وقتی رسانه، سیاستمداران را «مات» می‌کند

آنچه روزنامه واشنگتن پست منتشر کرد گفت‌و‌گوی ترامپ با بیلی بوش مجری برنامه «اکسس هالیوود» بود که هردو هنگام صحبت با یکدیگر برای شرکت در برنامه «روزهای زندگی ما» یکدیگر را همراهی می‌کردند. موضوع این صحبت درباره رابطه با زنان بود و گفت‌و‌گوی آن دو به دلیل باز بودن میکروفن ضبط شده است.

دونالد ترامپ در این نوار می‌گوید: «من خودبه‌خود جذب خانم‌های زیبا می‌شوم و مثل آهن‌ربا شروع به... آنها می‌کنم. اصلاً صبر نمی‌کنم. وقتی که ستاره هستی زنان اجازه چنین کاری را می‌دهند. هر کاری بخواهی با آنها می‌کنی.»

در ادامه این نوار دونالد ترامپ از تلاش بدون نتیجه خود برای برقراری ارتباط با یک زن شوهردار صحبت کرده‌است. این نوار جنجالی ساعاتی پس از انتشار در صدر خبرها در امریکا قرار گرفت. اکنون فرجام انتخاباتی دونالد ترامپ، نامزد جنجالی جمهوریخواهان در این رقابت‌ها با انتشار نوار ویدئویی واشنگتن پست چهره‌ای متزلزل و غیرمطمئن برای رسیدن به نتیجه پیروزی به خود گرفته است. زمانی که این ویدئو منتشر شد، بسیاری از شخصیت‌های سیاسی و رسانه‌ای امریکا این ویدئو را تیر خلاص به فراخوان انتخاباتی مردی دانستند که تاکنون هرچه که از موقعیت‌های سیاسی و اجتماعی به دست آورده با موج سواری و بالا رفتن از روی دوش رسانه‌ها بوده است اما امروز این رسانه‌ها هستند که به سرنوشت انتخاباتی او شلیکی مرگبار کرده‌اند.

حزب جمهوریخواه اکنون و در کمتر از 10 روز مانده تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امریکا دچار یک بحران تاریخی دیگر بواسطه افشاگری تازه واشنگتن پست شده است. امید به پیروزی ترامپ تا حدود زیادی رنگ باخته و از سوی دیگر برای معرفی جایگزین ترامپ هم زمان از دست رفته است. وقایع انتخابات ریاست جمهوری امریکا نشان داد که تا دقیقه 90 هم نمی‌توان به وضعیت کنونی اعتماد کرد و رسانه‌ها در هر زمان می‌توانند معادله بازی را تغییر دهند.

قدرت افشاگری در رسانه

هرچند بین ماجرای واترگیت تا رسوایی ترامپ، 44 سال فاصله است اما این دو ماجرا، نقاط مشترک زیادی دارند. منبع افشاگری در هردو ماجرا روزنامه واشنگتن پست بوده است. سوژه هردو، رقابت‌های انتخاباتی بوده و هردو از رئیس جمهوری و کاندیدای ریاست جمهوری جمهوریخواهان قربانی گرفته‌اند. از ماجرای «واترگیت» در همه کلاس‌های روزنامه نگاری به‌عنوان نماد تأثیر و قدرت روزنامه نگاری تحقیقی و افشاگرانه یاد می‌شود. «ماجرای واترگیت» تصویری متفاوت و ممتاز از واشنگتن پست در دنیای رسانه‌ها خلق کرد و به سبک روزنامه نگاری افشاگرانه جایگاه ممتازی بخشید. این ماجرا با پیدا شدن تصادفی یک نوار صوتی توسط یک مأمور حراست هتل «واترگیت» کلید خورد.

با پیگیری‌های باب وودوارد و کارل برنستین دو روزنامه نگار واشنگتن پست، مشخص شد که در جریان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا تعدادی از مأموران «اف‌بی‌آی» وارد ساختمان هتل واترگیت، محل استقرار ستاد انتخاباتی حزب دموکرات ایالات متحده امریکا، شدند و دستگاه‌های شنود کار گذاشتند و سپس اسناد و مدارکی را برای اهداف مختلف به سرقت بردند. پیگیری‌های دو خبرنگار همچنان ادامه داشت و تحقیقات بعدی نشان داد که عمق این‌گونه فعالیت‌های جاسوسی بسیار گسترده بوده‌است. پس از آنکه مشخص شد کنگره به استیضاح نیکسون رأی خواهد داد، وی در شب ۸ آگوست ۱۹۷۴ از سمت خود کناره‌گیری کرد. نیکسون نخستین رئیس جمهوری امریکا بود که استعفا کرد. اگرچه استعفای نیکسون، روند استیضاح را متوقف کرد، اما در عین حال به پیگیری‌های قضایی پایان نداد. در جریان رسوایی واترگیت، رئیس‌جمهوری وقت ایالات متحده امریکا به سه جرم متهم شد: جلوگیری از عدالت، سوءاستفاده از قدرت و در نهایت تحقیر کنگره. در ۸ سپتامبر ۱۹۷۴، جرالد فورد جانشین نیکسون، وی را عفو کرد.

اکنون و بعد از 44 سال بازهم انتشار یک فایل صوتی – تصویری افشاگرانه از سوی واشنگتن پست کارزار انتخاباتی جمهوریخواهان را به هم ریخته است. این دو رویداد از منظری دیگر نیز قابل بررسی است و آن نگاه ویژه واشنگتن پست به روزنامه نگاری تحقیقی برای تأثیر‌گذاری بر جامعه، اقتدار رسانه‌ای، کسب محبوبیت و افزایش فروش است. این روزنامه هر چند در طول دوران فعالیت خود چندین بار تا مرز ورشکستگی رفته و بین سرمایه‌گذاران مختلف دست به دست شده است اما در عمر 136 ساله خود ثابت کرده است که یک رسانه هرچند که نامقبول و در وضعیت بدی از نظر جذب مخاطب و فروش محتوا مواجه باشد، اما با اصلاح و تجدید نظر، تغییر نگرش‌ها و خط مشی‌ها و باز‌سازی ساختاری و محتوایی خود می‌تواند از دوران پر بحران بد اقبالی و بی‌توجهی عبور کند.

