(روزنامه اطلاعات – 1396/09/25 – شماره 26890 – صفحه 12)
سرپوش ترامپ بر شکست همپيمانان آمريکا در منطقه
تصميم جنجال برانگيز دونالد ترامپ رئيس جمهوري آمريکا براي انتقال سفارت آمريکا از تل آويو به قدس واکنش بسياري از مقامات بلندپايه جهان را برانگيخته است؛ به طوري که بسياري از تحليلگران و سران جهان هدف ترامپ از اين اقدام را تلاشي براي سرپوش گذاشتن بر شکستهاي آمريکا و همپيمانان آن در منطقه به شمار آوردند و نسبت به پيامدهاي اين تصميم هشدار دادند.به گزارش گروه تحليل، تفسير و پژوهشهاي خبري ايرنا، «دونالد ترامپ» رئيسجمهوري آمريکا در اقدامي قدس را پايتخت رژيم صهيونيستي اعلام کرده و گفت: به دولتش دستور داده فرايند انتقال سفارت اين کشور از تلآويو به آن شهر را آغاز کند . تصميم ترامپ با موج گستردهاي از محکوميتها در سطح جهان مواجه شد و بسياري از سران دنيا اعلام کردند اقدامات رئيسجمهوري آمريکا را به رسميت نميشناسند.
رسانههاي عربي اخبار و تحليلهايي را در اين ارتباط منتشر ساختند که اين گزارش به آنها مي پردازد .روزنامههاي «الثوره» سوريه و «البناء» لبنان اقدام ترامپ در انتقال سفارت آمريکا از تل آويو به قدس را تلاشي براي سرپوش نهادن بر ناکاميها و شکستهاي آمريکا و هميپمانان آن در منطقه به شمار آوردند.به نوشته روزنامه الثوره، حضرت آيت الله «خامنهاي» رهبر انقلاب اسلامي تصميم ترامپ در به رسميت شناختن قدس به عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي را نشاندهنده ناتواني آمريکا در رسيدن به اهداف به شمار آوردند. ايشان تصريح کردند آمريکا، رژيم صهيونيستي و اذناب آن در منطقه براي تامين امنيت رژيم صهيونيستي مي خواهند منطقه را شعله ور سازند و آنان از رسيدن به هدف خود در فلسطين ناتوان هستند و پيروزي همراه مردم فلسطين و امت اسلامي است و فلسطين آزاد خواهد شد.
به نوشته روزنامه البناء، به يقين همه همپيمانان آمريکا در منطقه به ويژه عربستان و رژيم اسرائيل در شرايط کنوني نيازمند به تصميم ترامپ درباره قدس بودند. آنها نياز به چنين تصميمي داشتند تا هياهويي بر پا کنند و بر شکستها خود در يمن، کردستان عراق، سوريه و لبنان سرپوش نهند. پس از کشته شدن «علي عبدالله صالح» در يمن و پيروزي رقباي عربستان تلاشهايي براي سرپوش گذاشتن بر اين شکست عربستان و ديگر شکستهاي آن در عراق، لبنان و يمن صورت گرفت. در اين زمينه تنها راه کمک گرفتن از رئيس جمهوري آمريکا بود تا با جنجال آفريني درباره قدس توجهها را از شکستهاي عربستان منحرف سازد. پيش از اين تصميم، اقدامهاي تروريستي در مصر و حمص سوريه صورت گرفت و جنگندههاي رژيم اسرائيل به سوريه حمله کردند، اما همه اين رويدادها نتوانستند توجهها را از شکستهاي عربستان دور سازند.
چرايي تصميم ترامپ در برهه کنوني
خبرگزاري رسمي سوريه «سانا» شرايط ناگوار منطقه را مهمترين عاملي دانست که سبب شد ترامپ تصميم خود عليه فلسطين را مطرح سازد. به نوشته خبرگزاري رسمي سوريه، «فيصل مقداد» معاون وزير امور خارجه سوريه گفت: هماهنگي و تباني کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس با رژيم اسرائيل و توطئه آنها عليه مساله فلسطين و تلاش براي فرسايش سوريه، دولت آمريکا را تشويق کرد تا سفارت خود را از تلآويو به قدس منتقل کند. او گفت تصميم دولت آمريکا شگفت آور نيست، بلکه آمريکا از وضع موجود منطقه سوء استفاده و تصميم خود را اعلام کرد. همه دولتهاي آمريکا چنين نيتي را داشته اند، اما وضع کنوني، دولت آمريکا را در اين زمينه کمک کرد. فضايي که در اين تصميم گيري نقش داشت به طور آشکار نشان دهنده ضعف امت عربي و اسلامي و جريانهاي ضد استعماري در سراسر جهان است.
