ساز ناکوک جام‌جم

(روزنامه وقايع اتفاقيه – 1396/10/21 – شماره 523 – صفحه 3)

وقت‌هایی که داده نشد، حمایت‌هایی که با تغییر دولت تبدیل به انتقاد شد، شخصیت‌هایی که بایکوت شدند و چهره‌هایی که روزگاری عزیز دردانه‌شان بودند و حالا برای فراموش کردن‌شان از یکدیگر سبقت می‌گیرند. وقت‌های اضافه‌ای که دادند تا دفاعیه و بیانیه علیه سایر کاندیداها خوانده شود. اینها خلاصه‌ای از روزهایی است که بر رسانه‌ای که «ملی» نام دارد، گذشته و بسیاری از رفتار آن ناراضی‌اند و آن را به عنوان متهم شماره یک رخدادها می‌دانند. حالا صداوسیما به اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور وقت نداده و علت آن را هم ناهماهنگی در مورد محل مصاحبه می‌داند. اما بر ساختمان شیشه‌ای جام جم در طول یک دهه گذشته چه گذشته است که ریزش‌هایش بیشتر از رویش‌هایش شده است. تغییرات مدیریتی بسیار در طول یک دهه گذشته از یک سو و همچنین جانبداری‌های بیجای این رسانه روزهای ناخوشی را برای آن رقم زده است.

پرده اول: دفاع در وقت اضافه

پرده اول به رفتار پر حرف و حدیث صداوسیما به سال ۸۸ بازمی‌گردد. مناظرات انتخاباتی که از برگزاری آن بیش از هشت سال می‌گذرد اما هنوز هم بسیاری آن مناظرات را یک نقطه عطف در تاریخ سیاسی کشور می‌دانند که موجب بنا نهاده شدن بسیاری از رخدادهای غیرقابل جلوگیری شده بود. معروف‌ترین مناظره به ۱۳ خرداد ۸۸ بازمی‌گردد. مناظره‌ای میان میرحسین موسوی و محمود احمدی‌نژاد که در آن مناظره احمدی‌نژاد رقیب اصلی خود که روبرویش نشسته بود را فراموش کرد و اکبرهاشمی‌رفسنجانی، علی‌اکبر ناطق نوری و سایر چهره‌های سیاسی را متهم کرد.

آنها که متهم شده بودند هم درخواست پاسخ مقابل آنتن زنده تلوزیون را دادند اما این درخواست به جای آنکه به هاشمی‌رفسنجانی یا ناطق نوری داده شود به محمود احمدی‌نژاد داده شد. هاشمی‌رفسنجانی در نامه‌ای که در همان سال به مقام معظم رهبری نوشته بود در توصیف این شرایط آورده بود: «در مراسم بزرگداشت سالگرد امام(ره) به آقای احمدی‌نژاد گفتم که در اظهارات او خلاف‌گویی‌‌های فراوانی وجود داشته و ادعای کذب تماس تلفنی من با یکی از سران عرب و ادعای کارگردانی مبارزات انتخاباتی رقبا و اتهامات ناروا به جمعی از بزرگان نظام، از جمله جناب آقای ناطق نوری و فرزندان من و بدتر از همه زیرسوال بردن اقدامات امام راحل(ره) را یادآوری و پیشنهاد کردم با صراحت اتهام‌های نادرست را پس بگیرد که نیازی به اقدامات قانونی افراد و خانواده‌هایی که ناجوانمردانه و مظلومانه هدف تیرهای ناسزاگویی قرار گرفته‌اند، نباشد.

از صداوسیما هم خواسته شد که فرصتی در اختیار طرف‌های ذی‌حق براساس مقررات سازمان قرار دهد که از خود دفاع کنند. گرچه در گذشته به بخشی از این اتهامات پاسخ داده شده و رییس وقت قوه‌قضاییه، جناب آقای محمد یزدی در پایان کار ریاست‌جمهوری اینجانب در عمل به اصل ۱۴۲ قانون اساسی رسما اعلام پاکی و منزّه بودن خانواده رییس‌جمهور و حتی کم‌شدن دارایی‌ها در دوران مسئولیت را کردند ولی تکرار اتهام تکرار جواب را می‌طلبد. مع‌الاسف، این دو پیشنهاد خیرخواهانه عملا پذیرفته نشده است.»

