چه کسی بر جهان فرمان خواهد راند؟

(روزنامه جمهوري اسلامي – 1396/05/08 – شماره 10931 – صفحه 16)

پی گیرنده روند سیاست بین الملل این امکان را خواهد یافت که متوجه شود که طی سال‌های اخیر نقش ایالات متحده آمریکا پس رفت داشته است.

آمریکا قادر نیست و یا اینکه مایل نیست همچون زمان پایان جنگ دوم جهانی نقش پیشتاز داشته باشد. دونالد ترامپ شعار «اول، آمریکا» را مطرح ساخت ولی از توافق نامه پاریس که سلفش اوباما آنرا امضا کرده بود، خارج شد و افزون بر آن به عدم اجرای تعهدات خود مبنی بر دفاع از کشورهای پیمان آتلانتیک شمالی تهدید می‌کند و خواستار مذاکره مجدد در مورد توافق منطقه تجارت آزاد آمریکای شمالی با مکزیک و کانادا می‌شود.

کارهای بی‌حساب و کتاب دونالد ترامپ موجب شد که آنگله مرکل صدراعظم آلمان اعلام کند که اروپا دیگر نمی‌تواند همچون گذشته به رهبریت آمریکا اتکا داشته باشد.

در مقابل پس رفت نقش رهبریتی آمریکا، کشور چین خود را جلو کشیده و خواستار مطرح شدن به عنوان جایگزین آمریکا است. چین امروزه شعارهائی را مطرح می‌سازد که ایالات متحده آمریکا، پیش‌تر مطرح می‌ساخت. به طور مثال آمریکا در زمینه تجارت، سیاست‌های پیشگیرانه‌ای اتخاذ می‌کند ولی چین از آزادی تجارت و اهمیت جذب شدن در اقتصاد جهانی سخن می‌گوید و یا زمانی که نیروهای مردمی آمریکا از پدیده جهانی شدن انتقاد می‌کنند و دونالد ترامپ در کنفرانس داووس که نماد تبلور پدیده جهانی شدن است حضور نمی‌یابد، در مقابل «شی جین پینگ» رئیس‌جمهور چین در آنجا حضوری پررنگ می‌یابد.

چین درحال حاضر ایده «پروژه قرن» که در واقع احیای جاده ابریشم قدیم با نام «یک کمربند و یک راه» است را مطرح می‌سازد که هدف از آن ایجاد ارتباط اقتصادی میان آسیا و آفریقا است. میزان سرمایه‌گذاری چین در این طرح 12 برابر سرمایه‌گذاری ایالات متحده آمریکا در طرح مارشال است. گفتنی است در «طرح مارشال» هدف آمریکا، تجدید ساختار اروپای غربی پس از جنگ دوم جهانی بود.

86 کشور با طرح جدید چین اعلام موافقت کردند و در همایش اخیر، که 14 مه گذشته در پکن برگزار شد تعداد زیادی از روسای جمهور و از جمله آنها روسای جمهور روسیه، اندونزی، آرژانتین و چک و نخست وزیرهای ایتالیا، مالزی، اتیوپی و پاکستان و تعداد زیادی از رهبران و مسئولان جهان و حتی یک هیات وزارتی از مصر در آن شرکت کردند.

داستان به طرح «کمربند و راه» خلاصه نمی‌شود زیرا چین در سال 2015 اقدام به ایجاد بانک سرمایه‌گذاری آسیائی در زیرساخت‌ها کرد و بسیاری بر این باورند که این بانک رقیبی جدی برای بانک جهانی پول خواهد شد و افزون بر آن یکی از ادوات اصلی کشور چین برای ایجاد موازنه با نفوذ آمریکا و غرب است.

یکی از دلائل تاسیس بانک توسط چین به دخیل نبودن این کشور در تصمیم گیری‌های بانک بین‌المللی پول و صندوق جهانی پول بازمی گردد. ایالات متحده آمریکا در این دو موسسه مهم نقش بی‌بدیل دارد.

ایالات متحده آمریکا ایجاد بانک چینی را مورد انتقاد قرار داده و از هم پیمانانش خواست که به آن بانک نپیوندند ولی بیشتر هم پیمانان به آمریکا پشت کردند و در تامین آن بانک 57 کشور مشارکت کردند و 25 کشور دیگر برای عضویت در آن تلاش می‌کنند.

چین خود را به عنوان یک الگوی موفق برای کشورهای جهان خصوصاً در آفریقا و آسیا، نمایانده است. بی‌شک ورای تلاش چین برای انجام طرح‌های یاد شده، اهدافی تعیین شده‌اند که مهم‌ترین آن طبق گفته رئیس‌جمهور آن کشور، تحقق «رویای چینی» است و یکی از اجرای تشکیل دهنده این رویا، مطرح شدن چین به عنوان تنها ابرقدرت جهان است.

در سال‌های گذشته کتابی تحت عنوان «ماراتون صد ساله و راهبرد پنهانی چین برای در اختیار گرفتن جایگاه ایالات متحده آمریکا» منتشر شد. در کتاب یاد شده، افکار برخی از تحلیلگران راهبردی چین در مورد موفقیت انقلاب چین پس از گذشت صد سال از پیدائی آن و تبدیل شدن به تنها ابرقدرت جهان در سال 2049 مطرح شده است.

برنامه چین برای تبدیل شدن به تنها ابرقدرت جهان براساس 3 مرحله شکل خواهد گرفت:

1) رسیدن به ایالات متحده آمریکا در زمینه‌های مختلف

2) برگزاری مسابقه با ایالات متحده آمریکا و مشارکت در رهبری

3) چین به تنها رهبر جهان تبدیل شود.

در کتاب یاد شده، موارد زیر مطرح شده است:

الف - چینی‌ها در مورد سقوط و فروپاشی ابرقدرت‌ها، درس‌های زیادی از تاریخ فرا گرفته‌اند.

ب - برای رهبریت جهان، هرگز شتاب ندارند.

ج - عدم رویاروئی مستقیم با ایالات متحده آمریکا و جلوگیری از اشتباه اتحاد جماهیر شوروی سابق هنگام جنگ سرد

د - پیروی از روش ایالات متحده آمریکا که با آرامش و ذکاوت توانستند جایگاه ابرقدرتی را از انگلستان بگیرند.

ه - هرگز شعاری که دشمنت فکر کند دشمنش هستی را مطرح نکن مگر زمانی که او نتواند پییشرویت را متوقف سازد.

و - رابطه با ایالات متحده آمریکا به یک مسابقه مشت زنی و یا شمشیربازی تبدیل نشود و به یک ماراتون طولانی شبیه شود که نهایت آن پیروزی چین باشد.

روشن نیست که این ماراتون چه وقت به پایان رسد ولی امر روشن آن است که چین با گام‌های بلند درحال حرکت است و ما باید این تغییر در نظام بین الملل را دریابیم و همه تخم مرغ‌های خود را در سبد ایالات متحده آمریکا نگذاریم و رابطه اقتصادی خود را با چین، چه در چارچوب طرح «کمربند و راه» و چه از طریق بانک سرمایه‌گذاری برای زیرساخت‌ها، مستحکم سازیم چون آینده، بی‌شک حرکتی شرقی خواهد داشت.

منبع: الاهرام چاپ مصر

http://jomhourieslami.net/?newsid=142591

ش.د9604725