی میراث‌دار اقتصاد و سیاست ازهم‌گسیخته دولت احمدی‌نژاد بود، در این میان و با وجود مشکلات اقتصاد کشور، اوضاع به‌گونه‌ای در ایران پیش رفت که به باور کارشناسان از فضای کلی انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته، شرایط بهتر بوده است. با وجود اینکه ایران با ریاست‌جمهوری حسن روحانی موفق به امضای توافق هسته‌ای با کشورهای ١+٥ شد و قرار بود تحریم‌های بین‌المللی ضد اقتصاد این کشور از بین برود، اما رفع این تحریم‌ها برای ازبین‌بردن موانع بهبود شرایط اقتصادی ایران در برابر اقتصاد جهانی، آن‌طور که حسن روحانی رئیس‌جمهور پراگماتیک و میانه‌رو ایران انتظار آن را داشت، کافی نبود. علت آن هم به کانون‌های تصمیم‌گیری متعدد در ایران باز می‌گردد. بنا بر باور آگاهان سیاسی اگر روحانی می‌خواهد کارنامه قابل قبولی از خود بر جا بگذارد، باید بتواند نه‌تنها انزوای اقتصادی ایران در دوره پس از تحریم‌ها را که در نتیجه احساس نگرانی درباره سرمایه‌گذاری خارجی در ایران به وجود آمده است، از بین ببرد بلکه بايد فساد مالی به‌ویژه در زمینه تعاملات بانکی را به حداقل برساند.

بررسی کارنامه چهارساله روحانی از موفقیت نسبی داخلی او حکایت دارد اما درباره سیاست خارجی، او عملکرد بسیار بهتری از خود نشان داده است. علت این مسئله نیز به مراکز تصمیم‌گیر و افراد به مراتب بانفوذتر از شخص رئیس‌جمهور باز می‌گردد؛ اتفاقی که تقریبا مختص به خود ایران است. او می‌داند که باید با مشکلات ریشه‌ای و مهمی دست‌وپنجه نرم کند و رقبایی که سر راهش ایستاده‌اند، از تعداد دوستانش بیشتر و پرقدرت‌تر هستند. روحانی می‌داند که امکانات زیادی در اختیار ندارد. او نه‌تنها باید با معضلات عمیق داخلی دست‌وپنجه نرم کند، بلکه در زمینه سیاست خارجی نیز با مشکلات فزاینده‌ای روبه‌روست. دولت او به بند‌بند برجام می‌خواهد پایبند بماند تا از این رهگذر با ورود سرمایه‌گذاران خارجی وضعیت اقتصادی کشور را بهبود بخشد و معلوم نیست چگونه خواهد توانست موانع بر سر راه تحقق این وعده انتخاباتی را بردارد؟!

http://www.sharghdaily.ir/News/137932

ش.د9601774