بعدتر احمد ناطق نوری برادر علی‌اکبر ناطق نوری هم در واکنش به اظهارات احمدی‌نژاد به گفتن این جمله بسنده کرد که « آدم با هر بچه‌ای که دعوا نمی‌کند». اما شب ۲۰ خرداد، شبی به یاد ماندنی برای صداوسیما بود زیرا در یک اقدام ناگهانی به محمود احمدی‌نژاد فرصت داد تا ۴۵ دقیقه آن هم زمانی که مناظرات انتخاباتی به پایان رسیده بود به تنهایی مقابل دوربین صداوسیما بنشیند و به آنچه اتهامات سایر کاندیداها به او خوانده می‌شد، پاسخ دهد. احمدی‌نژاد همچنین در این برنامه موسسه‌ای که شاخص فساد را اعلام کرده است را صهیونیستی معرفی کرد و آمار سایر کاندیداها را جعلی و دروغ دانست.

بعدها بسیاری این رفتار صداوسیما را در ارائه وقت اضافه به احمدی‌نژاد و وقت ندادن به سایر کاندیداها و چهره‌هایی که به آنها اتهام وارد شده بود، آغازی برای ناآرامی‌های سال ۸۸ عنوان کردند؛ البته عزت‌الله ضرغامی، رییس وقت سازمان صداوسیما تا پایان دوره مسئولیت خود و حتی بعد از آن هم از این تصمیم خود دفاع کرد و گفت: « حرفی که من به آقای موسوی زدم و اصلا قبول نداشت این بود که گفتم شما اگر حرفی دارید امشب به تلویزیون بیایید و حرف‌های خود را بزنید که حاضر نشد بیاید و شخص دیگری نیز کنار او بنشیند تا اگر مطلبی می‌گوید او هم توضیح دهد، می‌گفت من یک بیانیه دارم و می‌خواهم آن را برای ملت بخوانم! کجای دنیا این کار را می‌کنند؟» به هر شکل رفتار صداوسیما در سال ۸۸ هنوز از نگاه بسیاری نادرست است هرچند مدیران رسانه ملی آن‌چنان توجهی به انتقادها نداشته‌اند.

پرده دوم: بایکوت خاندان امام(ره)‌

پرده دوم انتقادها از عملکرد رسانه ملی در یک دهه گذشته به رفتار این رسانه با خاندان امام(ره) بازمی‌گردد. از نگاه خانواده امام اعضای این خانواده در طول سال‌های گذشته بایکوت خبری شده‌اند و اخبار آنها آن‌چنان انتشار داده نمی‌شد. آن‌گونه که زمانی که در سال ۹۴ از سید حسن خمینی فرزند یادگار امام راحل دعوت شد تا در سالگرد رحت پدربزرگ خود به قاب رسانه ملی بیاید بسیاری از این دعوت متعجب شده و حتی آن را نتیجه تغییر در راس رسانه ملی و به بیانی جایگزینی علی عسگری به جای سرافراز دانستند. سید حسن خمینی نیز در این برنامه به کنایه گفت: « از اینکه این توفیق مهیا شد که پس از سال‌ها در تلویزیون سخن بگویم، خوشحالم.» بااین‌حال، انتقادهای خانواده امام از رفتار رسانه ملی بسیار بوده است. آن‌گونه که عدم پوشش مراسم شب‌های قدر در حرم امام خمینی(ره) که مهمانی به نام علی‌اکبر ناطق نوری داشت با انتقادهای بسیاری مواجه شد. یا آنکه صداوسیما درحالی‌که سخنرانی‌های رییس‌جمهور را در یک دهه گذشته به صورت زنده از شبکه خبر پخش می‌کرد در اقدامی سوال‌برانگیز سخنان مهم روحانی در مراسم گرامیداشت بانوی انقلاب (همسر امام خمینی) را پخش نکرد.

پرده سوم: بایکوت هاشمی ‌رفسنجانی

پرده سوم رفتار انتقادبرانگیز صداو سیما در یک دهه گذشته، بایکوت هاشمی‌رفسنجانی بود. آن‌گونه که وقتی صداوسیما بعد از فوت او مدام تصاویرش را پخش می‌کرد و با چهره‌ها در مورد ویژگی‌های شخصیتی او گفت‌وگو می‌کرد صدای انتقادها بلند شد. اولین شب پس از رحلت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی که علی‌اکبر ناطق نوری به قاب تلوزیون آمده بود تا از ویژگی‌های هاشمی بگوید انتقاد مهمی هم داشت. او در این برنامه گفت: «هاشمی تا بود این همه صحبت‌ها کردند، حالا تجلیل می‌کنیم. صداوسیما در ۶ شبکه هم از هاشمی بگوید بسیار خوب است اما او رفت. تا هستیم قدر هم را بدانیم.» در این مورد مسیح مهاجری هم گفته بود: «رادیو و تلویزیون ۱۲ سال تمام، هاشمی‌رفسنجانی را بایکوت کرد» به گزارش ایسنا، او ادامه داد: «عده‌ای در صداوسیما حتی هاشمی را انگلیسی خواندند برای اینکه وارد مجلس خبرگان نشود و با پخش قسمت‌هایی از فیلم کیف انگلیسی به او توهین کردند».

