به سوی یک ننگ تاریخی

(روزنامه شرق – 1396/08/24 – شماره 3012 – صفحه 8)

روزنامه اسرائیلی معاریو هم با اشاره به گزارش الاخبار اعلام ‌کرد این اسناد که شامل خلع‌سلاح هسته‌ای اسرائیل هم می‌شود، تأییدی است بر آنچه از زمان سفر ماه می ‌گذشته دونالد ترامپ به عربستان فاش شد و بر اساس آن گفته می‌شد واشنگتن تلاش‌هایش را برای امضای توافق‌نامه صلح میان عربستان‌سعودی و اسرائیل آغاز کرده است. معاریو در ادامه گزارش خود نوشته تحولات اخیر خاورمیانه بحث‌هایی را درباره امکان اتحاد میان تل‌آویو و کشورهای عربی «مدرن» احیا کرده ‌است. بااین‌حال به‌گفته این روزنامه موانع زیادی پیش‌ِروی چنین اتحادی است. معاریو همچنین تأکید کرده که تل‌آویو باید با استفاده از شرایط کنونی، روابط تجاری، اقتصادی و نظامی خود با کشورهای مدرن عربی را تقویت کند.

روزنامه اسرائیلی در حالی با خوش‌بینی به همکاری احتمالی ریاض و تل‌آویو نگریسته که الجبیر در نامه‌اش به محمد بن‌سلمان اذعان کرده که این اقدام، یعنی همکاری عربستان و اسرائیل، احتمالا از سوی جهان عرب رد خواهد شد چراکه مسئله فلسطین جایگاهي معنوی و میراثي تاریخی و دینی نزد این کشورهاست، بااین‌حال به گفته جبیر هم‌زمان منافع بلندمدتی برای عربستان دارد. آن‌طور که جبیر گفته، عربستان فقط زمانی خطر نزدیکی با اسرائیل را می‌پذیرد که مطمئن شود آمریکا اقداماتی علیه ایران می‌کند.

در طرح صلحی که الجبیر در نامه خود آن را شرح داده به چندین مورد اشاره می‌شود که اولین بند آن برابربودن رابطه دو طرف است. این برابری در سطح نظامی اکنون وجود ندارد چراکه اسرائیل تنها طرفی در خاورمیانه است که سلاح هسته‌ای دارد. ازهمین‌رو جبیر در طرح خود نوشته یا باید عربستان نیز از این قدرت بازدارندگی برخودار شود یا اسرائیل از سلاح هسته‌ای خلع شود. در دومین بند این طرح اشاره شده: عربستان توانایی‌های دیپلماتیک و روابط سیاسی با تشکیلات خودگردان فلسطین و کشورهای عربی و اسلامی را در خدمت تسهیل ایجاد راهکارهای معقول و مقبول درباره مسائلی قرار می‌دهد که در طرح صلح عربی آمده است.

همچنین عربستان پیشنهاد داده توافق شراکت با دونالد ترامپ ایجاب می‌کند که دو کشور به توافقی درباره اصول اصلی راهکار نهایی دست یابند. به دنبال این نیز دیداری میان وزیران خارجه در منطقه به دعوت آمریکا با هدف رسیدن به توافق درباره این اصول صورت می‌گیرد. بعد از آن ترامپ از رهبران منطقه می‌خواهد تا این اصول را اجرائی کنند و مذاکرات برای توافق نهایی آغاز شود. در ادامه این طرح آمده است که کارآمدترین نقش برای عربستان این است که دیگران را به سمت راهکاری ببرد که عصر جدیدی از صلح میان اسرائیل و کشورهای عربی و اسلامی را رقم می‌زند.

اما در پنجمین بند این طرح مشخصا به مقابله با ایران اشاره شده و ظاهرا این همان منفعتی بالقوه‌ است که جبیر درباره آن به محمد بن‌سلمان وعده‌ داده است. این بند از طرح صلح، درگیری فلسطین و اسرائیل طولانی‌ترین درگیری منطقه خوانده شده که به‌ ادعای جبیر توجه طرف‌های فعال منطقه را از تمرکز بر خطر اصلی یعنی ایران منحرف کرده است. در ادامه با اشاره به همدلی طرف‌های اسرائیلی و سعودی درباره ایران، راهکارهای مقابله با ایران که دو طرف بر آن اتفاق‌نظر دارند، این‌طور شرح داده شده است:

نقش ایفاکردن در مقابله با هرگونه فعالیت‌هایی که در خدمت به سیاست‌های ایران در خاورمیانه باشد.

افزایش تحریم‌های آمریکایی و بین‌المللی در رابطه با موشک‌های بالستیک ایران.

افزایش تحریم‌های مربوط به حمایت ایران از «تروریسم».

بازنگری گروه (١+٥) در برجام برای تضمین اجرای شروط به شکل جدی.

بهره‌برداری از وضعیت وخیم اقتصادی ایران برای افزایش فشار بر نظام ایران در داخل.

«همکاری اطلاعاتی فشرده درباره مبارزه با «جنایت سازمان‌یافته و قاچاق مخدرات» که از سوی ایران و حزب‌الله حمایت می‌شوند».

عباس تحت فشار تل‌آويو

هم‌زمان با انتشار محتوای نامه عادل الجبیر به محمد بن‌سلمان، مقامات فلسطینی به گزارش دیگری که در آن هم پای عربستان سعودی در میان بود، واکنش نشان دادند. روز گذشته مقامات فلسطینی گزارش یک رسانه اسرائیلی را تکذیب کردند؛ گزارشی که مدعی بود عربستان سعودی به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، گفته یا ابتکار صلح آمریکا را بپذیرد یا استعفا دهد. به‌ گزارش الجزیره، شبکه اسرائیلی کانال ۱۰، روز یکشنبه هفته جاری و کمی پس از دیدار غیررسمی محمود عباس از عربستان سعودی گزارش خود را منتشر کرده بود. اسامه قواسمه، سخنگوی حزب فتح، روز گذشته در گفت‌و‌گو با الجزیره ضمن تکذیب خبر این شبکه اسرائیلی، گفت دیدار عباس با مسئولان سعودی به‌خوبی برگزار شد. اين در حالي است كه عربستان یا تشکیلات خودگردان فلسطین، به گزارش‌های ادعایی درباره درخواست ملک‌سلمان از محمود عباس برای کناره‌گیری از رهبری حکومت خودگردان یا پذیرش طرح صلح آمریکا واکنش نشان نداده‌اند.

به نوشته نیویورک‌تایمز، تیم کاخ سفید پس از ۱۰ ماه بررسی درباره نزاع اسرائیلی- فلسطینی، اکنون در حال برداشتن گام‌هایي ملموس است تا روند صلح از بن‌بست خارج شود و «قرارداد نهایی» مورد نظر دونالد ترامپ ارائه شود. محمود عباس در چند دیدار در ماه‌های اخیر با دونالد ترامپ نسبت به برقراری صلح نهایی میان اسرائیل و فلسطینی‌ها با میانجیگری دولت کنونی آمریکا ابراز خوش‌بینی کرده بود. اما فراخواندن عباس برای سفر به ریاض در شرایطی انجام شده که بحران کناره‌گیری سعد حریری، تنش‌های منطقه‌ای را افزایش داد و به تنش میان عربستان و ایران دامن زد.

http://www.sharghdaily.ir/News/146139

ش.د9603179