در مراسم رونمایی از مجموعه کتابهای بریل کانون پرورش فکری مطرح شد که باید کتابهای بریل و امکانات آموزشی خود برای کودکان با نیازهای ویژه را به روز و در این زمینه فرهنگ سازی کنیم.
به گزارش گروه فرهنگی بصیرت به نقل از خبرگزاری مهر، رضا موزونی در مراسم رونمایی از مجموعه کتاب های بریل که به مناسبت روز جهانی معلولان در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد، به فعالیت کتابخانه های فراگیر اشاره و بیان کرد: کانون در سالهای اخیر و در راستای توسعه عدالت فرهنگی در کشور، بحث کودکان با نیازهای ویژه را جدی گرفته و کوشیده با راه اندازی کتابخانه های فراگیر در سراسر کشور به توسعه عدالت فرهنگی کمک کند.
مدیر کل نظارت بر انتشارات کانون پرورش فکری بخش عمده ای از فعالیت مراکز فراگیر را توجه به کتاب و کتابخوانی دانست و افزود: تاکنون ۱۴۰ عنوان کتاب برای کودکان نابینا و کم بینا به خط بریل منتشر شده بود. امروز از ۱۰ جلد کتاب دیگر با ۲۳ عنوان رونمایی می شود چرا که بعضی از این کتابها کم حجم هستند و ما چند عنوان را در قالب یک جلد منتشر کرده ایم با این اوصاف تعداد کتابهای منتشر شده از سوی کانون به خط بریل به ۱۵۷ جلد می رسد.
وی گفت: عمده این کتابها در قالب رمان، داستان و شعر و با موضوعات حماسی، دینی، علمی و ادبی هستند. البته امید ما این است که تعداد این آثار در سال آینده افزایش پیدا کند.
ما باید کتابهای گویا و بریل بیشتری در اختیار نابینایان قرار دهیم
پس از آن دکتر افروز از سازمان بهزیستی به فعالیت های این سازمان در هفته معلولین اشاره و بیان کرد: سازمان بهزیستی روز جهانی معلولان را به هفته ملی تبدیل کرد و از ۱۲ تا ۱۸ آذرماه را هفته معلولین نامید. شاید در این هفته بتوان پیگیر حق و حقوق قانونی این گروه از هموطنان از مسئولان کشور شد.
او همچنین به لایحه ای در ارتباط با حقوق معلولان اشاره و بیان کرد: سال ۱۳۸۳ قانونی برای معلولان به تصویب رسید. این قانون مشکلات و نواقص خاص خود را دارد. از این رو لایحه جدیدی تدوین و تقدیم مجلس شده است که امیدواریم مورد تصویب قرار بگیرد. بر اساس این قانون قرار است که با نظارت وزارت کشور و دبیری سازمان بهزیستی فضای جامعه برای معلولان مناسب سازی شود. همچنین ناوگان حمل و نقل عمومی باید با استانداردهای بین المللی همراه و هماهنگ شود.
افروز با اشاره به دیگر مواردی که در لایحه معلولان به آن پرداخته شده، گفت: قرار است که خدمات توانبخشی به معلولان تحت پوشش بیمه سلامت قرار گیرد و سازمان بهزیستی در اختیار کسانی که دچار معلولیت های شدید و خیلی شدید هستند، حق پرستاری بگذارد. علاوه بر این، به مسئله اشتغال معلولان توجه شود و تسهیلات خوداشتغالی در اختیارشان قرار گیرد.
او در ادامه بیان کرد: در لایحه جدید به مشکل مسکن معلولان توجه و قرار است که برای آنها اجاره های ۹۹ ساله در نظر گرفته شود. همچنین ما به آموزش همگانی معلولین توجه کرده ایم و به مسئله معیشت که موضوع بسیار مهمی است هم پرداخته شده چرا که بسیاری از معلولان ما با این مسئله دست و پنجه نرم می کنند و قرار است پرداخت حداقل دستمزد سالانه برای معلولیت های شدید و خیلی شدید در نظر گرفته شود و ما امیدواریم که با تصویب این قانون مشکلات معلولان به حداقل برسد.
