اگرچه امسال به «حمایت از کالای ایرانی» نام‌گذاری شده، اما درواقع، روح کلی حاکم بر حمایت از کالای ایرانی، همان تقویت تولید داخلی، تحقق اقتصاد مقاومتی، استحکام ساخت درونی، اشتغال‌زایی و... است. از این‌رو، برای فهم دیدگاه ایشان درباره‌ی حمایت از کالای ایرانی باید مجموعه‌ی دیدگاه‌های ایشان درباره‌ی موارد ذکر شده در بالا را بررسی کرد؛
ا
مسال در حالی از سوی مقام معظم رهبری به سال «حمایت از کالای ایرانی» نام‌گذاری شد که نام‌گذاری‌ها و تأکیدهای ایشان در سال‌های اخیر حول این موضوع متمرکز بوده است. درواقع، ایشان با تشخیص اینکه اقتصاد و مسائل اقتصادی – معیشتی مسأله و در عین حال نقطه‌ی آسیب‌پذیری کشور می‌باشد، بر روی مسائل اقتصادی، بویژه تقویت تولید داخلی، اقتصاد مقاومتی، استحکام‌بخشی ساخت درونی قدرت، جهاد اقتصادی، نوآوری و شکوفایی، اشتغال‌زایی، مبارزه با فساد و قاچاق کالا، جلوگیری از واردات بی‌رویه، حمایت از کالای ایرانی و... تأکید کرده‌اند. براین اساس، باید گفت که حمایت از کالای ایرانی بخشی در راستا و بخشی از این مسأله‌ی کلان است. بنابراین، اگرچه امسال به «حمایت از کالای ایرانی» نام‌گذاری شده، اما درواقع، روح کلی حاکم بر حمایت از کالای ایرانی، همان تقویت تولید داخلی، تحقق اقتصاد مقاومتی، استحکام ساخت درونی، اشتغال‌زایی و... است. از این‌رو، برای فهم دیدگاه ایشان درباره‌ی حمایت از کالای ایرانی باید مجموعه‌ی دیدگاه‌های ایشان درباره‌ی موارد ذکر شده در بالا را بررسی کرد؛ زیرا هدف از تقویت تولید داخلی و یا تحقق اقتصاد مقاومتی و موارد مشابه آنها، همان هدفی است که با حمایت از کالای ایرانی انتظار داریم محقق شود. بر اساس آنچه گفته شد، مهمترین محورهای موردتأکید معظم له در زمینه‌ی حمایت از کالای ایرانی و موارد مشابه آن، عبارت‌اند از:
1- اهمیت حمایت از کالای ایرانی
اقتصاد و مسائل معیشتی و ازجمله آنها، حمایت از کالای ایرانی از موضوع‌ها و مسائل اولویت‌دار و مهم از دیدگاه مقام معظم رهبری است. نام‌گذاری بیشتر سال‌های گذشته(10 سال گذشته) با عناوین اقتصادی یا مرتبط به اقتصاد گویای اهمیت این قضیه نزد ایشان است. درواقع، حمایت از تولید ملی و کالای ایرانی از دیدگاه ایشان حداقل از چند جهت اهمیت دارد:
1-1. تولید ملی از مسائل اولویّت‌دار و درجه‌ی اوّل نظام است
«بین اشتغال و تولید ملّی ارتباط وجود دارد. اگر ما بخواهیم اشتغال در کشور به وجود بیاید، باید به تولید ملّی -تولیدِ به‌معنای عامّ کلمه؛ تولید صنعتی، تولید کشاورزی، تولید خدمات- اهمّیّت بدهیم؛ همه‌ی اینها بایستی مورد توجّه قرار بگیرد و برای اینها برنامه‌ریزی بشود. اینها چیزهایی نیست که جایز باشد ما اینها را تأخیر بیندازیم، باید در اوّلین فرصتها مسئولین ذی‌ربط -هرکه مسئول است و مسئول خواهد بود- به این مسئله بپردازد. بنابراین، این مسائل، جزو مسائل اولویّت‌دار و درجه‌ی اوّل نظام است.»[1] بنابراین، وقتی مسأله‌ای جزو اولویت‌ها و مسائل درجه‌ی اول است، مشخص است که بااهمیت و درخور توجه است.
