اردوغان؛ معطوف از خاورمیانه به اروپا

(روزنامه آفتاب يزد ـ 1395/12/17 ـ شماره 4849 ـ صفحه 1)

منطقا حق داریم نگران باشیم! نه صرفا از جنبه اخلاقی و نیز مولفه‌های برگرفته ‌ از دموکراسی تحمل و مدارا. بلکه بیشتر به این علت که اقدامات مداخله جویانه و سیاست‌های طلبکارانه دولت ترکیه و حزب حاکم "عدالت و توسعه "و نسخه بدلی آن حزب "حرکت ملی" در اروپا بی شباهت به شرایط بی ثبات کننده 6 سال پیش خاورمیانه نیست.آقای اردوغان تلاش می کند خود را رهبری قدرتمند جلوه دهد. اما اثباتا قادر به ارائه یک تصویر روشن و متد قابل اتکا و دموکراتیک از خود و دولتش نیست. اگرچه ماهیتاً و سلبا نیز فاقد چنین توانایی به شمار می‌رود! این تناقض آزار دهنده روانی؛ ریشه اکثر مشکلات چند سال اخیر خاورمیانه بوده که در حال معطوف شدن به اروپاست.

مقامات نزدیک به خانم مرکل می‌گویند " در موضوع امنیت اروپا آنکارا به وضوح آنها را تهدید می‌کند". کمال قلیچداراوغلو"رئیس حزب جمهوریخواه خلق ترکیه نیز می‌گوید "عمیقاً نگران سیاست‌های آقای اردوغان و حزب حاکم است".

در این میان آنچه موجب تعجب و حیرت منابع سیاسی و دیپلماتیک مقیم اروپا را فراهم آورده درس‌های اخلاقی و دموکراتیک رئیس جمهور ترکیه به جامعه اروپاست. اردوغان که با لحنی خارج از عرف دیپلماتیک، دولت آلمان را مورد حمله قرار داده روز یکشنبه گذشته گفت "آنها (دولتمردان آلمان) حق ندارند به ما درباره دموکراسی حرف بزنند، زمانی که ما نمی‌توانیم آنجا سخن بگوییم". دولت ترکیه برای تبلیغ و جلب رای مثبت ساکنان ترک مقیم اروپا به تغییرات قانون اساسی جدید که قرار است روز 16 آپریل به رفراندوم گذاشته شود هیئت‌هایی بلندپایه به اروپا اعزام کرده که با مخالفت دولت های محلی و مرکزی مواجه شده است. این دولت ها با استدلال تهدید برانگیز بودن، سخنان نامتعارف مقامات ترکیه و نیز ایجاد دودستگی در جامعه، اگرچه اصل آنها را مطابق با قوانین مدنی و آزادی های اجتماعی نفی نمی‌کنند، اما موقتا با این تجمعات به شکل مورد خواست آنکارا مخالفت کرده اند. حال آقای اردوغان برخی از مقام‌های دولت آلمان را به انجام اقدامات فاشیستی که یادآور دوران به قول او نازی‌ها است متهم می‌کند. او گفته" مقام‌های آلمانی هیچ درک و ارتباطی با مفهوم دموکراسی ندارند". بنا به گزارش منابع رسمی امور اجتماعی آلمان یک میلیون و چهارصد تبعه ترکیه در آلمان زندگی می‌کنند که واجد شرایط رای دادن به همه‌پرسی تغییر نظام سیاسی ترکیه از جمهوری پارلمانی به جمهوری ریاستی هستند.

می‌توان وارد بحث‌های مناقشه برانگیزی درخصوص بنیان استدلال های آقای اردوغان شد. اما به هر نتیجه فلسفی و اخلاقی که برسیم باز هم دولت ترکیه فاقد صلاحیت در دفاع از آزادی اجتماعات مدنی و مبانی یک جامعه دموکراتیک است. یک مقام بسیار ارشد وزارت خارجه آلمان که اخیرا با برخی مقامات ترکیه ملاقات داشته اما برای رعایت موقعیت رئیس خود ترجیح می دهد نامش افشا نشود، می گوید" برای ما تردید باقی نمانده دولت ترکیه به بهانه رفراندوم درصدد متحد کردن ترک های مقیم اروپا و یکدست کردن آنها در کنار دیگر اقلیت‌های همسو برای اقدامات سیاسی در آینده است. کافی است به مواضع آنها در بحران پناهجویان نگاه کنیم. نمی توانیم بی تفاوت باشیم. شرایط تا قبل از 16 آپریل (روز رفراندوم در ترکیه ) ما را نگران می‌کند".

اینکه نتیجه رفراندوم در ترکیه چه خواهد بود؟ به باور من در برابر تاثیرات اجتماعی اکت سیاسی هدفمند دولت ترکیه در آینده از اهمیت کمتری برخوردار است. منابع مستقل سیاسی مقیم اروپا گفته‌اند نتایج تحقیقات موسسه پژوهشی "سونار" در ترکیه مبنی بر شکست طرح رفراندوم تغییر قانون اساسی از دید آنها مورد تایید است. این گزارش نشان می‌دهد حداقل "بین 52 تا 53 درصد مردم مخالف تغییرات هستند. حال ممکن است طرح رفراندوم آقای اردوغان به بن بست بخورد – که حتما خواهد خورد!- اما این می تواند به نتایجی ختم شود که احتمالا امنیت اجتماعی و سیاسی اروپا را با چالشی جدی روبرو خواهد کرد. کافی است یک بار دیگر مواضع منطقه‌ای آقای اردوغان پیش از سال 2010 مورد مطالعه قرار گیرد. آیا در وضعیت مشابه قرار گرفته‌ایم!؟ با نگرانی شاید!، اما ترکیه آشکارا در حال تبدیل شدن به تهدیدی جدی است.

http://aftabeyazd.ir/?newsid=67171

ش.د9504973