- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه جوان – 1396/09/04 – شماره 5244 – صفحه 6)
آنگلا مركل رهبر حزب دموكرات مسيحي و صدر اعظم كنوني آلمان براي نخستين بار از زمان به قدرت رسيدن، به رغم تلاش‌هاي بسيار قادر به تشكيل دولت ائتلافي نشد. مركل پس از گذشت نزديك دو ماه از انتخابات پارلماني سپتامبر 2017 آلمان، در تشكيل چهارمين كابينه ائتلافي خود با ناكامي مواجه شد. كريستين ليندر رهبر حزب دموكرات‌هاي آزاد روز دوشنبه 29 آبان با اعلام كناره‌گيري از مذاكرات تشكيل دولت ائتلافي، آلمان را با كم‌سابقه‌ترين بحران سياسي در تاريخ اين كشور پس از جنگ جهاني دوم مواجه كرد. كناره‌گيري اين حزب از مذاكرات تشكيل دولت بسيار غيرمنتظره بود كمااينكه مركل در اين باره صراحتاً اظهار داشت احزاب چهارگانه براي تشكيل دولت ائتلافي به توافق نزديك شده بودند كه ناگهان حزب دموكرات‌هاي آزاد تصميم گرفت از گفت‌وگوها كنار بكشد. جم اوزدمير، رهبر حزب سبزها نيز با انتقاد از تصميم حزب دموكرات‌هاي آزاد براي خروج از مذاكرات ائتلافي، تأكيد كرد سبزها تا آخرين ثانيه‌ها آماده بودند تا ائتلاف تشكيل شود اما يكي از طرف‌ها اين آمادگي را نداشت.
راه دشوار مركل
آنگلا مركل با وجود اينكه رهبر قوي‌ترين حزب آلمان يعني حزب دموكرات مسيحي است، اما به دليل مخالفت صريح حزب سوسيال دموكرات با تشكيل مجدد ائتلاف بزرگ، پس از ۱۲ سال مجبور به ورود به مذاكراتي بر سر دولتي ائتلافي شد كه از همان آغاز هم در آن عملاً از موقعيتي قدرتمند برخوردار نبود. هر چند حزب مركل بالاترين آرا را در انتخابات پارلماني سپتامبر 2017 به دست آورد، با اين حال كاهش آراي آن به ويژه در قياس با انتخابات سال 2013 به منزله پسرفت در جايگاه اجتماعي اين حزب و موقعيت سياسي مركل محسوب مي‌شود. در واقع پيروزي شكننده حزب دموكرات مسيحي در انتخابات پارلماني 24 سپتامبر، فقط يك گزينه پيش روي مركل براي تشكيل دولت ائتلافي گذاشت و آن ائتلاف اتحاد احزاب مسيحي (حزب دموكرات مسيحي و حزب سوسيال مسيحي) با دو حزب كوچك دموكرات‌هاي آزاد و حزب سبزها بود. اين احزاب براي تشكيل دولت ائتلافي موسوم به جامائيكا (با توجه به رنگ‌هاي سه‌گانه اين احزاب كه شبيه رنگ‌هاي پرچم جامائيكا است)، درباره نظام مالياتي، مسائل مربوط به پناهجويان و سياست‌هاي زيست محيطي اختلاف نظر عميقي دارند.
در اين ميان نقش مركل كه موقعيتش به خاطر ريزش آراي حزب او در جريان انتخابات اخير تضعيف شده، تنها وساطت بود و نتوانست نقش تأثيرگذاري بر روند مذاكرات ايفا كند. در نهايت اين حزب دموكرات‌هاي آزاد بود كه سد راه مركل براي تشكيل دولتي ائتلافي شد. مركل اولويت‌هاي خود را تأمين رفاه اقتصادي و امنيت داخلي، متحد نگه داشتن اتحاديه اروپا و حل مسئله مهاجران غيرقانوني اعلام كرده بود. در حالي كه براي ديگر احزاب تشكيل‌دهنده دولت ائتلافي اولويت‌هاي ديگري مطرح بود. حزب دموكرات‌هاي آزاد نيز از سياست‌ها و تصميم‌هاي صدراعظم آلمان در ارتباط با پناهجويان به ويژه طولاني بودن زمان رسيدگي به تقاضاهاي پناهندگي نيز به شدت انتقاد مي‌كرد.
حتي اگر مركل در مذاكرات تشكيل دولت ائتلافي موفق مي‌شد اين كار به بهاي اعطاي امتيازات قابل توجهي به احزاب شركت‌كننده در اين ائتلاف صورت مي‌گرفت. مسئله كليدي در اين زمينه بحران پناهجويان بود كه در كانون مناقشه قرار داشته و دارد. در واقع سياست مهاجرتي مركل يعني سياست درهاي باز نه فقط به قدرتمند شدن حزب راست‌گراي افراطي آلترناتيوي براي آلمان كمك كرد، بلكه اختلاف نظر شديد بر سر آن در نهايت به شكست تلاش‌ها براي تشكيل دولت ائتلافي نيز منجر شد. اين شكست نشان داد كه حتي موفقيت‌هاي اقتصادي دولت مركل نيز نمي‌تواند ترس از آينده را از مردم آلمان در زمينه مسئله پناهجويان بگيرد.
