- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه اطلاعات - 1396/07/27 - شماره 26846 - صفحه 12)
تنش بین آمریکا و کره شمالی در ماه‌های گذشته به حدی بالا گرفته که رهبران دو کشور از حمله نظامی و نابودی سرزمین یکدیگر سخن به میان می آورند؛ موضوعی نگران کننده که تکرار آن از زبان رییس جمهوری آمریکا در سازمان ملل توجه جهانی به این بحران را ضروری ساخته است.
به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، پس از روی کار آمدن جمهوریخواهان در ایالات متحده فصل تازه‌ای از تنش و خصومت بین واشنگتن و پیونگ‌یانگ آغاز شد. تکرار اظهارنظرهای خشونت بار و نامتعارف «دونالد ترامپ» رییس‌جمهوری آمریکا و اقدامات متقابل «کیم جونگ اون» رهبر کره‌شمالی باعث نگرانی جامعه جهانی شده است. تحریم و تهدیدهای آمریکا علیه آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای کره شمالی نه تنها تاکنون موثر نیفتاده بلکه به تحریک بیشتر مقامات پیونگ‌یانگ انجامیده است؛ ابزارهایی که در سیاست خارجی ایالات متحده بارها ناکارآمدی خود را نشان داده است. جالب تر اینکه تهدید بکارگیری این ابزارها بار دیگر از زبان رییس‌جمهوری آمریکا و از تریبون سازمان ملل انعکاس می یابد !
ترامپ و اظهارات نگران‌کننده در مجمع
مجمع عمومی سازمان ملل که در این ایام هر ساله در نیویورک برگزار می شود، فرصتی را برای بحث و گفت وگو و همچنین انعکاس دیدگاه کشورهای مختلف فراهم می‌سازد. همان طور که انتظار می رفت در جریان نخستین حضور ترامپ در هفتاد و دومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل، موضوع تنش‌ها با کره شمالی مطرح و وی سخنانی را به زبان راند که تعجب جهانیان را برانگیخت. رییس‌جمهوری آمریکا 27 شهریورماه جاری رهبر کره شمالی را «مرد موشکی» خواند که سوار بر موشک در مسیر نابودی است. وی همچنین با لحنی تهدیدآمیز اظهار کرد: ما امیدواریم که بحران کره از راه مسالمت‌آمیز حل شود اما اگر دیگر چاره‌ای باقی نمانده باشد، آن وقت قادریم کره‌شمالی را نابود کنیم. از آنجا که بیش از هر صدایی، ندای صلح جویی و عدالت خواهی از تریبون مجمع عمومی به گوش می‌رسد، اظهارات خصمانه و کینه‌توزانه ترامپ مبنی بر نابود کردن کره شمالی نه تنها مورد استقبال جامعه جهانی قرار نگرفته بلکه با انتقادهایی نیز همراه بوده است.
منتقدان بر این باورند که شایسته نیست ترامپ از مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان تریبونی برای تبلیغ روحیه نظامی‌گری و جنگ طلبی بهره ببرد. به احتمال زیاد درک همین موضوع و ضرورت اصلاح سخنان ترامپ باعث شد که «جیمز متیس» وزیر دفاع آمریکا چند ساعت بعد با انتشار بیانیه‌ای دست به کار شده و تاکید کند که «ما در حال مواجهه با بحران کره از طریق فرآیندهای بین‌المللی هستیم و برهمین محور هم حرکت خواهیم کرد.» وی همچنین اظهار امیدواری کرد که به بحران کره‌شمالی از راه دیپلماسی خاتمه داده شود. سخنان ترامپ در مورد کره شمالی نشان داد که آمریکا بیش از توسل بر اصول و قواعد بین‌المللی بر یکجانبه‌گرایی برای پایان دادن به اختلاف‌ها توجه می کند غافل از اینکه تهدید و نظامی‌گری به قیمت پیچیده تر شدن کلاف در هم تنیده بحران‌ها تمام خواهد شد، همان طور که در قضیه حمله به افغانستان و عراق اتفاق افتاد.
نگرانی جهانی از تداوم تنش‌ها
اختلاف بین ایالات متحده و کره شمالی در هفته‌های گذشته پس از دو رویداد مهم شامل تحریم‌های آمریکا و شورای امنیت علیه پیونگ‌یانگ و همچنین آزمایش موفقیت‌آمیز یک بمب هیدروژنی از سوی کره‌شمالی وارد چالشی جدی شد. پس از تصویب یک سری تحریمها از جانب واشنگتن، شورای امنیت سازمان ملل هم بیستم شهریورماه قطعنامه دیگری را با هدف متوقف‌سازی برنامه موشکی و هسته ای کره‌شمالی از تصویب گذراند که نهمین قطعنامه این شورا از سال 2006 و به عبارتی دیگر شدیدترین تحریمها تا کنون به شمار می رود؛ اقدامی که با واکنش مقامات کره شمالی و در صدر آن رهبری این کشور مواجه شد. کره‌شمالی دور تازه تحریمها را اقدامی دانست که به تسریع برنامه هسته‌ای پیونگ یانگ منجر خواهد شد.