واشنگتن‌پست اگرچه نخستین بار در سال 1877 در 4 صفحه و به عنوان ارگان حزب دموکرات به چاپ رسید اما 10 سال طول کشید تا به این نتیجه برسد که ارگان یک حزب بودن، افزون بر اینکه محدودیت‌های زیادی در روند کار رسانه ایجاد می‌کند، اعتماد مخاطبان و در پی آن اقبال آنان به روزنامه را مورد خدشه قرار می‌دهد. امتیاز روزنامه در سال 1889 فروخته شد و در پی آن حزب دموکرات نیز از این رسانه روی برگرداند.

واشنگتن پست در دوران جدید سعی کرد با افزایش تعداد صفحات و ارتقای محتوا دل مخاطبان را به دست آورده و از پیشینه وابستگی حزب خود فاصله بگیرد. این تغییر رویکرد سبب شهرت واشنگتن پست شد.

افشاگری رسانه‌ای در عصر آنلاین‌ها

روزنامه نگاری تحقیقی در عصر آنلاین‌ها مؤلفه‌هایی متفاوت با گذشته دارد. بی‌شک واشنگتن پست هنگامی که نخستین خبر را درباره رسوایی ترامپ منتشر کرد، نمی‌توانست، ادامه گزارش‌ها و اخبار خود در این زمینه را به صبح روز بعد موکول کند. فضای رسانه‌ای امروز با 44 سال پیش و دوران «واترگیت» متفاوت است. قطع جریان خبری در طول 24 ساعت باعث می‌شد، رشته ماجرا از دست این روزنامه خارج شده و به دست سایت‌های خبری قدرتمند رقیب بیفتد. آن موقع سهم واشنگتن پست از افشای رسوایی ترامپ، فقط استارت زدن به این ماجرا بود و سایر رسانه‌ها می‌توانستند در این ماجرا موج سواری کنند. بنابراین فضای مجازی و آنلاین‌ها هم باید همزمان با رسانه مکتوب توسط واشنگتن پست کنترل می‌شدند. این روزنامه به کمک بسترسازی‌ها و تمهیداتی که از 24 سال قبل در حوزه رسانه‌های مجازی انجام داده است، توانست جریان خبر را به طور کامل در دست خود بگیرد.

واشنگتن پست روزنامه‌ای است که بیشترین و به‌موقع‌ترین واکنش‌ها را در پاسخ به تغییرات فناوری و در نتیجه تغییر گرایش‌های رسانه‌ای مخاطبان داشته است. در سال 1993 خدمات آنلاین واشنگتن پست برای کاربران فعال شد و بتدریج سایت اینترنتی ارتباط مخاطبان را با واشنگتن پست تعاملی کرد. این روزنامه با اینکه در سال 1962 در زیرمجموعه خود، امتیاز نیوزویک را خریداری کرد اما در سال 2013 به انتشار نسخه مکتوب این نشریه که بیش از 80 سال قدمت دارد پایان داد و فقط نسخه الکترونیکی و اینترنتی این هفته نامه پرآوازه اکنون منتشر می‌شود. روزنامه واشنگتن پست در حال حاضر در فضای مجازی به یکی از روزنامه‌های محبوب در سراسر جهان تبدیل شده است. حساب توئیتری این روزنامه بیش از 7 میلیون و 400 هزار نفر دنبال‌کننده دارد.

با همین پشتوانه بود که واشنگتن پست توانست مرجعیت رسانه‌ای خود را در ماجرای رسوایی ترامپ حفظ کند. زنجیره خبری و اطلاع‌رسانی درباره این موضوع در واشنگتن پست به این شکل بود: ابتدا گزارش و متن پیاده شده مکالمات ترامپ و بیلی بوش در روزنامه چاپ شد و همزمان نوار ویدئویی در وب سایت روزنامه و همچنین حساب‌های این روزنامه در شبکه‌های اجتماعی از جمله توئیتر منتشر شد. با توجه به اینکه شمارگان روزنامه واشنگتن پست حدود 600 هزار نسخه در روز است ولی فقط حساب توئیتری این روزنامه بیش از 7 میلیون و400 هزار نفر دنبال‌کننده دارد؛ می‌توان به اهمیت بستر‌سازی و حضور رسانه‌های مکتوب در آنلاین‌ها پی برد.

بلافاصله بعد از انتشار مکتوب این خبر، آنلاین‌های واشنگتن پست مأموریت یافتند تا خبرهای تکمیلی را پوشش دهند، واکنش هیلاری کلینتون به‌عنوان رقیب ترامپ در اردوگاه دموکرات‌ها، واکنش سران حزب جمهوریخواه، نظرات مخاطبان و خوانندگان واشنگتن پست، گزارش‌های لحظه به لحظه از پیامدهای این افشاگری رسانه ای و... همه لحظه به لحظه در سایت و سایر آنلاین‌های روزنامه قابل پیگیری بود به طوری که با وجود شبکه قدرتمند و 24 ساعته سی‌ان‌ان و سایت‌های خبری پر مخاطب رقیب واشنگتن پست، هدایت این ماجرا از دست این رسانه خارج نشد.

http://www.iran-newspaper.com/newspaper/BlockPrint/156231

ش.د9504660