سناريو‌هاي پيش رو
شكست مذاكرات براي تشكيل دولت ائتلافي شوك و ضربه‌اي نه تنها براي آلمان، بلكه براي تمام اروپا بود، زيرا موجب ابهام و آينده‌اي نامعلوم چندين هفته‌اي و شايد هم چندين ماهه در عرصه سياست داخلي آلمان مي‌شود. ناكامي مركل در تشكيل دولت ائتلافي اكنون آلمان را با برهه‌اي سرنوشت‌ساز مواجه كرده است. با اوضاع آشفته حاكم بر آلمان، اتخاذ تصميم‌هاي جدي درباره منطقه يورو، مهاجرت، پناهجويان، مسائل دفاعي و حتي مسئله خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا به تعويق مي‌افتد چراكه اروپا منتظر است كه ببيند آلمان چگونه با اين بحران سياسي كنار خواهد آمد. روزنامه امريكايي نيويورك‌تايمز، مركل را از رهبران مهم اروپا ناميده كه اكنون تضعيف جايگاه سياسي وي در آلمان، بحراني جدي براي اتحاديه اروپا محسوب مي‌شود و مي‌تواند بر آينده اين اتحاديه تأثيرگذار باشد.
با توجه به شكست مذاكرات احزاب آلماني براي تشكيل دولت آينده اين كشور، سه سناريو پيش روي مركل است: اولين سناريو ادامه ائتلاف كنوني با حزب سوسيال دموكرات است اما سوسيال دموكرات‌ها بعد از شكست سنگين در انتخابات 24 سپتامبر اعلام كردند حاضر به ادامه ائتلاف با اتحاديه احزاب مسيحي نيستند. دومين سناريو تشكيل دولت اقليت با حزب دموكرات‌هاي آزاد يا حزب سبزها است. سومين سناريو برگزاري انتخابات پارلماني زودهنگام خواهد بود. انتخاب هر كدام از اين سناريوها تبعات سياسي منفي براي مركل و احزاب متحد مسيحي به دنبال خواهد داشت. از سوي ديگر مي‌توان پيش‌بيني كرد كه برگزاري انتخابات مجدد مي‌تواند فرصت بزرگي را براي كسب كرسي‌هاي جديد در پارلمان آلمان براي حزب راست‌گراي افراطي آلترناتيوي براي آلمان فراهم آورد.
در اين ميان حزب سوسيال دموكرات پس از شكست مذاكرات اتحاد احزاب دموكرات مسيحي و سوسيال مسيحي با دو حزب دموكرات آزاد و سبزها براي تشكيل دولت ائتلافي اعلام كرد كه از تشكيل دولت اقليت به رهبري اتحاديه احزاب مسيحي دفاع خواهد كرد. مارتين شولتس، رئيس حزب سوسيال دموكرات آلمان، اعلام كرد از تشكيل دولت اقليت دفاع خواهد كرد. بحث‌ها در حزب سوسيال دموكرات آلمان بر سر تشكيل دولت اقليت بالا گرفته است و بسياري از اعضاي اين حزب چنين دولتي را تأييد مي‌كنند اما اتحاد احزاب دموكرات مسيحي و سوسيال مسيحي مايل به تشكيل چنين دولتي نيستند. آنها معتقدند آلمان به خصوص براي تصميم‌گيري در سطح داخلي و اروپا به دولتي مقتدر نيازمند است.
جمع‌بندي
از نگاه تحليلگران غربي، بحران دموكراسي پارلماني كه در برخي كشورهاي اروپايي منجر به تغييرات عميق در نظام حزبي شده، اكنون به آلمان رسيده است. اين روند مشابه فرايند برگزيت در بريتانيا و روي كار آمدن ترامپ در امريكاست. در پي شكست مذاكرات براي تشكيل دولت جديد آلمان انتظار مي‌رفت حزب سوسيال دموكرات براي تشكيل دولت ائتلافي با اتحاد احزاب مسيحي اعلام آمادگي كند اما با امتناع مارتين شولتس رهبر حزب سوسيال دموكرات براي مشاركت در دولت ائتلافي، مركل با موقعيتي بغرنج و پيچيده مواجه شده است. اين اميدواري وجود دارد كه «فرانك والتر اشتان‌ماير» رئيس‌جمهوري آلمان بتواند براي خروج از بن‌بست كنوني نقشي مؤثر ايفا كند. هر چند مقام رئيس‌جمهوري در آلمان تشريفاتي است اما در مواقع بحراني مانند وضعيت كنوني، رئيس‌جمهوري نقش‌آفرين مي‌شود.
اشتان‌ماير به عنوان يك سياستمدار پرنفوذ و چهره شاخص در حزب سوسيال دموكرات، در بن‌بست سياسي فعلي آلمان مي‌تواند نقش ويژه‌اي به خاطر شخصيت حقيقي و نه حقوقي‌اش ايفا كند. در عين حال برگزاري انتخابات مجدد هم طرفداراني دارد. حزب دموكرات‌هاي آزاد به رهبري كريستيان ليندر كه به عنوان مهره ناهماهنگ، مذاكرات براي تشكيل دولت ائتلاف را به‌هم زد، از برگزاري انتخابات استقبال مي‌كند و از طرف ديگر حزب سوسيال دموكرات هم مي‌خواهد يك‌بار ديگر بخت خود را آزمايش كند تا شايد در انتخابات جديد، كرسي‌هاي بيشتري را در پارلمان آلمان در اختيار بگيرد. اشتاين‌ماير اكنون مسئوليتي سنگين را بر عهده دارد. وي تلاش مي‌كند احزاب سه‌گانه را تشويق به تشكيل دولت ائتلافي كند اما اگر احزاب آلماني حاضر نباشند از مواضع خود عقب‌نشيني كنند، وي راهي جز فراخوان برگزاري انتخابات در پيش نخواهد داشت. اشتاين‌ماير، يك انتخاب ديگر هم دارد كه در صورت شكل نگرفتن مجدد ائتلاف، بايد شخصي را به عنوان صدر اعظم انتخاب كند كه بنا به پيش‌بيني‌ها انتخاب وي كسي جز آنگلا مركل نخواهد بود.
ش.د9603864
