نقض برجام به هواپیما رسید/ دولت تا کجا تحمل می‌کند؟!

(روزنامه كيهان – 1396/06/26 – شماره 21724 – صفحه 2)

آمریکا همزمان با تایید پایبندی ایران به برجام، خود، برجام را نقض و ضمن تصویب تحریم‌های جدید، فروش هواپیما به ایران را نیز ممنوع کرد! برجام همچنان در قالب یک توافق یکطرفه در حال اجراست. اما متاسفانه دولت ضمن امتناع از اقدام متقابل، از انجام شروط 29 گانه نیز شانه خالی می‌کند.

دولت یازدهم در سال 94 علیرغم تذکرهای مکرر کارشناسی و دلسوزانه منتقدان، بدون توجه به قواعد بدیهی در توافقات بین‌المللی از جمله «توازن تعهدات»، «همزمانی اجرای تعهدات»، «اخذ تضمین از طرف مقابل» و «پیش‌بینی برگشت‌پذیری امتیازات واگذار شده در صورت نقض عهد»، تعهدات خود را با شتابزدگی انجام داد.

پس از اجرای یکطرفه تعهدات از سوی دولت آقای روحانی، آمریکا- مشهور به قاتل زنجیره‌ای توافقات- که دیگر هیچ سپرده‌ای در دست دولت ایران نداشت، در اولین روز اجرای تعهدات 1+5 ذیل توافق هسته‌ای- دی ماه 94- نقض برجام را کلید زد. از آن تاریخ تاکنون حدود 20 ماه می‌گذرد و نقض فاحش برجام از سوی آمریکا و حفظ برجام به هر قیمتی توسط دولت ایران همچنان ادامه دارد.

در جدیدترین اقدام، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا همزمان با تمدید تعلیق برخی از تحریم‌های هسته‌ای ایران به مدت 120 روز، تحریم‌های جدیدی علیه کشورمان وضع کرد.

وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای روز پنجشنبه از اضافه شدن نام 5‌شخص و 2 موسسه ایرانی به فهرست تحریمی‌های این کشور خبر داد.

خزانه‌داری آمریکا 3 فرد و 6 شرکت خارجی از جمله 2 شرکت هواپیمایی اوکراینی را نیز به بهانه همکاری با ایران تحریم کرد.

علاوه بر این، پایگاه هیل، نشریه کنگره آمریکا در گزارشی اعلام کرد که مجلس نمایندگان آمریکا با متمم پیشنهادی یک قانونگذار جمهوری‌خواه برای منع فروش هواپیمای مسافربری به ایران موافقت کرد.

یعنی آمریکا همزمان با تایید پایبندی ایران به برجام، خود، برجام را نقض کرد و ضمن تصویب تحریم‌های جدید، فروش هواپیما به ایران را نیز ممنوع کرد!

دانستن حق مردم است ولی نه همیشه!

اما واکنش روزنامه‌های زنجیره‌ای مدعی اصلاحات به این موضوع قابل تأمل است. روزنامه‌هایی که به دفعات ثابت کرده‌اند که ژست «دانستن حق مردم است» به قیافه شان زار می‌زند.

این روزنامه‌ها با سانسور اصل مسئله مبنی بر «تصویب تحریم‌های جدید ضدایرانی» و «ممنوعیت فروش هواپیما به ایران» باز هم به بزک آمریکا پرداختند.

برای نمونه روزنامه دولتی ایران در گزارشی با عنوان «دومین تسلیم ترامپ مقابل برجام» نوشت:«رئیس‌جمهوری آمریکا بار دیگر ناگزیر شد طرح تعلیق تحریم‌های ایران را امضا کند. تصمیمی که نشان از آن داشت دونالد ترامپ تا چه اندازه بر واقعیات حاکم بر توافق هسته‌ای و ناگزیری اجرای تعهدات برجامی آمریکا وقوف یافته است».

روزنامه ایران همچنین در یادداشتی با عنوان «برجام، در پیچ و خم سیاست بازی» نوشت:«دونالد ترامپ می‌غرد و رجز می‌خواند تا بلکه یکی از شعارهای پر سرو صدایی که در دوران انتخاباتی داده، به منصه ظهور برسد و مردم جهان او را باور کنند. یکی از این شعارهای پرطمطراق، شعار پاره کردن توافق هسته‌ای با ایران است که با وجود گذشت 9 ماه از دوران ریاست جمهوریش نتوانسته کوچک‌ترین خدشه‌ای برآن وارد سازد».

روزنامه زنجیره‌ای بهار نیز در گزارشی با عنوان «برجام پابرجا» نوشت:«توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای 5+1 به گونه‌ای تنظیم شده است که به معنای واقعی کلمه برای تمام طرف‌ها وجهی از پیروزی را دارد و مصداق تامّ و تمامی از سیاست «برد-برد» است».