همچنین وزارت امور خارجه این کشور با انتشار بیانیه‌ای نوشت: تحرکات تازه ایالات متحده و مزدورانش برای اعمال تحریمها و فشار آوردن بر جمهوری دموکراتیک خلق کره، صرفا سرعت ما را به سوی تکمیل نهایی نیروی هسته‌ای کشور افزایش می‌دهد. حال دو پرسش مطرح می شود: نخست در صورت تداوم و تشدید چنین وضعیتی، بحران کنونی به کجا ختم خواهد شد و دوم اینکه سازوکارهای کارآمد برای برون رفت از بحران کنونی و حل اختلاف هسته ای کره شمالی کدام است؟
الگو قرار دادن برجام به عنوان راه حلی مسالمت آمیز برای پایان دادن به اختلاف‌های بزرگ و در عین حال فرسوده بین المللی، یکی از مهمترین راهکارها در قبال پرونده کره شمالی است. در همین زمینه چند روز پیش «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان در یک برنامه تلویزیونی، گفت که ما شاهد بودهایم که بعد از گذشت سال‌ها مذاکره، سرانجام توانستیم در مورد ایران به توافق دست یابیم. این مهم در سایه یک دیپلماسی مشترک به دست آمد و به نظرم می توان مشابه این اقدام را در مورد مساله کره‌شمالی نیز پیاده کرد. بسیاری از مقامات کشورهای عضو 1+5 همانند «ژان‌ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه هم بر چنین موضوعی تاکید دارند. آنها اجرای درست توافق هسته ای ایران و 1+5 را تا 10 سال پس از برجام یعنی تا سال 2025 خواستار هستند تا در این مدت از این الگو برای حل دیگر اختلاف‌ها از جمله کره شمالی بهره گیرند.
بی تردید، پایبندی همه طرف‌ها به اجرای برجام در این زمان بیش از هر زمان دیگری اهمیت می یابد به این جهت که کشورهای جهان به توافق‌های معتبر بین‌المللی اعتماد کرده و آن را سدی در برابر زیاده خواهی و زورگویی‌های برخی بازیگران منطقه‌ای و جهانی از قبیل آمریکا می پندارند. در مقابل، کوتاه آمدن قدرت‌های بزرگ به ویژه اعضای گروه 1+5 در برابر تمایلات شخصی و مواضع حزبی رییس‌جمهوری آمریکا در قبال برجام باعث خواهد شد که مذاکره و دیپلماسی به عنوان حربه فریبکارانه غرب قلمداد شود. ضمن اینکه این موضوع ضربه جبران ناپذیری به اعتبار نهادهای مهم بین‌المللی از سازمان ملل گرفته تا آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد زد.
وضعیت قرمز در شبه جزیره کره
آزمایشی که کره‌شمالی انجام داد، بسیار متفاوت از آزمایش هسته‌ای پیشین این کشور است. هم قدرت تخریبی آن با 10 کیلوتن بسیار قوی‌تر از آزمایش قبلی با 7 کیلوتن است و هم آزمایش بمبی گرما-هسته‌ای است که قدرت تخریبی آن بسیار بالا است و دلیل زلزله نسبتا قوی 6.5 ریشتری پس از آن نیز همین مسأله است. بهزاد شاهنده در ایرنا نوشت:این آزمایش که بزرگ‌ترین انفجاری بوده که توسط کره شمالی انجام شده، شاید وضعیت بحران شبه جزیره کره را بدتر از آنچه که هست، نکند اما تأثیر زیادی در سرعت بخشیدن به روندی که بویژه پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا در این بحران به‌وجود آمده، خواهد داشت.
