همدردي با محرومين و سفره هاي شب عيد

اين روزها اوضاع معيشت توده هاي مردم چندان رضايت بخش نيست. افزايش چند برابري قيمت بخش عمده‌ي کالاها براي مردمي که از دستمزد ثابتي برخوردارند، شرايط اقتصادي را براي اکثريت مردم متوسط و کم درآمد دشوار کرده است. اين وضعيت بالاخص در آستانه شب عيد بيش از پيش زجرآور شده و صداي اعتراض خانواده‌هاي عيال وار را بلند کرده است.

در اين شرايط وظايف خطیری هم بر دوش مسئولين و هم بر دوش مردم سنگيني مي‌کند که بايد در قبال طبقات محروم و مستضعف به انجام رسانند. تلاش‌ها و اقدام ات مختلف نيز بايد با منطق و فرهنگ جهادي صورت گيرد و هر کس بدون چشم داشت به ديگران به وظيفه خود عمل کند. بدون شک برآيند اين اقدامات خواهد توانست عيد نوروز 1398 را به نوروزي متفاوت از گذشته تبديل سازد.

همدري با مردم جوهره نظام مردم سالار ديني

يکي از شاخص‌هاي مردمي بودن بودن در نظام‌هاي سياسي همدردي مسئولين و مردم است. به واقع اگر در نظام اسلامي چنين همدردي واقعي وجود نداشته باشد، تعابيري چون مردمسالاري و ... لفظ‌هاي توخالي و فاقد معنايي خواهد شد که تنها به درد بازي‌هاي زباني و رسانه‌اي و تبليغاتي خواهد خورد. مردمسالاري واقعي مردمسالاري است که در آن مسئولين متناسب با شرايط عمومي مردم زيست کنند و درد مردم درد آنان نيز باشد. رهبر معظم انقلاب اسلامي تاکيد دارند: «مردمي بودن حکومت هم يکي ديگر از ارزشهايي است که حاکميت اسلام و معارف اسلامي به اين مملکت هديه کرده است. مردمي بودن، ارزشي بالاتر از انتخاب شدن به وسيله مردم است. بعضي افراد ممکن است در يک نظام دمکراتيک، به شکل دمکراتيک هم انتخاب شوند، اما با مردم رابطه‌اي نداشته باشند. اينها مردمي نيستند. در کشور اسلامي ما، مردمي بودن يک ارزش است... هر کس بيشتر به مردم نزديک باشد، بيشتر احساسات مردم را درک کند و بيشتر با مردم احساس و ابراز همدردي کند، مردم به او علاقه بيشتري نشان مي‌دهند. » (1/2/79)

مسئولين و همدردي و خدمت به مردم

مهمترين وظيفه در اين ميدان بر عهده مسئولين جامعه اسلامي است. تدابير درست ايشان مي‌تواند در اين روزها تا حدي از مشکلات طبقات محروم و مستضعف جامعه بکاهد. تلاش براي کنترل قيمت‌ها که معمولا در اين ايام به دليل افزايش تقاضا روندي صعودي در پيش مي‌گيرد، بخشي از انتظاراتي است که از مسئولين مي‌رود. برنامه‌هاي حمايتي نيز در ايام بايد با نگاه حداکثري طرحريزي و اجرا گردد تا بخشي از فشارها قابل تحمل گردد. برخورد قاطع با متخلفين و گران فروشان و شياداني که تنها به منافع خود مي‌انديشند نيز مي‌‌تواند اميدآقرين باشد.

سلوک و مرام مسئولين و همراهي با طبقات متوسط و اين جامعه نيز وظيفه ديگري است که از مسئولين انتظار مي‌رود. متاسفانه ملت به ياد دارند که در سال‌هاي گذشته چطور انتشار اخباري مبني بر سفره‌هاي پرهزينه برخي مسئولين در تعطيلات نوروزي، واکنش‌هاي منفي افکار عمومي را به همراه داشته و موجب تخريب چهره مسئولين نظام اسلامي و بي اعتمادي به آنان گرديده است! امسال با توجه به شرايط دشوار اقتصادي درج چنين اخباري به هيچ وجه قابل تحمل نيست و دستگاه‌هاي نظارتي و امنيتي ذي‌ربط نيز بايد هوشيار بوده و نسبت به چنين اقدامات تحريک آميز و نامشروعي اقدامت لازم را انجام دهند. بدون شک اگر مردم اساس کنند که مسئولين شان با آنان همراه و همدل بوده و در تحمل مشکلات شريکند، تحمل شرايط سخت برايشان آسان خواهد شد.