روزنامه آفتاب یزد نیز در گزارشی با عنوان «تأیید زورکی» نوشت:«رئیس‌جمهور آمریکا علی رغم اظهارات تند خود علیه توافق هسته‌ای مجبور شد برای سومین بار دستور تعلیق تحریم‌های هسته‌ای را تمدید کند».

هواپیماهای کاغذی

در آذرماه سال 95 روزنامه کیهان در گزارشی تحت عنوان «پرواز هواپیماهای کاغذی در آسمان انتخابات /پارسال ایرباس امسال بوئینگ!» نوشت:« بهمن ماه سال 94 در حالی که اندکی از نهایی شدن توافق برجام گذشته بود و از طرفی دیگر جامعه به تدریج در تکاپوی انتخابات مجلس قرار می‌گرفت هیاهوی قرارداد با یکی از غول‌های هواپیما‌سازی جهان یعنی ایرباس به صورت گسترده مطرح شد. اکنون نیز در حالی که دست دولت از وعده‌هایی که داده خالی است دوباره موضوع خرید هواپیما به تیتر یک روزنامه‌های زنجیره‌ای تبدیل شده است».

در بخش دیگری از این گزارش آمده بود:«در میان آن همه بدعهدی‌های غرب و خاصه آمریکا در اجرای تعهداتشان حالا که موضوع قرارداد خرید هواپیما برای بار چندم مطرح شده است باید هم روزنامه‌های زنجیره‌ای را به جشن و پایکوبی بکشاند. البته این یکی هم مانند چند بار قبل هواپیماهای کاغذی است که گویا ماموریت آنها پرواز در آسمان انتخابات است. لازم به ذکر است که مسلما نوسازی ناوگان حمل‌ونقلی کشور از هوایی تا ریلی با در نظر گرفتن اولویت امری شایسته است».

روزنامه‌های زنجیره‌ای در آن ایام با تیترهایی همچون «پرواز بوئینگ از روی دیوار تحریم»، «طلسم روابط تجاری با آمریکا شکست؛امضای قرارداد خرید 80 فروند بوئینگ»،«ترامپ با بوئینگ به برجام پیوست»،«فرود تاریخی بوئینگ در ایران»،«پرواز همای برجام»،«ایرباس پرید،مخالفان نپریدند»،«دلواپسان ایرباس»، «بُن‌ژور موسیو، فرانسوی‌ها از زمین و آسمان به ایران برگشتند» و... با جنجال رسانه‌ای طوری وانمود کردند که گویی آمریکا به تمامی تعهدات خود ذیل برجام عمل نموده است.

کدام پیش‌بینی غلط بود؟!

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه، تاکنون در چندین اظهارنظر جداگانه تاکید کرده است که «امروز مخالفان به جای ادامه ادعاها باید پاسخگوی پیش‌بینی‌های سراپا ‌اشتباه خود باشند. باید بگویند که وقتی از هواپیمای کاغذی بر آسمان انتخابات صحبت می‌کردند چرا همه پیش‌بینی‌هایشان غلط درآمد».

اقدامات اخیر آمریکا برای چندمین بار میزان صحت اینگونه اظهارات را مشخص کرد.

«پرواز هواپیماهای کاغذی» پیش‌بینی‌اشتباه نبود،پیش‌بینی‌اشتباه آن بود که گفته شد «تمامی تحریم‌ها در روز اجرای توافق-‌ دی ماه 94- بالمره لغو خواهد شد و نه تعلیق»؛ در حال حاضر و به اذعان مقامات ارشد دولت، ماحصل توافق هسته‌ای این است که «هسته‌ای رفت و تحریم‌ها ماند و تقریبا هیچ دستاوردی عاید ایران نشد». قرار بود با اجرائی شدن برجام، صدها میلیارد دلار از دارایی‌های کشورمان که بلوکه شده است، آزاد شود، تمامی تحریم‌ها آنگونه که آقای رئیس‌جمهور به صراحت اعلام کرده بود- در روز اجرای توافق(دی ماه 94)- بالمره لغو شود، فروش هواپیما و قطعات آن از تحریم خارج شود، گشایش اقتصادی ایجاد شود، روابط تجاری که لازمه آن گشایش «ال‌سی» در بانک‌های خارجی است از بن‌بست خارج شود، چرخ معیشت مردم همراه با سانتریفیوژها به چرخش درآید، سرمایه‌گذاری خارجی صورت پذیرد، تورم از میان برداشته شود و تولید از رکود خارج شود ولی طرف مقابل ما یعنی 6 کشور 1+5 و مخصوصاً آمریکا به هیچ یک از این تعهدات خود عمل نکرده است و این واقعیت تلخ را مسئولان بلندپایه هسته‌ای نظیر آقایان روحانی، صالحی، ظریف، عراقچی و سیف نیز انکار نمی‌کنند.