2-1. حمایت از کالای ایرانی؛ خنثی‌کننده توطئه‌های دشمن
هدف قرار دادن اقتصاد و معیشت، به منظور تهدید زندگی و معیشت مردم، ناکارآمد نشان دادن نظام و زمین‌گیر کردن آن، ازجمله شیوه‌های دشمنی نظام سلطه با ملت ایران در سال‌های اخیر است که به صورت تک‌های متعدد اقتصادی ازجمله تحریم عملیاتی شده است. بنابراین، برای خنثی‌سازی و مقابله با این تهدید و تک دشمن، باید راه‌حل و نقشه‌ی حساب‌شده و کارآمد داشت. حمایت از تولید داخلی و کالای ایرانی ازجمله این راه‌حل‌ها می‌باشد. مقام معظم رهبری در این زمینه می‌فرمایند:
«اگر به توفیق الهی و با اراده و عزم راسخِ ملت و با تلاش مسئولان، ما بتوانیم مسئله‌ی تولید داخلی را، آنچنان که شایسته‌ی آن است، رونق ببخشیم و پیش ببریم، بدون تردید بخش عمده‌ای از تلاش‌های دشمن ناکام خواهد ماند. پس بخش مهمی از جهاد اقتصادی، مسئله‌ی تولید ملی است. اگر ملت ایران با همت خود، با عزم خود، با آگاهی و هوشمندی خود، با همراهی و کمک مسئولان، با برنامه‌ریزیِ درست بتواند مشکل تولید داخلی را حل کند و در این میدان پیش برود، بدون تردید بر چالش‌هائی که دشمن آن را فراهم کرده است، غلبه‌ی کامل و جدی پیدا خواهد کرد. بنابراین مسئله‌ی تولید ملی، مسئله‌ی مهمی است... اگر ما توانستیم تولید داخلی را رونق ببخشیم، مسئله‌ی تورم حل خواهد شد؛ مسئله‌ی اشتغال حل خواهد شد؛ اقتصاد داخلی به معنای حقیقی کلمه استحکام پیدا خواهد کرد. اینجاست که دشمن با مشاهده‌ی این وضعیت، مأیوس و ناامید خواهد شد. وقتی دشمن مأیوس شد، تلاش دشمن، توطئه‌ی دشمن، کید دشمن هم تمام خواهد شد.»[2]
3-1. حمایت از تولید و کالای ایرانی عبادت است
حمایت از تولید و کالای ایرانی به سبب نقش مهمی که در حل مسائل کشور و مردم دارد، دارای اجر اخروی نیز می‌باشد. در هر صورت، اجر اخروی و ثوابی که به سبب حمایت از تولید و کالای ایرانی عاید نقش‌آفرینان این عرصه می‌شود، نقطه‌ی امید و نویدی است برای اینکه در کار خود، علی‌رغم نابسامانی‌ها، ضعف‌ها، نقص‌ها، بی‌توجهی‌ها، خلل‌ها و حتی سنگ‌اندازی‌های عمدی و غیرعمدی، دلسرد نشوند و در مقابل این قبیل موانع و مشکلات، تاب‌آوری خود را بالا ببرند. مقام معظم رهبری در این زمینه می‌فرمایند:
«ما می‌خواهیم کشور ثروتمند بشود؛ ما می‌خواهیم سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی در کشور عمومیت پیدا کند. امروز ثروتمندان زیادی در کشور ما هستند که برخوردار از ثروتند؛ این ثروت را می‌توانند در سرمایه‌گذاری‌های سودمند و افتخارآفرین به کار بزنند؛ هم برای خودشان سود دارد، هم برای مردم سود دارد و هم مایه‌ی رضای خدا می‌شود؛ سرمایه‌گذاری ثروتمندان در کارهایی که به تولید کشور و به افزایش محصول در درون کشور- با بهره‌دهی بالا- منتهی می‌شود، یک عبادت و یک ثواب است.»[3]
4-1. حمایت از کالای ایرانی؛ تضمینی برای آینده‌ی کشور