تلاش براي از بين بردن فاصله ها

يکي از نشانه‌هاي همدردي مسئولين و مردم، تلاش براي از بين بردن فاصله‌ها است. فاصله‌هايي نجومي که با هيچ مبنا و منطقي قابل توجيه و تفهيم نيست. تفاوت در برخورداري‌ها در سازمان هاي دولتي و ديگر دستگاه هاي قضايي و تقنيني هرچند امري طبيعي است، اما آنگاه غيرطبيعي مي‌گردد که از حد عدالت و انصاف فاصله گرفته و به شکافي دست نايافتني بدل گردد! چنين وضعيتي بدانجا مي‌ا‌نجامد که به عاملي براي افزايش نارضايتي و القاء حس تبعيض در جامعه بدل گرديده است.

در ماجراي انتشار اخبار حقوق‌هاي نجومي همين موضوع منجر بدان شد که مدتها افکار عمومي رنجيده خاطر گردد، به نحوي که رهبر معظم انقلاب اسلامي ضمن اعتراض به اين وضعيت فرمودند: «من خواهش ميکنم از اين قضيه (مسئله‌ي حقوقهاي نجومي) آسان عبور نکنيد. بله، دامن زدنِ به اين قضيه به آن معنا -که به قول ايشان مدام بازخواني‌کردن و آمار دادن که فلان کس اين‌قدر مي‌گيرد، فلان کس [آن‌قدر] - شايد کار خيلي مثبتي نيست؛ امّا از آن طرف، اقدامي که شما در مقابل ميکنيد، خيلي مهم است؛ يعني به مردم بگوييد که چه کار کرديد. در اين قضيه، مردم اعتمادشان ضربه خورده. ببينيد، مردم خيلي از اين ارقام بزرگ و مانند اينها را هضم نمي‌کنند؛ امّا حقوق شصت ميليون تومان و پنجاه ميليون تومان و چهل ميليون تومان را خوب هضم ميکنند؛ يعني کسي که در ماه يک‌ميليون يا يک‌ميليون‌ودويست يا يک‌ميليون‌وپانصد درآمد دارد، خوب ميفهمد که پنجاه‌ميليون يعني چه؛ در کشور کم نيستند کساني که حقوق‌هايشان اين است. اين اعتماد مردم را -که بدرستي آقاي روحاني گفتند که مايه‌ي اصلي ما، اعتماد مردم و اميد مردم است- با اين کارها نبايد ضايع کرد. شما اين همه زحمت بکشيد، کار کنيد، تلاش کنيد، بعد ناگهان مثلاً فرض کنيد يک نفري با يک کار حقوق غيرعادلانه [همه را ضايع کند]. آيا فاصله‌ي بين پنجاه‌ميليون و يک‌ميليون غيرعادلانه نيست؟ شما امروز در دستگاه دولتي‌تان کسي که از شما يک‌ميليون، يک‌ميليون‌ودويست، يک‌ميليون‌وپانصد، دو ميليون حقوق بگيرد نداريد؟ فراوان. خب، آن‌وقت يک نفر هم سي‌ميليون ميگيرد، چهل‌ميليون ميگيرد! اين غيرعادلانه نيست؟ با مردم هم‌دردي کنيد که مردم احساس کنند که همان رنجي را که او ميبرد شما هم ميبريد و نشان بدهيد که عزم راسخ داريد که با اين قضيه برخورد کنيد و جلويش را بگيريد و اجازه ندهيد؛ اين را نشان بدهيد به مردم. به هر حال اين نکته‌ي [مهمّي] است. به نظر من براي متخلّف‌ اصلاً نبايد عذر تراشيد؛ برخورد هم بايستي قاطع باشد؛ مخصوص قوّه‌ي مجريه هم نيست. در همه‌ي قوا و در همه‌ي سازمانها، همين معنا ساري و جاري است؛ همه بايستي اين را رعايت بکنند.» (3/6/95)

واقعيت آن است که برخورداري‌هاي غيرعادلانه در دستگاه هاي دولتي تنها در حقوق نيست، و برخي فرصت‌ها و امکانات نيز نابرابر در مجموعه‌هاي مختلف تقسيم مي‌گردد که براي همدردي با مردم و تحقق عدالت بايد با اين وضعيت نيز برخورد شده و اصلاح گردد. در اين روزها که اخبار پرداخت‌هاي مختلف به بهانه عيدي و هديه و ... به گوش خواهد رسيد، چه خوب که نگاه عادلانه و منصفانه قلب هاي ملت را نيازرده و بلکه برعکس موجب بهجت و حرسندي ملت گردد.