پيامدهاي تصميم ترامپ
روزنامههاي «الديار» لبنان، «الاهرام» مصر، «القدس العربي» چاپ لندن، «الخليج» امارات، «الدستور» اردن پيامدهاي تصميم تنش آفرين ترامپ را بررسي کردند. به نوشته روزنامه الديار، «تمام سلام» نخستوزير سابق لبنان گفت: با وجود همه هشدارهاي کشورهاي عربي، اسلامي و اروپايي و نهاد بين المللي بازهم ترامپ قدس را به عنوان پايتخت رژيم اسرائيل به رسميت شناخت تا آمريکا با رژيم اسرائيل با توطئههاي خود به تلاشها براي پايان دادن به تنش عربي - اسرائيلي پايان دهند و حقوق مردم فلسطين در سرزمين غصب شده خود ناديده گرفته شود. سلام تاکيد کرد:اين اقدام ترامپ خطرات بزرگي را به دنبال دارد و درهاي تنشهاي گسترده را در منطقه خاورميانه ميگشايد.
روزنامه الاهرام هم در سرمقاله خود نوشت: قدس خط قرمز است و ترامپ با انتقال سفارت آمريکا به قدس و به رسميت شناختن قدس به عنوان پايخت رژيم اشغالگر نفت بيشتري را بر روي آتش شعله ور شده خاورميانه و جهان عربي ميريزد. يکي از خطرات انتقال سفارت آمريکا به قدس رخ دادن انتفاضه جديدي است که شهروندان رژيم اسرائيل تاوان سنگين آن را خواهند پرداخت. مردم فلسطين در برابر اين اقدام دست بسته نخواهند نشست. روزنامه القدس العربي با عنوان «اعلان جنگ ترامپ عليه جهان» نوشت: ترامپ همه هشدارهاي جهاني، اسلامي و عربي را ناديده گرفت و تصميم خطرناک خود براي به رسميت شناختن قدس به عنوان پايتخت اسرائيل اعلام کرد. با وجود اندک بودن راه و چاره فلسطينيها و ناگواري اوضاع کشورهاي عربي و نبود طرح بلند مدت آمريکا، به نظر ميرسد اين تصميم پيامدهاي ناگواري به دنبال خواهد داشت.
پوپوليست محور بودن ترامپ و ناديده گرفتن توافقهاي آب و هوايي و در پيش گرفتن نژادپرسيتي و تيشه به ريشه دموکراسي زدن و منافع محوري عمل کردن او درباره مسائل سياسي و طبيعي داراي پيامدهاي مصيب باري براي فلسطيينيها و جهانيان است .روزنامه الخليج نوشت: تصميم ترامپ سراسر منطقه را در شرايط پرالتهابي قرار خواهد داد و درها را براي بازگشت تندروي به منطقه خاورميانه و فراتر از آن خواهد گشود و اين تصميم به افراط گرايان کمک مي کند تا سراسر منطقه را به آتش کشند.
روزنامه الدستور در گزارشي به قلم «عريب الرنتاوي» نوشت: ترامپ با تصميم خود تير خلاص را به روند صلح و برپايي دو دولت شليک کرد. ترامپ در کارنامه شخصي خود اين عبارت را که نخستين رئيس جمهوري آمريکا است که قدس را به عنوان پايتخت اسرائيل به رسميت مي شناسد و سفارت آمريکا را از تل آويو به قدس منتقل مي کند، وارد کرد. اما او رئيس جمهوري لقب خواهد گرفت که شعلهها خشم و بيزاري از آمريکا را در منطقه و جهان اسلام شعله ور ساخت. او رئيس جمهوري است که آمريکا به خاطر تصميمها او نقش اخلاقي و ارزشي و سياسي خود را در حل بحرانهاي منطقه از دست داده است. او که در ساخت ديوار حائل ميان آمريکا و مکزيک ناکام ماند به سرعت ميان آمريکا و جهان اسلام فاصله انداخت.