افروز تعداد نابینایان را بیش از دیگر معلولین دانست و افزود: از یک میلیون و ۴۰۰ هزار معلول، ۱۴۰ هزار نفرشان دارای آسیب بینایی هستند. این افراد استعدادهای بالایی دارند و میزان مطالبه گریشان بیش از سایر معلولین است. از این رو اگر افراد نابینا و کم بینا به مراکز توانبخشی معرفی شوند و به توانمندسازی این افراد توجه شود، این مسئله بر رشد روانی و جسمیشان تاثیر می گذارد، ضمن اینکه تجهیزات کمک آموزشی هم به این افراد کمک می کند.
این مسئول سازمان بهزیستی همچنین بیان کرد: در کنکور سال ۹۶، نابینایان توانستند ۴۳ رتبه زیر هزار را به خود اختصاص دهند. بنابراین ما باید به این افراد و استعداد والاشان توجه ویژه داشته باشیم. نابیناها و کم بینایان دوست دارند کتابهاشان به کتاب گویا تبدیل شود، منابع بریل در اختیارشان قرار گیرد و ما باید این امکانات را از این افراد دریغ نکنیم؛ ضمن اینکه با استفاده از یک سری سخت افزار می توان امکان استفاده از فضای مجازی را برای نابینایان و کم بیناها فراهم کرد و سازمان بهزیستی باید این امکان را در اختیار این افراد قرار دهد.
کتابهای مراکز فراگیر ۱۶ سال به روز نشده اند
طاهره بشیر یکی از مربیان مراکز فراگیر کانون هم به انتقال تجربیات خود در آموزش کودکان با نیازهای ویژه پرداخت و گفت: من ۱۶ سال پیش که کار خود را در کتابخانه های فراگیر کانون آغاز کردم آرزو داشتم ای کاش کانون پرورش فکری در هر استان حداقل یک مرکز فراگیر داشته باشد. در حال حاضر ۴۰ مرکز فراگیر در سراسر ایران وجود دارد و حالا زمان آن است که این مراکز را تجهیز کنیم و به تقویت مهارتهای خود در آموزش به کودکان با نیازهای ویژه بپردازیم.
این مربی کانون پرورش فکری به مواردی که در آموزش کودکان با نیازهای ویژه مهم و اثرگذار است اشاره و بیان کرد: ما مربیان مراکز فراگیر ساعتهای بسیاری را صرف آموزش خط بریل و زبان اشاره می کنیم. این دو مهمترین ابزاری است که در اختیار ما قرار می گیرد تا با کودکان ارتباط برقرار کنیم. البته خوب است که دیگر مربیان کانون و حتی بچه های عادی هم خط بریل و زبان اشاره را یاد بگیرند. گرچه خود بچه ها از زبان اشاره لذت می برند و خط بریل را یک جور رمز و راز می دانند و همین مسئله کودکان را علاقه مند به یادگیری این دو زبان مهم برای برقراری ارتباط با کودکانی با نیازهای ویژه می کند.
بشیر با اشاره به علایق متفاوت کودکانی با نیازهای ویژه گفت: در درجه اول باید یاد بگیریم که این بچه ها کودک هستند و همه نیازها، خواسته ها و علایق دوران کودکی در آنها وجود دارد، ضمن اینکه این گروه از بچه ها دارای نیازهای ویژه ای هستند که ما در عین حال که نباید آنها را از بچه های دیگر جدا کنیم، باید به نیازشان هم توجه داشته باشیم. برای مثال، کودکان ناشنوا یا نابینا، آدم های عجیب و غریبی نیستند. آنها فقط حسی را از دست داده و در پی جایگزین کردن حس دیگری هستند. برای مثال ما مربیان طی این سالها یاد گرفته ایم بچه های ناشنوا به هنرهای نمایشی و تجسمی و بچه های نابینا به ادبیات و موسیقی بیش از سایر هنرها علاقه دارند، اما این به معنای آن نیست که یک کودک نابینا نمی تواند به عکاسی علاقه مند باشد یا یک ناشنوا نمی تواند موسیقی را یاد بگیرد.