مردم و رسيدگي به محرومين

فارغ از مسئوليت دولتمردان در رسيدگي به محرومين و همدردي با طبقات ضعيف جامعه، در شرايط حساس امروز ضروري است که مردم نيز به ميدان آمده و دستگير مردماني باشند که شرايط دشواري براي تامين معاش خود در شبهاي پايان سال را تجربه مي‌کنند، همانطور که در طول سالهاي اخير اينگونه بوده اند.

در اين راستا معمولا اقدام منحصربفرد و خلاقانه‌اي را نيز شاهديم که در قالب کمپين‌هايي در فضاي مجازي براي حمايت از برگزاري ساده مراسمات عيد نوروز و گاه براي مقابله با استاده از برخي کالاهاي گران قيمت از جمله آجيل و ... صورت مي‌گيرد. اين اقدامات که مي‌تواند سفره هاي فقير و غني را تا حدودي به يکديگر نزديک کند، اقدام ارزشمندي است که در اين روزها بايد براي فراگير سازي آن تلاش نمود.

تشکل‌هاي خودجوش انقلابي و آتش به اختيار

پيشقدمي و افزايش فعاليت‌هاي ارزشمند موسسات و خيريه‌هاي که کمک به محرومان را در دستورکار خود قرار داده اند، در اين ايام مي‌تواند فضا را تغيير داده و کمک رساني و همدلي و همراهي را در جامعه تبديل به گفتماني فراگير نمايد. در اين روزها بايد تبليغات رسانه‌اي اين مجموعه‌ها افزايش يافته و با تکاپو و جنب و جوش روزافزون، اهداف مد نظر دنبال گردد.

به واقع اين عرصه يکي از مهمترين عرصه‌هاي است که ان.جي.اوها و موسسات مردم نهاد و تشکل‌هاي خودجوش انقلابي که رسالت خود را خدمت به مردم و انقلاب مي‌دانند مي‌توانند موثر باشند و بايد با منطق آتش به اختيار و بدون چشمداشت به نهادها و سازمان‌هاي مسئول به ميدان آمده و نيز فعاليت‌هاي خود را به اين سو سوق داده و با همه توان پيشگام رسيدگي به محرومان و مستضعفان در آستانه عيدنوروز گردند.

ميدانداري کاسبان با انصاف

ميدان‌داري کاسبان با انصاف و تلاش براي ارائه کالاهاي شب عيد با قيمت و سود مناسب نيز يکي ديگر از وظايفي است که مي‌تواند در تعديل شرايط کنوني موثر باشد. بدون شک چنين عمل صالحي نه تنها برکت را به مال و کسب ايشان خواهد داد، بلکه مي‌تواند فضاي نشاط و طراوت را در جامعه رونق بخش و خرسندي فردي را براي چنين افرادي به همراه داشته باشد. سنت حسنه اي که در تاريخ کسب و کار و فرهنگ بازار و بازاريان تاريخ ديرينه داشته و اين سرزمين نمونه‌هاي فراواني از اين را در حافظه تاريخي خود ثبت کرده است.

اين فرهنگ مجددا بايد در بازار ملت ايران احيا گردد و تجربيات ارزشمند در اين زمينه حکايت از آن دارد که گاه پيشگامي چند نفر در اين عرصه مي‌تواند جريان ساز بوده و ديگر همکاران را نيز به اين عمل خيرخواهانه دعوت و تشويق نمايد.

رسانه‌ها و بسيج افکار عمومي

در دنياي حاکميت رسانه، حرف اول را در تشويق و ترغيب مردم و موج آفريني در افکار عمومي رسانه‌ها مي‌زنند. صداوسيما، مطبوعات، سايت‌ها و ديگر رسانه‌هاي اثرگذار اگر در اين روزهاي پاياني اسفندماه موجي رسانه‌اي و تبليغي به راه بيندازند، بدون شک شاهد اتفاق خوب و مثبتي در روزهاي پيش رو خواهيم بود. اين هدف مهم بايد از طريق برنامه سازي‌هاي هنري و بطور غيرمستقيم ترويج گردد تا تاثيرگذاري آن دوچندان شود.