اعتراض منتقدان برجام این بود که چرا باید آمریکا و سایر کشورهای طرف مذاکره آن همه تعهدی که در برجام پذیرفته‌اند را با فروش چند فروند ایرباس، تمام شده اعلام کنند؟! و متأسفانه برخی از مسئولان محترم نیز بدون توجه به کلاه گشادی که سر ملت رفته است، این چند فروند ایرباس را دستاورد برجام معرفی کنند و بعضی‌هایشان با آن عکس یادگاری هم می‌گیرند و مدعی لزوم پاسخگویی منتقدان هم هستند!

اما در حال حاضر انفعال دولت در واکنش متقابل به اقدامات خصمانه آمریکا کار را به جایی رسانده است که واشنگتن و کشورهای اروپایی عضو 1+5 از پایبندی در تحویل همان چند فروند هواپیما ذیل تعهدات برجام نیز سرباز زده‌اند.

شیرینی آدامسی

آمریکا در پسابرجام همواره تلاش کرده است تا از طریق ایجاد اختلال محاسباتی در افکار عمومی، در مواقع حساس نظیر موعد برگزاری انتخابات، پایگاه جریان مورد حمایت خویش را محکم‌تر کند. در این میان منافع عموم مردم و مسائل معیشتی نیز هیچ جایگاهی ندارد.

در حقیقت آمریکا در مواقع حساس با تعلیق بخش کوچکی از تحریم‌ها، شیرینی آدامس‌گونه‌ای را به ایران عرضه می‌کند به این معنا که با رهاسازی بخش اندکی از تحریم‌ها هم پایگاه جریانی را که مورد حمایت خویش است در افکار عمومی محکم‌تر کرده و راه آنها را برای ورود به مجلس همواره می‌کند و هم اینکه با حفظ بخش اعظم ساختار تحریم‌ها، از عمل به تعهدات برجام شانه خالی می‌کند.

خاصیت این شیرینی آدامسی تنها و تنها برای تاثیرگذاری بر انتخابات ایران است و بلافاصله پس از پایان انتخابات، آن شیرینی نیز تمام شده و پس از آن باید منتظر تلخی‌های رو به تزاید برجام باشیم.

در میان برخی رسانه‌ها و ‌اشخاص «سهل‌اندیش» و یا «ماموریت دار» به کارچاق کنی این رفتار مغایر با منافع ملی می‌پردازند.

پس اصلا بعید نیست که در آینده نیز شیرینی‌های آدامسی برای برهه‌های حساس تجویز شود.

آمریکا برجام را لغو نمی‌کند!

بنابر مستندات متعدد، نتیجه ایده‌آل برای آمریکا، لغو برجام نیست. چون رویکرد «وعده نسیه در برابر اقدام نقد» هیچگاه برای وعده دهنده ضرری ندارد چون چیزی را از دست نداده است. در حال حاضر نتیجه ایده آل برای آمریکا یک توافق ثانوی با حمایت متحدان اروپایی‌ای است که برجام را امضا کرده‌اند. کارشناسان پیش از این تاکید کرده بودند که برجام از نظر آمریکایی‌ها با اجرای تعهدات ایران تمام شده و تعهدات آمریکا روی کاغذ باقی خواهد ماند و اگر دولت ایران انتظار وعده نسیه جدیدی! از سوی آمریکا دارد باید امتیاز نقد جدیدی! بدهد. مقامات آمریکا در پی آن هستند تا با فشار بر دولت ایران برای تن دادن به برجام‌های دو و سه در قضایای موشکی و محور مقاومت، خسارت محض برجام را به دیگر مؤلفه‌های قدرت ایران تعمیم بدهند.

در حقیقت زیرساخت تحریم‌ها باقی خواهد ماند و فقط بهانه تغییر خواهد کرد.

تشدید تحریم‌ها، نتیجه انفعال دولت!

سؤالی که اکنون در افکار عمومی خطاب به دولتمردان ایجاد شده است این است که آمریکا دیگر با چه زبانی باید بگوید که به برجام پایبند نیست و آیا دیگر اقدامی در نقض برجام مانده که آمریکا انجام نداده است؟!