این مربی مرکز ۲۱ کانون پرورش فکری به مشکلات فرهنگی که در ارتباط با کودکان نابینا و کم بینا وجود دارد، اشاره و بیان کرد: ما به طور ناخودآگاه از واژگانی استفاده می کنیم که برای این گروه از افراد جامعه ناخوشایند است. برای مثال وقتی در خیابان کسی به ما تنه می زند خطاب به او می گوییم «مگر کوری!؟» به عبارتی حواس پرتی او را با نابینا بودن معادل می کنیم یا کتابی میخواندم که در آن کتاب نوشته شده بود «حرف لام عصای موش کور شد» در صورتی که به جای موش کور می توانستیم از «عصای مادربزرگ» یا «عصای پدربزرگ» استفاده کنیم.
بشیر همچنین به ضرورت نو کردن کتابهای بریل در مراکز فراگیر کانون اشاره و بیان کرد: ما همچنان در کتابخانه های فراگیر از کتابهایی استفاده می کنیم که سال ۱۳۸۰ منتشر شده یعنی کتابهای ما ۱۶ سال است که به روز نشده اند، امیدوارم که کانون پرورش فکری بخش توزیع خود را تقویت کند تا کتابها و عناوین جدید در اختیار ما قرار بگیرند.
کودکان بانیازهای ویژه به پذیرش عمومی نیاز دارند
وحیده ترابی میلانی کارشناس ارشد کودکان استثنائی هم یکی دیگر از سخنرانان در مراسم رونمایی از مجموعه کتابهای بریل کانون پرورش فکری بود.
او هم به رسمیت شناختن این کودکان و توانایی هایشان را یک ضرورت برشمرد و گفت: این بچه ها در درجه اول یک کودک هستند، با همه ویژگی هایی که یک بچه سالم و بدون نیاز ویژه دارد اما محدودیت های خاص خود را دارند که این محدودیت ها با توجه به توانمندی های بالقوه این دسته از کودکان کمرنگ و کمرنگ تر می شود.
این دکترای روانشناسی تربیتی کنار هم قرار گرفتن کودکان با نیازهای ویژه و بچه های عادی را ضرورتی اجتناب ناپذیر دانست و افزود: هدف از شکل گیری کتابخانه های فراگیر کانون، کنارهم قرار گرفتن این دو گروه بوده است. بچه ها در مراکز فراگیر، فعالیت های مشترک بسیاری را در زمینه تئاتر و موسیقی و حتی کتابخانی با یکدیگر تجربه می کنند چرا که ما به پذیرش اجتماعی کودکان با نیازهای ویژه احتیاج داریم و بچه های بهنجار باید با کودکان بانیازهای ویژه ارتباط برقرار کنند.
میلانی همچنین بیان کرد: لازم است امکانات بیشتری در اختیار مراکز فراگیر کانون، همچنین دیگر کتابخانه ها و حتی مدارس قرار بگیرد. همه بچه ها به دانشگاه نمی روند، نیازی هم وجود ندارد اما همه کودکان حق دارند آموزش ببینند و مهارت هایی را فرابگیرند. ما باید به مهارت آموزی کودکان با نیازهای ویژه توجه داشته باشیم.
نویسنده کتاب «تحول نرمال از تولد تا ۵ سال» به ضرورت مناسب سازی محتوا برای کودکان بانیازهای ویژه اشاره و بیان کرد: ما باید محتوای کتابها را تغییر دهیم و مناسب سازی کنیم. امروز محتوای کتابخانه ها با خلاقیت مربیان مناسب سازی می شود. همچنین ما باید بتوانیم اعتماد به نفس کودکان بانیازهای ویژه را بالا ببریم تا از آموزش نترسند و خود را شجاع تصور کنند. از دیگر مواردی که باید به آن پرداخته شود، توجه به رفت و آمد کودکان با نیازهای ویژه است که امیدوارم سازمان بهزیستی و دیگر سازمان ها و مراکز مرتبط به این مسئله توجه داشته باشند.
خبرگزاری مهر
زهره نیلی