در چند ماه اخیر شاهد مانورهایی گسترده از طرف آمریکا در منطقه بودهایم که با مشارکت ژاپن یا کره جنوبی انجام شده‌اند و تعداد زیادی از نظامیان آمریکا به این بهانه وارد منطقه شده‌اند. ترامپ در این مدت نه تنها به اعتراض‌های کره شمالی و هشدارهای چین و روسیه در این خصوص اهمیتی نداده که به «مون جائه این»، رئیس جمهوری کره جنوبی نیز قول تجهیز نظامی داده‌است که خود می‌تواند باعث تنش بیشتر در بحران شود. دود چنین تنشی و جنگ احتمالی ناشی از آن بیش از هر کشوری به چشم همسایگان کره شمالی می‌رود. سئول، پایتخت کره جنوبی با 25 میلیون نفر جمعیت تنها 51 کیلومتر با مرز کره شمالی فاصله دارد. ضمن آنکه توان موشکی پیونگ‌یانگ به جایی رسیده است که توانایی هدف قرار دادن گوام که میزبان پایگاه اندرسن آمریکا با ظرفیت 7 هزار نظامی است و همچنین بخش‌هایی از خاک آمریکا را دارد.
البته چین نیز از تبعات جنگ احتمالی در امان نخواهد بود. استان‌های مرزی چین در مرز با کره‌شمالی وضعیت اقتصادی مناسبی ندارند. اگر جنگی درگیرد، چین شاهد هجوم مهاجران کره‌شمالی به سوی این استان‌ها خواهد بود که می‌تواند هزینه بسیاری برای این کشور به همراه داشته‌باشد. کره شمالی اکنون در منگنه جنگ قدرت‌هاست. از یک طرف ابرقدرت چین را با مرزی هزار و 400 کیلومتری در شمال خود می‌بیند و از طرف دیگر به واسطه کره‌جنوبی با آمریکا در مرزهای جنوبی خود مواجه است و البته سایه قدرت روسیه را نیز بالای سر خود می‌بیند. اما همانطور که بسیاری از سیاستمداران جهان، از جمله بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس هشدار داده‌اند، این بحران راه حل نظامی ندارد. اما علاوه بر این تحریم اقتصادی و نفتی هم راه چاره نیست و همانطور که چینی‌ها نیز معتقدند فشارهای اقتصادی نمی‌تواند بر حل بحران تأثیر بگذارد. زیرا آنچه برای حکومت کره‌شمالی اهمیت دارد، مسأله بقای رژیم است.
پیونگ‌یانگ اعتقاد دارد آمریکا در حال پیش‌بردن روندی است که منجر به ایجاد کشوری متحد به نام «کره» شود. بنابراین تضمینی برای بقای خود می‌خواهد. راه رسیدن به چنین تضمینی نیز گشوده شدن باب مذاکره است. هرچند که کره‌شمالی در این خصوص اشتباه محاسباتی دارد. زیرا تشکیل کشور متحد کره، به نفع چین، آمریکا و شرکای منطقه‌ای آن نیست. ژاپن مخالف تشکیل چنین کشوری است و خود آمریکا هم اگر چنین اتفاقی روی دهد، دیگر بهانه‌ای برای حضور گسترده در منطقه و ورود به حوزه قدرت چین نخواهد داشت. در این وضعیت تنها کشوری که می‌تواند با ایفای نقش غیرمستقیم، گامی در جهت حل بحران بردارد، کره‌جنوبی است.
در حال حاضر بین دو کره شاهد توازنی نابرابر هستیم. تولید ناخالص داخلی کره‌شمالی تنها 40 میلیارد دلار است اما همین شاخص در کره‌جنوبی به 2 تریلیون و 29 میلیارد دلار می‌رسد. بنابراین سئول می‌تواند با ایجاد تحول در اقتصاد کره‌شمالی این کشور را ترغیب به آمدن پای میز مذاکره کند. از سر گرفتن فعالیت مجتمع صنعتی «کائه‌سونگ» در خاک کره‌شمالی که با حضور شرکت‌های هیوندای، ال جی و سامسونگ فعال بود و تا سال گذشته 50 هزار نفر در آن کار می‌کردند و کمکی 90 میلیون دلاری برای کره‌شمالی محسوب می‌شد، یکی از راه‌هایی است که سئول می‌تواند، پیونگ‌یانگ را وارد همکاری اقتصادی با خود کند و سطح اقتصادی آن را بالا ببرد.
آیا چهره کودکانه رهبر کره‌شمالی ترامپ و جهان را به جنگ هسته‌ای می‌کشاند؟
هر کس که به صورت رهبر کره شمالی و چهره "کودکانه" او می‌نگرد، به هیچ وجه باور نمی‌کند که اگر کشور او آماج هرگونه اقدام تحریک آمیز آمریکا قرار بگیرد، وی در اینکه جهان را به جنگ هسته‌ای بکشاند تردیدی به خود راه نمی‌دهد. شاهد مثال این رویکرد دستیابی پیونگ‌یانگ به تکنولوژی لازم برای ساخت کلاهک هسته‌ای قابل نصب روی موشک‌های بالستیک و آزمایش بمب هیدروژنی ۵۰کیلوتنی بود که زلزله‌ای هسته‌ای به پا کرد. به گزارش ایسنا، عبدالباری عطوان در تحلیلی در روزنامه مستقل رای الیوم نوشت، آرامش همراه با اطمینان در چهره رهبر کره شمالی در هر بار که از تلویزیون تصویری از او پخش می‌شود به ویژه زمانی که با افتخار مقابل بمب هیدروژنی برای انجام ششمین آزمایش هسته‌ای ایستاده بود، نمايان است اما ظاهر او هرگز سر درونش را باز نمی‌کند.خطرناک بودن این آزمایش در این است که قدرت این بمب ۱۰برابر بیشتر از بمبی است که ایالات متحده روی شهر ناکازاکی ژاپن در اواخر جنگ جهانی دوم انداخت.
