می گویند سخن درست را حتی از دشمن نیز باید شنید و این مصداق جمله ای است که «جان بولتون» روز گذشته در توضیح وضعیت اروپا برای دفاع از ایران به زبان آورد.
پایگاه خبری تحلیلی بصیرت: جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا روز گذشته در حالیکه نمی توانست عصبانیت خود را از بیانیه مشترک ایران و ۱+۴ پنهان کند گفت: «اتحادیه اروپا در لفاظی قوی و در پیگیری کردن ضعیف است… ما مراقب توسعه این ساختاری که هنوز وجود ندارد و تاریخ دقیقی هم برای ایجادش اعلام نشده٬ هستیم. ما اجازه نمی‌دهیم تحریم‌هایمان توسط اروپا یا هر کس دیگری نقض شود.»
از زمان خروج آمریکا از برجام و مشخص شدن اینکه تحریم های لغو شده از سوی آمریکا به موجب توافق هسته ای مجددا به اجرا گذاشته می شوند، اروپا برای متقاعد کردن ایران برای باقی ماندن در برجام مدعی شد که در پی ایجاد یک کانال مالی جدید مستقل از آمریکا برای ادامه داد و ستد با ایران است.
در ماه های اخیر موضوع ایجاد کانال یا ابزار مالی جدید از سوی اروپا بارها در رسانه های غربی منتشر شده و در همین رابطه روزنامه فایننشیال تایمز در گزارشی می نویسد: قدرتهای اروپایی برای دور زدن تحریم های ضد ایرانی آمریکا به شدت مشغول فعالیت بر سر راه اندازی یک مجرای مستقل برای مراودات مالی شرکت های این قاره با ایران هستند.
به گزارش این روزنامه در آستانه از سرگیری بخش نفتی و مالی - بانکی تحریم های ضد ایرانی آمریکا در نوامبر آتی (۱۳ آبان)، فرانسه، آلمان و انگلیس با مقام های اتحادیه اروپا مشغول همکاری بر سر ترتیبات این ابزار مالی هستند.
به نوشته فایننشیال تایمز، واشنگتن به شرکت های اروپایی هشدار داده تا با تحریم هایش همکاری کنند؛ در غیر اینصورت از دسترسی به نظام مالی آمریکا محروم خواهند شد. تلاش رسمی اتحادیه اروپا برای حفظ دسترسی مالی به ایران شکاف میان این قاره و آمریکا را افزایش خواهد داد.
به گفته دیپلمات ها، هدف سیاستگذاران اروپایی آن است تا به کسب و کارهای ایرانی و اروپایی کمک کنند تا منافع تجاری پسابرجام را حفظ نمایند.
آنها افزودند که کشورهای سه گانه اروپایی که توافق هسته ای را به همراه روسیه و چین امضا کردند، با کمیسیون اروپا و بخش دیپلماتیک این اتحادیه بر سر این مجرای تامین مالی مشغول همکاری هستند.
بازی اروپا با واژه های فریبنده و موضوع بسته پیشنهادی
البته اروپا در این میان فقط از واژه کانال مالی جدید استفاده نکرده و از موضوع «بسته جدید» نیز سخن به میان آورده و قرار است در خصوص حفظ برجام و تامین منافع ایران بسته ای را به ایران ارائه کند اما ارائه این بسته را به بعد از ماه آبان موکول کرده است.
ارائه بسته پیشنهادی از سوی کشورهای غربی به ایران در خصوص فعالیت هسته ای جمهوری اسلامی، موضوع جدیدی نیست و رصد کنندگان تحولات هسته ای ایران بازی «بسته ای» کشورهای غربی با ایران پیش از امضای برجام را به یاد دارند و اینک با توجه به خروج آمریکا از این توافق گویا تاریخ قصد تکرار شدن را دارد.