اجماع جهاني و اسلامي عليه تصميم ترامپ
روزنامههاي «الاخبار» لبنان، «الثوره» سوريه و تارنماي «البديل» مصر واکنش مقامهاي جهان در برابر تصميم ترامپ را در کانون توجه قرار دادند. روزنامه الاخبار در گزارشي با عنوان«ترامپ تنها در اروپا» نوشت: همپيمانان غربي آمريکا پايبند به روند صلح هستند. تصميم ترامپ براي انتقال پايتخت آمريکا از تل آويو به قدس براي همپيمانان غربي آمريکا بسيار سنگين بود. به طوري که نخستين اعتراضها از لندن و پاريس آغاز شد. پاريس و لندن پيش از اعلام رسمي تصميم ترامپ نگراني خود را اعلام کردند. جامعه بين الملل هم به طور کلي حاکميت مطلق رژيم اسرائيل بر اين شهر را قبول ندارد و معتقد است که وضعيت آن بايد از طريق مذاکرات مشخص شود.
«ترزامي» نخست وزير انگليس به طور آشکار اعلام کرد با تصميم ترامپ موافق نيست. او در بيانيه اي اعلام کرد اين تصميم در رسيدن منطقه به صلح هيچ کمکي نمي کند. «امانوئل مکرون» رئيس جمهوري فرانسه هم از اين تصميم ترامپ ابراز تاسف کرد و نسبت به وقوع هرگونه خشونتي هشدار داد. آنگلامرکل» صدراعظم آلمان هم تاکيد کرد دولت آلمان از تصميم رئيس جمهوري آمريکا حمايت نمي کند. «فدريکا موگريني» وزير امور خارجه اتحاديه اروپا هم شديداً از اين موضوع ابراز نگراني و با صدور بيانيه اي اعلام کرد اتحاديه اروپا از همه کشورهاي منطقه ميخواهد براي جلوگيري از هرگونه تنشي به آرامش پناه ببرند. او آمادگي اتحاديه اروپا براي همکاري در روند گفت و گو براي حل مساله قدس را اعلام کرد.
«پاپ فرانسيس» هم خواستار احترام به وضعيت کنوني قدس شد و گفت هرگونه تنش تازه در خاورميانه تنشها را در جهان شعله ور خواهد ساخت.به نوشته روزنامه الاخبار، ترکيه، ايران، روسيه، چين هم پس از تصميم ترامپ اين موضوع را محکوم کردند و نسبت به اين موضوع ابراز نگراني کردند. «اردوغان» رئيس جمهوري ترکيه برجسته ترين و شديدترين موضع را در پيش گرفت. رسانههاي ترکيه هم لحن خود را تندتر کرد و شمار بسياري از شهروندان ترکيه در اعتراض به تصميمهاي آمريکا و رژيم اسرائيل عليه فلسطين به خيابانها ريختند.به نوشته روزنامه الثوره، وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي هم با صدور بيانيه تصميم رئيس جمهوري آمريکا را محکوم کرد و آن را به منزله ناديده گرفتن قطعنامههاي بين المللي به شمار آورد.
در بيانيه وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي آمده است قدس بخش جدايي ناپذير فلسطين است و اين يکي از سه مکان مقدس نزد مسلمان است و تصميم جنجال آفرين ترامپ نه تنها امنيت و ثبات منطقه را تهديد مي کند. بلکه اين موضوع بيانگر نيت شوم آمريکا است که سبب افزايش افراط گرايي، خشونت و خشم در منطقه مي شود که مسئوليت آن بر عهده آمريکا و رژيم صهيونيستي است. به نوشته تارنماي البديل، «صائب عريقات» دبير کميته اجرايي سازمان آزاديبخش فلسطين تصميم ترامپ را محکوم کرد و گفت: دولت فلسطين تنها با پايتختي قدس تشکيل خواهد شد و اقدام رئيس جمهوري آمريکا سرنوشت مردم فلسطين را مشخص نخواهد کرد. «اسماعيل رضوان» يکي از رهبران جريان حماس تاکيد کرد تصميم ترامپ درهاي جهنم را به روي منافع آمريکا خواهد گشود.