طبق گفته کارشناسان غربی، موفقیت آمیز بودن این آزمایش شگفت آور بود و آنچه که ایالات متحده و همسایگان پیونگ یانگ را بیش از هر زمان دیگری نگران می‌کند، این است که این بمب را می‌توان با موشک‌های بالستیک قاره پیما حمل کرد که این موشک‌ها می‌توانند به آمریکا برسند. تارو کونو، وزیر خارجه ژاپن این انفجار را «نابخشودنی» خواند. شینزوآبه، نخست وزیر این کشور نیز به سرعت با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا تماس تلفنی برقرار کرد و خواهان کمک شد. دولت کره جنوبی نیز پاسخی قوی و اعمال تحریم‌های اقتصادی بیشتری را خواستار شد.
ترامپ گفت که سیاست آرام بودن در قبال کره شمالی «دیگر بی‌فایده است». رئیس جمهوری آمریکا خواهان نشست تیم امنیت ملی شد خلاصه رهبران جهان یکی پس از دیگری واکنش نشان دادند و نگرانی خود را اعلام کردند. در همین حال، اخباری مبنی بر تصمیم او جهت اعزام ناو هواپیمابرهای بیشتر را به سواحل شبه جزیره کره و اعمال تحریمها نه فقط بر کره شمالی بلکه بر کشورهایی که با کره شمالی تعامل دارند، مطرح است. اگر بدانیم که ۹۰درصد از تجارت کره شمالی با چین است، بدین معناست که تهدیدهای ایالات متحده مبنی بر اعمال تحریمها متوجه پکن است و مهمترین شریک تجاری واشنگتن است و آیا دولت ترامپ تحریم‌هایی را بر چین اعمال می‌کند؟
این مساله‌ای است که در مورد آن تردید داریم چراکه وضعیت ترامپ همچون کسی است که به پای خودش گلوله شلیک می‌کند.دولت ترامپ تنها می‌تواند یکی از این دو گزینه را انتخاب کند، نخست اینکه به قدرت نظامی علیه کره شمالی متوسل شود که این امر ممکن است به وقوع جنگ هسته‌ای بینجامد که چه بسا هم‌پیمانان واشنگتن در ژاپن و کره جنوبی و نیروهای آمریکایی مستقر در پایگاه‌های این کشور از برجسته‌ترین قربانیان آن خواهند بود و گزینه دیگر این است که دولت آمریکا کره شمالی را به عنوان یک کشور هسته‌ای به رسمیت بشناسد و بر این اساس جهت دستیابی به یک توافق، گفت‌وگویی را با کره شمالی آغاز کند.
ترامپ به عنوان یک تاجر حرفه‌ای و دلال سلاح چه بسا از این بحران بهره ببرد تا از ژاپن و کره جنوبی باج خواهی کند و از هراس این دو کشور نسبت به قدرت هسته‌ای کره شمالی برای فروش سلاح و سامانه‌های دفاع موشکی به ارزش میلیاردها دلار به آن دو کشور بهره ببرد.چهره کودکانه کیم جونگ اون که اراده آهنین و تمایل شدیدی برای به چالش کشیدن ایالات متحده و تهدیدهایی تو خالی آمریکا در پشت آن پنهان است، در صورتی که ترامپ «ماجراجو» تصمیم بگیرد برای پایان دادن به اهانت‌هایی که از سوی کره شمالی آماج آن قرار دارد، به گزینه نظامی متوسل شود، در این صورت ممکن است که این چهره به یک چهره خشمگین تبدیل شود که از آن شراره بلند می‌شود.ما بر این باور نیستیم که نظام آمریکا به ترامپ اجازه دهد تا این کشور را به یک جنگ هسته‌ای سوق دهد همانطور که تصور نمی‌کنیم چین که این انفجار را برای گمراه کردن ترامپ محکوم کرد، بی‌تفاوت بایستد و اجازه دهد که به این جنگ کشیده شود. ادامه دارد...
ش.د9603823