پرده چهارم: شمشیر از رو برای روحانی

پایان دولت محمود احمدی‌نژاد و آغاز دولت روحانی درست پرده چهارم برای رفتار انتقادبرانگیز صداوسیما بود تا این رسانه به یکباره ردای «حامی صددرصدی» دولت را ازتن دربیاورد و «ردای مخالف صددرصدی دولت» را بر تن کند. صداوسیما با آغاز به کار دولت روحانی به یکباره سکوت درمورد مسائل اقتصادی و مشکلات سیاسی کشور را کنار گذاشت و زبان به انتقاد گشود. راهی که از همان ابتدا مخالفان بسیاری را برای خود در میان بدنه دولت ایجاد کرد. در این میان هرچند صداوسیما سه مدیر به خود دید اما رفتارش در مقابل دولت بارها صدای همه را درآورد. حسن روحانی یک‌بار گفته بود که «صداوسیما از صددرصد فرصت موجود برای انتقاد علیه دولت استفاده می‌کند». در روزهای انتخابات سال ۹۶ هم همین موضع از سوی صداوسیما اخذ شد.

رسانه ملی به صورت علنی با نشان‌دادن تصاویر مختلف از کاندیداهای اصولگرا از یک سو و تخریب دولت و نشان‌دادن نارضایتی مردم از اقدامات دولتی‌ها از‌سوی‌دیگر، پروژه‌ای بود که صداوسیما در روزهای انتخابات پیش برد و صدای بسیاری را درآورد. این بار اما در روزهایی که ناآرامی‌های هفته‌های اخیر در اوج بود و بسیاری چشم به اظهارنظر یکی از مقامات دولتی در این مورد دوخته بودند خبر می‌آید که معاون اول از صداوسیما درخواست وقت برای گفت‌وگو با مردم را کرده بوده اما صداوسیما با این درخواست موافقت نکرده است. جهانگیری در کنگره بزرگداشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در این مورد گفته بود: « صداوسیما باید در روش خود تغییر ایجاد کند و نمی‌تواند در انحصار یک گروه محدود و تندرو قرار گیرد.

در این ایام من به‌عنوان یکی از مسئولان کشور با وجود اینکه بسیاری از دوستان توصیه می‌کردند صحبت نکنم، به صداوسیما اعلام کردم که می‌خواهم با مردم حرف بزنم اما این رسانه بهانه‌های مختلفی از جمله مسائل فنی را مطرح کرد و این زمان به من اختصاص داده نشد.» روابط عمومی سیما هم به سخنان جهانگیری واکنش نشان داد و سخنان او را رد کرد. در اطلاعیه‌ای که در‌این‌زمینه منتشر شده، آمده است: شنبه شب برنامه «نگاه یک» به درخواست جناب آقای جهانگیری به او اختصاص پیدا کرد اما در آخرین ساعات، معاون اول رییس‌جمهور دربرنامه حضور پیدا نکرد و ما مجبور شدیم «نگاه یک» این هفته را از جدول پخش حذف کنیم. چگونگی درخواست دفتر معاون اول رییس‌جمهور و مذاکراتی که دراین زمینه صورت گرفته است مشخص و شفاف است و درصورت نیاز بیان خواهد شد. همان‌گونه که ملاحظه می‌شود، ادعای معاون اول رییس‌جمهور این است که قصد داشته با مردم صحبت کند اما صدا وسیما این وقت را در اختیار او قرار نداده است و صداوسیما هم معتقد است که این وقت را در اختیار معاون اول رییس‌جمهور قرار داده اما او به برنامه نیامده است.

صداوسیما این روزها متهم شماره یک بسیاری از رخدادهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است که البته راه‌حلی هم برای جبران وقت‌هایی که داده نشده را ندارد.

http://www.vaghayedaily.ir/newspaper.aspx?NewspaperTextID=1893

ش.د9604551