پیش از امضای برجام و قبل از آغاز مذاکرات منتهی به این توافق، در مذاکراتی که میان ایران و کشورهای ۱+۵ برگزار می شد، طرف های غربی بصورت مرتب بسته هایی را به ایران پیشنهاد می دادند که هیچ یک از آنها تامین کننده منافع ایران نبود.
و اینک با توجه به همین سابقه مقامات ایرانی از لزوم وجود تضمین های لازم از سوی اروپا برای باقی ماندن ایران در برجام سخن می گویند برای مثال رئیس‌جمهوری ایران پس از خروج آمریکا از برجام اعلام کرده اگر پنج کشور باقی مانده در برجام «تضمین دهند که منافع ایران با ادامه برجام محقق می‌شود»، این توافق با وجود خروج آمریکا باقی خواهد ماند.
رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای نیز اعلام کرده اند که به اروپایی‌ها نیز اعتمادی نیست و باید از آنها تضمین قطعی گرفته شود.
طرح این موضوع که اروپا قصد ایستادگی در برابر آمریکا در خصوص برجام را دارد ایده ای آرمانی بوده و با واقعیت موجود در جهان فاصله دارد. نگاهی به حجم مبادلات میان اروپا و آمریکا و همچنین ارتباط دیپلماتیک و سیاسی پیدا و پنهان میان واشنگتن و پایتخت های اروپایی بخوبی نشان می دهد که اروپا بیش از آنکه طرف ایران را بگیرد به سمت آمریکا متمایل است.
از همین رو سرگرم کردن ایران با بسته های پیشنهادی جدید امری است که اروپا در نظر دارد برای جلوگیری از تصمیم گیری ایران در خصوص برجام و قرار دادن تهران در وضعیت بلاتکلیفی انجام دهد.
شکی در این موضوع نیست که برجام توافقی بین المللی است که برای به نتیجه رسیدن آن زحمات زیادی کشیده شده اما با توجه به آنکه طرف غربی تا کنون آن چنان که باید به تعهدات خود در آن عمل نکرده حفظ یک جانبه آن امری عقلانی نیست.
در دنیای حقیقی، اگر اروپا بخواهد در برجام بماند و از منافع آن بهره مند شود باید به شروط ترامپ در خصوص برجام یعنی برداشته شدن قید زمانی برای محدودیت های هسته ای ایران، انجام بازرسی های بیشتر از ایران، محدود شدن توان موشکی و توقف حمایت ایران از جریان مقاومت نزدیک شود امری که اجابت آن از سوی ایران ممکن نیست.
ابزار مالی جدید و خروج شرکت ها از ایران
هر چند اروپا اعلام کرده بدنبال ایجاد کانال مالی جدید برای ادامه ارتباطات مالی با ایران است و در این راه چندی قبل نیز قوانین مسدودساز خود را به روزرسانی کرده اما با این وجود شرکت های اروپایی طرف قرارداد با ایران یک به یک قراردادهای خود با تهران را فسخ و از معامله با ایران خارج شده اند.
در این میان اروپا اعلام کرده که درصدد است تا شرکت های متوسط و کوچک را ترغیب به ادامه ارتباط با ایران کند و وزیران خارجه و اقتصاد کشورهای «تروئیکای اروپا» بصورت مرتب بر لزوم استقلال اروپا از واشنگتن تاکید می کنند اما به نظر می رسد که اروپا برای رسیدن به جایگاهی که بتواند استقلال خود را در برابر آمریکا حفظ کند باید راه درازی را طی کند و در شرایطی که بروکسل هنوز بسته خود در خصوص حفظ برجام و تامین منافع ایران را ارائه نکرده نمی توان امید چندانی به «ابزار مالی جدید» آن داشت.
هرچند در ماه های اخیر شاهد افزایش تنش میان اروپا و آمریکا بوده ایم اما ارتباطات بروکسل و واشنگتن بگونه ای است که نمی توان انتظار داشت اتحادیه اروپا با ایستادن در کنار ایران قصد سرشاخ شدن با کاخ سفید را داشته باشد.
مهر