حقیقت ماجرا این است که غارت 2 میلیارد دلاری اموال ایران، تصویب بیش از 80 طرح ضدایرانی، تمدید قانون آیسا، تصویب مادر تحریم ها( یا همان سیاه چاله تحریم)، تمدید وضعیت اضطراری علیه ایران، ممنوعیت فروش هواپیمای مسافربری به ایران و... سوغات بزک‌کنندگان آمریکا برای مردم ایران است.

بزک کنندگانی که بی‌توجه به منافع ملی و عزت مردم، همواره برای دولت نسخه ذلت می‌پیچند.

متاسفانه آمریکایی‌ها اعم از دموکرات و جمهوریخواه و دولت و کنگره، با تست‌های متعدد دریافته‌اند که هر بلایی هم سر برجام بیاورند و هر نوع دشمنی مرتکب شوند، با کمترین واکنش عملی از سوی دولت آقای روحانی مواجه نخواهند شد.

اکنون آمریکا هیچ مانع بازدارنده یا هیچ سپرده‌ای در دست دولت روحانی نمی‌بیند که خود را در مضیقه بپندارد. بنابراین بدعهدی و تحریم‌ها را تشدید خواهد کرد و به هیچ‌کدام از تعهداتش نیز پایبند نیست. چنانچه چند دقیقه بعد از تصویب قانون مادر تحریم‌ها علیه ایران در مجلس نمایندگان آمریکا، ترامپ در یک گردهمایی در ایالت اوهایو به ایران که به تمام تعهداتش عمل کرده، هشدار می‌دهد باید به برجام پایبند باشد و تهدید می‌کند اگر ایران به تحریم‌های جدید واکنش نشان دهد با «عواقب بسیار بسیار بزرگی» روبرو خواهد شد!

عقب‌نشینی فرابرجامی دولت

برجام همچنان در قالب یک توافق یکطرفه در حال اجراست. اما نکته تاسف انگیز اینکه دولت ایران نه تنها اقدام متقابلی انجام نداده است، بلکه حتی به فراتر از تعهدات نیز اقدام کرده است.

گزارش‌های یوکیا آمانو دبیرکل سازمان بین‌المللی انرژی اتمی بیانگر آن است که ایران فراتر از تعهداتی که در برجام پذیرفته، اقداماتی را در جهت محدودیت هر چه بیشتر صنعت هسته‌ای انجام داده است.برای نمونه در نتیجه برجام تیم مذاکره‌کننده به ریاست ظریف پذیرفته بود که ذخایر اورانیوم ایران را با کاهش 98 درصدی از ده هزار کیلو به 300 کیلو کاهش دهند. با این حال در گزارش آمانو آمده است که ایران از این مقدار نیز پایین‌تر رفته و ذخایر خود را به 101 کیلوگرم رسانده است!

آش بدعهدی آمریکایی‌ها چنان شور شده که مقامات ارشد دولت و اعضای تیم مذاکره‌کننده نیز به آن‌اشاره کرده‌اند، اما با این حال اجرای تعهدات بیشتر و پذیرش محدودیت‌های شدیدتر از سوی دولت موسوم به تدبیر و امید بر اساس هیچ منطقی قابل هضم نیست.

عمل به 29 شرط برجام

اجرای برجام از سوی دولت، به 29 شرط ابلاغ شده از طرف رهبرمعظم انقلاب، شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی مشروط شد. اما متاسفانه دولت مرتکب قصور و تقصیر‌های فراوان در مراعات آن 29 شرط شد به نحوی که اکنون همه، حتی دولتمردان به نقض سیستماتیک برجام و عملی نشدن تعهدات آمریکا اذعان می‌دارند.در همین رابطه، «علی‌اکبر ولایتی» عضو هیئت نظارت بر برجام-تیرماه 95- گفت: «به برخی شروط 9 گانه ابلاغ شده از جانب رهبر معظم انقلاب درخصوص اجرای تعهدات کشورمان در چارچوب برجام عمل نشد».

در قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مصوب مجلس شورای اسلامی تاکید شده است که«دولت موظف است هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم‌ها یا بازگرداندن تحریم‌های لغو شده و یا وضع تحریم تحت هر عنوان دیگر را به دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به طوری که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی‌سازی کشور به یکصد و نود هزار سو افزایش یابد».

در حال حاضر نوع واکنش مقامات دولتی نسبت به نقض برجام، خواسته یا ناخواسته این پیام را به مقامات آمریکایی می‌دهد که «تا می‌توانید تحریم‌ها را افزایش دهید، ما گرفتار و گروگان تبلیغات خود بر سر برجام هستیم و هیچ پاسخ محکمی از سوی دولت ایران دریافت نخواهید کرد!».

واکنش متقابل دولت، عمل به 29 شرط اجرای برجام است.

http://kayhan.ir/fa/news/114177

ش.د9604166