بخشی از آینده‌ی کشور و سرنوشت فرزندان‌مان به طور طبیعی در امروز رقم می‌خورد و چناچه مسائل امروز که نقطه‌ی آسیب‌پذیری ما محسوب می‌شود، حل‌ورفع نشود، در آینده فرزندان ما نیز با آنها مواجه خواهند بود. بنابراین، اکنون که اقتصاد و مسائل معیشتی در مقام پاشنه‌آشیل کشور، نقطه‌ای برای افزایش آسیب‌پذیری است، باید به طرق مختلف و ازجمله، حمایت از کالای ایرانی، اصلاح الگوی مصرف و... به حل آنها کمک کرد. براین اساس، حمایت از کالای ایرانی، متوجه همه‌ی کسانی است که به آینده‌ی ایران و ایرانیان می‌اندیشند و بابت آن دغدغه دارند. در این زمینه نیز مقام معظم رهبری تصریح می‌کنند:
«یک نکته‌ی دیگری که این بیشتر به مردم مربوط می‌شود، مصرف محصولات داخلی است... محصولات داخلی را مردم مصرف کنند؛ نروند دنبال این نشانه‌ها. حالا مُد شده است بگویند «بِرَند» است، بِرَند فلان؛ بِرَند چیست! بروید سراغ مصرف تولیدات داخلی. آن چیزهایی که مشابه داخلی دارد، متعصّبانه و با تعصّبِ تمام، ملّت ایران، خارجیِ آن را مصرف نکنند. این را من فقط برای یک عدّه‌ی خاص نمی‌گویم؛ خب بله، وقتی ما می‌گوییم، یک عدّه متدیّنین فوراً گوش می‌کنند حرف را، پیغام هم می‌دهند فلان چیز را که خارجی است بخریم؟ فلان چیز را نخریم؟ من فقط برای متدیّنین و افرادی که برای حرف ما حجّیّت شرعی قائلند، این را نمی‌گویم؛ من این حرف را برای هرکسی می‌گویم که به ایران علاقه‌مند است، به آینده‌ی کشور علاقه‌مند است، به فکر بچّه‌های خودش است که بنا است فردا در این کشور زندگی کنند.»[4]
2- نویدبخشی
بعد از ذکر نقطه‌نظرهای مقام معظم رهبری پیرامون اهمیت حمایت از تولید و کالای ایرانی، باید به این نکته بپردازیم که مصرف کالاهای ایرانی و اعتماد به ظرفیت‌های داخلی در کنار حمایت‌های مردمی و حمایت‌های مسئولان، نسخه‌ای کارآمد برای حل مشکلات اقتصادی موجود، عبور از موانع و چالش‌های موجود و ارائه‌ی کالاهای مطلوب ایرانی است. به عبارت دیگر، زمانی که اهمیت یک مسأله روشن شود، گام بعدی، نویدبخشی و امیدآفرینی برای تبدیل آن به واقعیت‌های معتبر است. براین اساس، مقام معظم رهبری در نویدبخشی پیرامون اینکه حمایت از کالاهای ایرانی و اتماد به این کالاها می‌تواند راه‌گشا باشد، بر چند گزاره تأکید کرده‌اند:
1-2. اعتماد به کالاهای داخلی؛ نسخه‌ای کارآمد
«باید به طرف مصرف تولیدات داخلی رفت. وقتی میخواستند ساختمان اجلاس بین‌المللی را بسازند- ساختمانی که امروز ما پُزش را میدهیم- مهندسان آن اینجا آمدند. من به آنها گفتم تصمیم قطعی بگیرید که در این ساختمان هیچ مصالح خارجی به کار نرود. فقط در آخرِ کار در بخشی از کارهای صوتی و الکترونیکی و استفاده از موکت نسوزی که در داخل نمیتوانیم تولید کنیم، از تولیدات خارجی استفاده کردند. این ساختمانِ به آن عظمت، نود و چند درصد مصالحش از تولیدات داخلی است. بنده در قضیه ساختِ آن ساختمان چند بار قاطع این موضوع را گفتم و ابلاغ کردم که رفتند و دنبال کردند و شد. ما می‌توانیم؛ این همه تولید داخلی داریم: چینی، بلور و کارهای چوبیِ به این خوبی داریم، که باز آقایان و بخصوص این شرکت‌ها از خارج میآورند!»[5]
درواقع، تأکید مقام معظم رهبری حاوی این پیام است که تولیدات و کالاهای داخلی پاسخگوی نیازهای کشور است و چنانچه به آنها اعتماد کرده و آنها را در اولویت مصرف خود قرار دهیم، می‌توانیم، از بسیاری از واردات بکاهیم.
