معاون وزیر امور خارجه آمریکا از موافقت واشنگتن با درخواست کابل مبنی بر معافیت بندر چابهار از تحریم‌های آمریکا خبر داد. این خبر تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌هایی را درباره آینده تحریم‌های آمریکا به دنبال داشته و اعمال موفقیت‌آمیز تحریم‌ها را با تردید جدی روبه‌رو کرده است.
تحریم‌های ضد ایرانی در یک سال گذشته از اصلی‌ترین اقدامات دولت آمریکا در مقابله با کشورمان بوده است؛ تحریم‌هایی که با اصطلاحاتی چون فلج‌کننده بودن بیش از حد بزرگنمایی می‌شد. در مقابل جمهوری اسلامی ایران با آگاهی کامل از بی‌خاصیت بودن تحریم‌ها نسبت به سال‌های قبل، سعی در فعال کردن ظرفیت‌های اقتصادی خود کرده است. اگرچه در 9 ماه اخیر با کوتاهی مسئولان دولتی فشارهای اقتصادی بر مردم بیشتر شده است؛ اما به اعتراف اندیشکده‌های مهم بین‌المللی موقعیت ژئو استراتژیک ایران تمایل بیشتر کشورها را برای همکاری اقتصادی به سوی این کشور سوق می‌دهد؛ از این رو کشورها در آینده نه چندان دور نه تنها با تحریم آمریکا همکاری نخواهند کرد؛ بلکه این کشور را تحت تأثیر خود خواهند گذاشت که دیگر تحریم برای ایران، منافع کشورهای دیگر را نیز به خطر می‌اندازد که گاهاً این منافع نیز می‌تواند حیاتی باشد؛ از این رو فشار کشورهایی همچون افغانستان و هند به آمریکا برای معافیت تحریمی بندر چابهار نوعی عقب‌نشینی آمریکا از تصمیم گذشته و آغاز شکست سیاست‌های تحریمی کاخ سفید خواهد بود.
همچنین، تجربه 40 ساله انقلاب اسلامی نشان می‌دهد هر جا جمهوری اسلامی از ظرفیت‌های داخلی و ژئوپلیتیکی خود استفاده کرده، آمریکایی‌ها عقب‌نشینی کرده‌اند. نمونه آن را می‌توان در تحریم بنزینی دشمن یافت. زمانی که ایران نیاز داشت بنزین مصرفی خود را وارد کند بلافاصله آمریکا کشورمان را تحریم کرد؛ اما از موقعی که جوانان ایرانی، کشور را در بنزین خودکفا کردند دیگر نه تنها بینی آمریکایی‌ها به خاک مالیده شده؛ بلکه سبب رسوایی آنها نیز شده است. بندر راهبردی چابهار نیز می‌تواند محلی برای شروع شکست‌های دوباره سیاست‌های تحریمی آمریکا باشد؛ نگاه اجمالی به اهمیت و موقعیت سوق‌الجیشی بندر چابهار به درک اهمیت این رخداد کمک می‌کند.
موقعیت این بندر که حکم اکسیژن توسعه برای دو کشور هند و افغانستان را دارد و به یک امر حیاتی برای کشورهای مذکور در مرحله اول تبدیل شده، می‌تواند کارکردهای متفاوتی داشته باشد که تنها به اهمیت آن برای دو کشور هند و افغانستان اشاره می‌کنیم:
1ـ کوتاهی مسیر بندر تجاری چابهار نسبت به مسیر بندر تجاری کراچی یکی از اصلی‌ترین دلایل تمایل افغانستانی‌ها به این بندر مهم و راهبردی است. طول مسیر ارتباطی این بندر با افغانستان حدود 700 کیلومتر است؛ در حالی که فاصله بین بندر کراچی تا افغانستان بالای هزار کیلومتر است.
2ـ از آنجایی که امنیت مهم‌ترین بخش تجارت محسوب می‌شود، ناامن بودن مسیر ترانزیت بندر کراچی به افغانستان همیشه مورد دغدغه تجار افغانی بوده است؛ در حالی که جمهوری اسلامی ایران از مزیت بالای امنیت برخوردار بوده است. پس تمایل به سمت چابهار از نظر امنیتی نیز مورد توجه است. از سوی دیگر، تجربه نشان داده است دولت پاکستان همواره با استفاده از سیاست‌های خصمانه‌ای که گاهی در برابر دولت افغانستان دارد، از طریق بندر کراچی به این کشور فشار وارد می‌کند تا سیاست مدنظر خود را به کابل تحمیل کند. همچنین سرد بودن رابطه پاکستان با آمریکا سبب شده است کاخ سفید در حال حاضر توجه به افغانستان را بیشتر مدنظر قرار دهد. از سوی دیگر، نزدیکی بندر چابهار به بندر کراچی موجب رقابت شدید اقتصادی بین دو کشور هند و چین نیز شده است؛ از این رو هندی‌ها چابهار را مسیری کوتاه برای وصل به آسیای میانه قلمداد می‌کنند؛ منطقه‌ای که بر سر صادرات کالا بین دهلی نو و پکن رقابت تنگاتنگی وجود دارد.
3ـ موقعیت بندر چابهار به گونه‌ای است که در آینده نه چندان دور به یکی از بزرگ‌ترین بنادر تجاری در جهان تبدیل خواهد شد. در حالی که بنادر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به جهت کالاهای نفتی اهمیت یافته، بندر چابهار برای تبادل کالاهای غیر نفتی هند با کشورهای آسیای میانه و اروپایی نیز مهم تلقی می‌شود. اگرچه در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با صادرات نفت از این بندر سیاست به صفر رساندن صادرات نفت را برای همیشه از مخیله آمریکایی‌ها پاک کند.
