پاپ و ترامپ، دو خط موازی

(روزنامه ايران – 1396/05/17 – شماره 6563 – صفحه 3)

سلاح‌ترس کاذب در ریاض

درست در همین نقطه است که موضع‌گیری ترامپ و تشکیلات او بسیار متفاوت با واتیکان به حساب می‌آید و رئیس جمهوری فعلی امریکا برخلاف سلف خود باراک اوباما (که در یک سال آخر حکومتش به شکل‌های نهان و آشکاری به سعودی‌ها نهیب می‌زد) ترجیح داده است که خطاهای فوق را نبیند و سکوت اختیار کند و با ایجاد ترس کاذب در ریاض نسبت به همسایگانش انبوه سلاح‌هایش را به سعودی‌ها بفروشد و حتی اگر این نبود، رقص مشمئز کننده «شمشیر» او با برخی شاهزادگان سعودی هنگام اقامتش در ریاض، پاپ فرانسیس را از وی نا‌امید و از دیدن روابط گرم امریکا با سعودی‌ها ناراحت کرد.

کلیسایی که هرگز ساخته نشد

حدود 1/5میلیون نفر مسیحی درون مرزهای عربستان زندگی می‌کنند و بسیاری از آنها کارگران خارجی و بویژه از شرق آسیا (و به‌طور اخص از فیلیپین) هستند و دولت سعودی به‌طرق مختلف از بروز عقاید مذهبی و اجرای آیین‌های آنها جلوگیری و این روند رامحدود کرده است. پاپ قبلی (پاپ بندیکت) در سال 2007 با ملک‌عبدالله دیدار کرده بود و در آن دیدار طرف سعودی قول داده بود یک کلیسای کاتولیک در ریاض احداث کند اما همان طور که پیش‌بینی می‌شد خبری از آن کلیسا نشد و اضافه بر این دولت سعودی ازنصب و نمایش هرگونه نمادهای مذهبی نامرتبط با اسلام در سطح شهرها جلوگیری می‌کند که طبعاً شامل مسیحیت هم می‌شود.

مشکلات برخاسته از وهابیون

تضادهای واتیکان با دولت ریاض به همین مورد ختم نمی‌شود و وهابیت که از سوی «سلفی»‌ها در قرن هجدهم پایه‌گذاری شد و به عصر فعلی بسط یافته، پایه‌گذار تندروی‌های آشکار سیاسی و البته حرکات تروریستی در سطح جهان شده است. واتیکان معتقد است وهابیون سرمایه لازم برای انواع حرکات ایذایی علیه مسیحیان را فراهم آورده و پشت پرده بسیاری از اقدامات تروریستی در اروپا و امریکا ظرف سال‌های اخیر بوده‌اند واتیکان کوشیده است با برقراری روابطی نزدیک‌تر با سازمان‌های اسلامی غیر وهابی مانند دانشگاه «الازهر» در قاهره روابط مسالمت‌آمیز را در منطقه تبلیغ و وهابیون را ایزوله کند اما این طرح ثمری نداده است و این در حالی است که شیخ احمد طیب، امام ارشد الازهر سال پیش در رم با پاپ فرانسیس ملاقات کرد و چون «طیب» شش سال پیش واتیکان را به‌خاطر برخی موضع‌گیری‌های سیاسی‌اش بایکوت کرده بود، این ملاقات اهمیتی فزاینده یافت.

پرسش بی‌پاسخ

چیزی که ترامپ به این پیچیدگی‌ها اضافه کرده، ادامه نادیده‌گرفتن مدارک دخالت دولت سعودی در بسیاری از حرکات عظیم تروریستی در سطح جهان طی دهه‌های اخیر و بویژه واقعه 11 سپتامبر است و پاپ فرانسیس مانند بسیاری از سیاستمداران جهان این پرسش را مطرح کرده است که چرا دولت ترامپ به‌رغم محروم کردن اتباع شش کشور مسلمان از ورود به خاک امریکا منعی به ورود اتباع سعودی به این کشور ایجاد نکرده است. واتیکان از طرح این پرسش تکراری هم که چرا سعودی‌ها پیوسته صنعا را بمباران می‌کنند و زنان و کودکان یمنی را می‌کشند خسته شده و به این نتیجه رسیده است که طرف سعودی اصلاح‌ناپذیر است و بهتر است که وقتی را در ارتباط با آنها به هدر نهد ولی نمی‌تواند دوستی کاخ سفید با دولت ریاض را بپذیرد و ترامپ را مغرض نینگارد.

عمیق‌تر شدن اختلافات

روابط سیاسی واتیکان با یمن از 1998 برقرار بوده و هدف از آن بهسازی شرایط مسیحیانی بوده که آنجا زندگی می‌کنند اما بمباران‌های نفرت‌انگیز آنجا توسط دولت سعودی و حمایت مسکوت امریکا از این روند واتیکان را از دو دولت فوق نا‌امید کرده است. اینکه شمار قابل توجهی از کشته شده‌های بمباران در یمن مسیحی بوده‌اند بر عمق اختلافات واتیکان و دولت ریاض افزوده و این چیزی نیست که بتوان درکوتاه مدت رفع و رجوع کرد و به سبب همپایی ترامپ با سعودی‌های قاتل، واتیکان به هیچ روی نمی‌تواند ترامپ را یک رئیس‌جمهوری غیر آلوده بینگارد.

کاری غیر قابل فهم

آمار مسیحیان کشته یا ربوده شده در منطقه خاورمیانه و بویژه یمن در سال‌های اخیر صعودی فزاینده داشته و ترامپ به‌جای محدود کردن آن مشغول فروش گسترده سلاح به مردان جاه طلبی بوده است که دولت ریاض را تشکیل می‌دهند و حتی از تصفیه‌های خونین در باره خود نیز ابایی ندارند. پاپ فرانسیس وقتی در بدو زمامداری ترامپ به وی هشدار داد، اهمیت مذهب و نقش آن را در تطهیر جامعه امریکا جدی‌تر بگیرد مواردی را که بر شمردیم در نظر داشت اما فکر نمی‌کرد ترامپ به‌جای بیرون‌کشیدن نیروهای متجاوز امریکا از منطقه خاورمیانه، به تقویت سعودی‌ها بپردازد و ایران را به‌رغم اجرای تعهدات بین‌المللی‌اش دردسرساز توصیف کند. این در حالی است که واتیکان در ارتباطش با ایران دریافته است که ایرانی‌ها قانون‌مدار و متعهد به پیمان برجام هستند و هرگونه حرکت تروریستی را محکوم می‌کنند و نمی‌فهمند که ترامپ چطور چنین کشور متعهد به دین و رفتارهای پسندیده سیاسی را محکوم می‌کند اما از دیدن سعودی‌های قاتل خم به ابرو هم نمی‌آورد.

اینها مسائلی است که سبب می‌شود ارتباطی دوستانه بین واتیکان و واشنگتن لااقل تا زمان رفتن ترامپ از کاخ سفید غیر ممکن باشد.

منبع: Foreign Affairs

http://www.iran-newspaper.com/newspaper/BlockPrint/194576

ش.د9602124