2-2. تحریم مانع تولید نیست
اعمال تحریم‌های ظالمانه اگرچه باعث ایجاد محدودیت‌ها و موانع جدی در سر راه رشد و توسعه‌ی اقتصادی کشور شده است، اما این سد قابل‌عبور بوده و نمی‌تواند توان، نبوغ و ظرفیت‌های ایرانی برای تقویت تولید ملی را برای همیشه فلج کند. مقام معظم رهبری در این زمینه می‌فرمایند:
«ممکن است بعضی بگویند این مسئله‌ی تولید که شما تکرار می‌کنید... لوازمی دارد؛ با وضع کنونی که تحریم هست و فشارهای بین‌المللی هست، رونق تولید و تقویت تولید تحقّق پیدا نخواهد کرد. بنده انکار نمی‌کنم که این تحریم‌های ظالمانه‌ای که دشمنان ملّت ایران و دشمنان انقلاب بر ملّت ایران تحمیل کرده‌اند تأثیر دارد؛ بلاشک بی‌تأثیر نیست، منتها این را من انکار می‌کنم که این تحریم‌ها بتواند جلوی یک تلاش عمومی سازمان‌یافته‌ی برنامه‌ریزی‌شده برای رونق تولید را بگیرد؛ این را من قبول ندارم. بنده نگاه می‌کنم به سطح کشور، می‌بینم در بخش‌های مختلفی که اتّفاقاً در بعضی از این بخش‌ها فشار دشمنان و تحریم و امثال ذلک شدیدتر هم بوده است، به‌خاطر همّت مسئولان و کارگران و جوانان علاقه‌مند، تولید پیش رفته است.»[6]
3-2. کلید حلّ مشکلات اقتصادی در در داخل کشور است
هرچند وجود تحریم‌های ظالمانه سبب شکل‌گیری ایده‌ی حل مشکلات کشور با نگاه به بیرون و گستردگی حوزه‌ی مشارکت خارجی در اقتصاد کشور شد، اما مقام معظم رهبری ضمن نفی نکردن نقش دیپلماسی و سرمایه‌گذاری خارجی برای حل مشکلات اقتصادی، عمده‌ی راه‌حل مشکلات اقتصادی را در داخل کشور و تکیه و اعتماد به ظرفیت‌های درونی می‌دانند. به عبارت دیگر، اگرچه ظرفیت‌های خارجی می‌تواند به عنوان کاتالیزور در حل مشکلات کشور نقش داشته باشد، اما عمده‌ی راه‌حل، به کاربستن ظرفیت‌های درونی، تقویت تولید داخلی، حمایت از کالای ایرانی و مواردی از این دست می‌باشد. ایشان در این زمینه می‌فرمایند: «مشکل اقتصادی کشور اگر بخواهد حل بشود، باید روی تولید متمرکز شد... کلید حلّ مشکلات اقتصادی در لوزان و ژنو و نیویورک نیست؛ در داخل کشور است. همه تلاش کنند، همه همّت کنند، ان‌شاءالله حل خواهد شد. ملّت ایران و مسئولین کشور کارهای بزرگ‌تری را در طول این سال‌ها انجام داده‌اند و شده است؛ مسئله‌ی تولید را هم می‌توانند حل کنند.»[7] ایشان همچنین در این راستا تأکید دارند که رونق اقتصادی با تولید و فعّال کردن ظرفیّت‌های درونی کشور حاصل می‌شود، نه با چیز دیگر.[8]
منابع:
1- بیانات در دیدار کارگران، 10/02/1396
2- پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال 1391
3- بیانات مقام معظم رهبری در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1/1/87
4- بیانات در دیدار مردم آذربایجان 29/11/1393
5- بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت، 05/06/1382
6- بیانات در دیدار جمعى از کارگران سراسر کشور، 09/02/1394
7- بیانات در دیدار جمعى از کارگران سراسر کشور، 09/02/1394
8- بیانات در دیدار مسئولان نظام، 16/04/1393
