آن‌چه واشنگتن باید از روسیه بیاموزد؟

پایگاه بصیرت / آیکان ارمیدیر/ عضو پیشین پارلمان ترکیه

(روزنامه آسمان آبي ـ 1396/11/30 ـ شماره 576 ـ صفحه 11)

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، با تکیه بر تاکتیک‌های متفاوت تلاش دارد رهبران سیاسی چون رجب طیب اردوغان را وابسته به خود نگه دارد. تعاملات بی‌قاعده پوتین موجب شده است تا او در هر شرایطی بیشترین امتیاز را به خود اختصاص دهد. این آموزه‌ای است برای رکس تیلرسون، وزیر امورخارجه آمریکا که اخیرا و در میانه تنش‌ها به ترکیه سفر کرده است. تیلرسون در گام نخست باید در برابر پس‌لرزه‌های حاصل از ماجراجویی‌های ترکیه که در شمال سوریه ایجاد کرده از سیاستی محکم و آهنین پیروی کرده و به این ترتیب یکی از اعضای سرکش ناتو را مهار کند. احساسات ضد آمریکایی در ترکیه اوج گرفته است. ماه دسامبر تنش‌های دیپلماتیک میان دو بازیگر در گستره «بحران ویزا» خود را نشان داد و حالا ابعاد آن متفاوت و در عین حال گسترده‌تر شده است. ترکیه اخیرا اعلام کرده نیروهای آمریکایی که به کردهای سوریه کمک می‌کنند، هدف قرار خواهد داد؛ این هشدار بی‌پاسخ نماند و واشنگتن بلافاصله اعلام کرد روابط ایالات متحده و ترکیه یا به مانند گذشته ثبات را تجربه می‌کند یا در هم فروریخته خواهد شد. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه حمایت ایالات متحده از شبه نظامیان کرد مستقر در سوریه یا یگان موسوم به (ی.پ.گ) را تاکتیکی تهدیدآمیز علیه موجودیت و تمامیت ارضی ترکیه قلمداد می‌کند. از منظر رهبران ترکیه یگان‌های مدافع خلق سوریه (ی.پ.گ) با حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) همکاری‌های نزدیکی دارند و هر دو گروه از حمایت‌های مالی و نظامی ایالات متحده برخوردارند. ارزیابی واکنش‌های عمومی شهروندان ترک به ماجراجویی نظامی ترکیه در شمال سوریه سخت است، چرا که اردوغان با اعمال سانسور و کنترل بر رسانه‌های ترک در تلاش است تا روایت خود را از توطئه ایالات متحده بیان کرده و با توسل به آن حملات نظامی‌اش به شمال سوریه را توجیه کند. با این حال براساس نتایج نظر‌سنجی که اخیرا منتشر شده است اکثریت شهروندان ترکیه ایالات متحده را تهدیدی امنیتی علیه خود قلمداد کرده و از روسیه تحت عنوان متحدی پیشرو یاد می‌کنند.

این در حالی است که سیاست‌های روسیه موجب شده است تا ترکیه در چند سال گذشته در زمینه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و نظامی ناامنی را تجربه کند. ترکیه به‌دلیل این‌که مقابله با کردهای سوری را به‌عنوان هدف اصلی‌اش مشخص و تعریف کرده بود، از قافله ائتلاف آمریکا علیه داعش بازماند و نتوانست در چارچوب ائتلاف مشارکت داشته باشد. فعالیت نظامی ترکیه در عفرین نشان از استانداردهای دوگانه آنکاراست، به این معنا که ترکیه در حقیقت در زمینی می‌جنگد که روسیه بستر آن را فراهم کرده است نه ایالات متحده آمریکا. حقیقت آن است که رابطه ایالات متحده و کردهای عفرین بسیار محدود است، سال گذشته مسکو در جریان انعقاد قراردادی زمینه را برای ساخت یک پایگاه نظامی کوچک در این کشور فراهم کرد. یگان‌های خلق کرد موسوم به (ی.پ.ک) در جریان سه هفته گذشته بارها از موشک 9M113 ضد تانک روسی علیه اهداف ترکیه در عفرین استفاده کردند. با این حال رسانه‌های حامی دولت ترکیه ایالات متحده را متهم جلوه داده و سیاست‌های واشنگتن را سرزنش می‌کنند، تنش میان آنکارا و واشنگتن تا جایی اوج گرفته است که صحبت از بسته شدن پایگاه نظامی انجرلیک به میان آمده است، مهمی که در راستای اهداف و سیاست‌های روسیه تعریف شده است.

مجموعه این عوامل نشان می‌دهد برقراری رابطه دیپلماتیک دوستانه و صمیمانه با مسکو برای آنکارا در اولویت قرار دارد، از همین‌رو ترکیه ثابت کرده است به بهای از دست دادن ناتو نیز دست از حمایت مسکو بر نخواهد داشت. سیاست‌های یک بام و دو هوای اردوغان نشان می‌دهد رئیس‌جمهوری ترکیه به حمایت روسیه چشم دوخته است تا برای مقابله با ایالات متحده به کمک آنکارا بشتابد. پس از سقوط دو هواپیمای روسیه در خاک ترکیه در سال‌های 2015 و 2018 ترکیه از تمام توان دیپلماتیک خود برای کاهش تنش‌ها استفاده کرد. در حادثه اخیر نیز آنکارا برای آن‌که مانع از بازگشت بحران جدید باشد همکاری‌های امنیتی- اطلاعاتی گسترده‌ای را با مقام‌های امنیتی روسیه آغاز کرد، این بخش از سیاست‌های آنکارا در تقابل با استانداردهای این کشور در برابر ایالات متحده قرار دارد. با این حال چرایی اتخاد استاندارد دوگانه رهبران ترکیه را باید در سیاست‌ها و رفتارهای رؤسای جمهوری ایالات متحده و روسیه جست‌وجو کرد. به باور رهبران ترکیه ایالات متحده برای متوقف کردن ترکیه از سیاست‌های محدودکننده‌اش استفاده نخواهد کرد، به بیانی دیگر آنکارا معتقد است توسط ایالات متحده تحت فشار قرار نخواهد گرفت. این در حالی است که اردوغان در دستان ولادیمیر پوتین به‌سان عروسکی است که هر آنگونه که می‌خواهد با آن بازی می‌کند. ترکیه پس از سقوط جنگنده روسیه در سال 2015 طعم تند سیاست‌های خصمانه روسیه را چشیده است و از همین‌رو تلاش دارد تا این خاطره تلخ بار دیگر تکرار نشود.

https://asemandaily.ir/post/14086

ش.د9605029