رهبر معظم انقلاب اسلامي نيز همواره بر نقش رسانه ملي در اين عرصه تاکيد ورزيده‌اند. به عنوان نمونه در سال 1383 در ديدار مسئولان صداوسيما فرموده بودند: «به فضاي همدردي با فقيران دامن بزنيد. خوشبختانه صدا و سيما در چند سال گذشته برنامه‌هاي بسيار خوبي در اين زمينه داشته، که درخور تقدير است. دغدغه‌ي عدالت را در ذهنها و دلهاي مردم دامن بزنيد؛ اين کار بسيار خوب است. البته سعي شود به جماعت فقير و تهيدست اهانت نشود و کرامت انسانىِ آنها از بين نرود. من ميبينم در بعضي از کارهايي که در اين زمينه صورت ميگيرد، به‌طور دقيق اين معنا رعايت مي‌شود. آن پسربچه يا دختربچه‌يي که مي‌آيد هديه‌يي به فلان صندوق مي‌دهد، حرفي از او پخش ميشود که خيلي خوب و شيرين و لطيف است و در آن اهانت نيست؛ منتها در کنار دامن زدن به دغدغه‌ي عدالت اجتماعي و رسيدگي به فقرا، زندگي اشرافي و تجملاتىِ پوچ و بيهوده را هم تخريب کنيد؛ اين زندگي واقعاً در خور تخريب است. زندگي تجملاتي نبايد به‌هيچ‌وجه ترويج شود؛ بلکه بايد تخريب شود و نقطه‌ي منفي به‌حساب بيايد. چرا بيخود تجمل‌گرايي رواج پيدا کند؟ اگر يک نفر دلش ميخواهد متجمل باشد، ما چرا بايد آن را ترويج کنيم؟ توجه کنيد که ما به فقير بايد عزت‌نفس و حس مناعت بدهيم و به غني بايد کمک به فقير را بياموزيم. به‌هرحال در کل زندگي جامعه، بايد از زندگي اشرافي و تجملاتي الگوسازي نکنيم.» (11/9/83)

سليبريتي‌ها و چهره هاي شناخته شده

در دنياي امروز سلبريتي‌ها و چهره‌هاي به نام و شناخته شده خود به تنهايي تبديل به يک رسانه شده‌اند. نقش‌آفريني سلبريتي‌ها را در حوادث مختلف در سال‌هاي اخير با شکل‌گيري فضاي مجازي و قدرت يافتن پيام رسان‌هاي مختلف مي‌توان به خوبي مشاهده نمود. برخي از اين افراد که در حوادثي چون کمک به زلزله زدگان کرمانشاه نقش آفريني موثري داشتند، چه خوب است که براي کمک و همياري به اقشار ضعيف جامعه در اين شب‌هاي پاياني سال و در سرآغاز فرارسيدن عيد نوروز به ميدان آمده و تلاش کنند تا در گسترش همدلي و مهرباني در جامعه نقش آفريني بوده و به گرم شدن خانه هاي محروم و اقشار آسيب پذير جامعه در سطح گسترده نقش آفرين باشند.

موضوع محرومين و همدلي و همدردي با توده‌هاي ضعيف جامعه نيز مساله‌اي جناحي و سياسي نيست که نسبت به آن ان قلت هاي سياسي وارد گردد. لذا هر کس به ملت ايران زمين تعلق دارد، فارغ از هر تعلق فکري و سياسي بايد در اين ميدان وارد گردد.

تريبون‌هاي اثرگذار بر افکار عمومي

ديگر تريبون هاي اثرگذار جامعه اعم از ائمه جمعه و جماعت و اهالي مساجد و هيئت و ...، اساتيد بزرگوار حوزه و دانشگاه، دانشجويان و اقشار فرهنگي و ... همه آنهايي که مي‌تواند در بخش ديگري از جامعه اثرگذار باشند نيز مي‌تواند براي خيزشي عمومي جهت "يکسان سازي سفره هاي شب عيد ملت" نقش آفرين باشند.

***

بدون شک اگر همه بخش هاي نام برده به وظايف خود در اين روزهاي باقي مانده تا پايان سال عمل نمايند، به حول و قوه الهي نوروزي متفاوت از سالهاي گذشته را ملت ايران تجريه خواهند نمود.