او از همه کشورهاي عربي و اسلامي خواست که روابط سياسي و اقتصادي خود با آمريکا را قطع کنند و براي به شکست کشاندن اين تصميم سفراي آمريکا را از کشور خود اخراج کنند. البديل افزود: وزارت امور خارجه مصر با محکوم کردن تصميم ترامپ و آثار ناشي از آن، اين اقدام يکجانبه را مخالف قوانين بين المللي دانست که وضعيت قانوني قدس را به عنوان يک شهر زير اشغال تغيير نمي دهد. «آنتونيو گرترش» دبير کل سازمان ملل هم در تحليل تصميم ترامپ گفت:از زماني که سمت دبير کلي سازمان ملل را به عهده گرفتند با هرگونه اقدام يکجانبه اي که در روند صلح ميان فلسطين و اسرائيل مانع به وجود آورد، مخالفت مي کنم. او گفت مساله قدس بايد از طريق مذاکرات مستقيم ميان دو طرف و بر پايه قطعنامههاي شوراي امنيت حل شود. مغرب هم سفير آمريکا را فراخواند و نگراني خود نسبت به اين تصميم را اعلام کرد. همچنين اين کشور تاکيد کرد که از مردم فلسطين دفاع خواهد کرد تا حقوق مشروع خود را بازيابد.سخنگوي دولت کره شمالي هم تصميم ترامپ درباره قدس را محکوم کرد و گفت: کشوري به نام اسرائيل وجود ندارد تا قدس پايتخت آن باشد.
تصميم جديد ترامپ منطقه را در آستانه جنگ قرار ميدهد
به عقيده کارشناسان، تصميم دونالد ترامپ در مورد «اعلام قدس بهعنوان پايتخت اسرائيل» نشانه عدم شناخت وي از اوضاع خاورميانه است که نتيجهاي جز شکست تلاشها براي حل مناقشه فلسطين-اسرائيل و وخامت بيشتر اوضاع در منطقه ندارد .روزنامه «نيزاويسيمايا گازيتا»، چاپ مسکو، در تحليلي نوشته است: تصميم «دونالد ترامپ» رئيسجمهوري آمريکا در مورد به رسميت شناختن شهر مقدس «قدس» بعنوان پايتخت اسرائيل و انتقال سفارت آمريکا از تلآويو به آنجا، به احتمال زياد ماموريت ميانجيگرانه «جرالد کوشنر» مشاور و داماد وي در منطقه خاورميانه را با شکست روبرو خواهد کرد.اين ابتکارعمل کاخ سفيد ازهم اکنون خشم جهان اسلام را برانگيخته است.
در همين رابطه وزارت خارجه آمريکا به همه دفاتر و نمايندگيهاي خود در منطقه در خصوص تشديد مسائل امنيتي هشدار داده است. در رابطه با تغيير در موضع گيري واشنگتن، وزراي امور خارجه کشورهاي عضو اتحاديه عرب تصميم گرفته اند تا نشست فوقالعادهاي برگزار کنند. رهبران فلسطين، ايران، سوريه، ترکيه، اردن و بسياري از کشورهاي مسلمان ديگر به اين تصميم آمريکا واکنش نشان داده و بهشدت از آن انتقاد کردهاند. «رجبطيب اردوغان» رئيس جمهوري ترکيه از رهبران کشورهاي عضو سازمان همکاري اسلامي خواسته تا نشست فوق العادهاي ترتيب داده و تدابير مشترکي براي واکنش به اين اقدام واشنگتن در نظر بگيرند. اين در حالي است که مقامات اسرائيلي از موضع گيري جديد آمريکا استقبال کرده و خواستار حمايت جامعه جهاني از تصميم دونالد ترامپ شدند.
در اين بين کاخ کرملين نگراني خود را از اين ابتکارعمل طرف آمريکايي اعلام کرده است. «ديميتري پسکوف» سخنگوي رسمي دفتر رياست جمهوري روسيه، با اشاره به اينکه موضوع قدس به تازگي در مذاکرات تلفني ولاديمير پوتين و «محمود عباس» رئيس تشکيلات خودگردان فلسطين مورد بررسي قرار گرفته، افزود: اوضاع بسيار پيچيده است و تصميم جديد کاخ سفيد هم ميتواند اوضاع نه چندان ساده مناقشه فلسطين و اسرائيل را پيچيده تر از قبل کند.وزارت امور خارجه روسيه در همان ماه آوريل که موضوع امکان تغيير پايتخت اسرائيل از تل آويو به قدس از سوي واشنگتن مطرح شد، اعلام کرده بود که در مسکو، برخلاف واشنگتن بر اين عقيده هستند که قدس شرقي بايد بعنوان پايتخت دولت مستقل فلسطين به رسميت شناخته شود.
ش.د9603913