گروه سياسي/ دونالد ترامپ و مقامات كاخ سفيد ابتدا با هياهوي فراوان از تشكيل نيروي بينالمللي براي حفظ امنيت تنگه هرمز سخن گفتند؛ اما تنها پس از چند روز با چرخشي 180 درجهاي، دونالد ترامپ اعلام كرد نميخواهد پليس و محافظ كشتي كشورهاي ثروتمندي چون عربستان در خليجفارس باشد؛ اما چه رخ داد كه آن هياهو به اين عقبنشيني منجر شد! آمريكا و انگليس درصددند با طرح تشكيل ائتلاف گشتزني در تنگه هرمز يا تشكيل ناوگان دريايي اروپايي، خليجفارس را ناامن كنند و با محاصره ايران، عمق راهبردي جمهوري اسلامي در منطقه را به چالش بكشند.
دو روز پس از آنكه «پمپئو»، وزير خارجه آمريكا در اظهارنظري درباره توقيف نفتكش انگليسي در تنگه هرمز گفت كه «انگليس خود بايد از كشتيهايش محافظت كند»؛ خبرگزاري رويترز گزارش داد: «ايالات متحده بر اين باور است كه طرح پيشنهادي اروپا براي تقويت امنيت دريايي در خليجفارس تلاشهاي آمريكا در منطقه را تكميل خواهد كرد.»
بر اساس گزارشها، پس از توقيف غيرقانوني نفتكش ايراني در تنگه جبلالطارق (13 تير ماه 1398) و خط و نشانهاي جمهوري اسلامي، انگليس نيز از ترس توقيف كشتيهايش در منطقه خليجفارس به ويژه بعد از توقيف نفتكش «استينا ايمپرو» از سوي ايران (28 تيرماه 1398) در حال رايزني با آمريكا براي راهاندازي يك ائتلاف نظامي بوده است.
ائتلاف گشتزني در تنگه هرمز
18 تير ماه 1398؛ پنج روز پس از توقيف نفتكش ايراني از سوي انگليس، ژنرال «جوزف دانفورد»، رئيس ستاد مشترك ارتش آمريكا پس از ديدار و گفتوگو با «مارك اسپر»، سرپرست وزارت دفاع آمريكا در جمع خبرنگاران گفت: «ما همراه با شماري از كشورهاي ديگر تلاش داريم ائتلافي را براي تضمين آزادي كشتيراني در آبهاي تنگه هرمز و بابالمندب ايجاد كنيم.»
با توجه به اخبار منتشره، «مارك اسپر» نيز حدود دو هفته قبل از آن (قبل از توقيف نفتكش ايراني از سوي انگليس) در نشست ناتو، درخواست عمومي آمريكا از متحدانش را براي كمك به تضمين حق عبور و مرور دريايي آزاد و امنيت دريايي در منطقه خليجفارس و بابالمندب مطرح كرده بود. بهانه و مستمسك آمريكا براي اين طرح، حوادثي بود كه از دو ماه پيش (از زمان حمله به دو نفتكش در درياي عمان) در اين منطقه رخ داده است؛ البته نمايندگان اروپايي در اين نشست كه پشت درهاي بسته برگزار شد، به «اسپر» هشدار داده بودند كه آمريكا نبايد ناتو را در هيچ مأموريت نظامي در خليجفارس درگير كند!
گفتني است «پمپئو» نيز پيش از اين به ايجاد ائتلافي براي گشت زني در تنگه هرمز اشاره كرده و گفته بود: «ما درصدد هستيم كاري كنيم تا رفتار رهبري جمهوري اسلامي ايران تغيير كند. ما ائتلافي ايجاد خواهيم كرد تا در تنگه هرمز به گشتزني بپردازد و اين مسير دريايي را باز نگه داريم. تمام كشورهاي جهان در اين ائتلاف شركت خواهند داشت.»
تشكيل ناوگان دريايي اروپايي
خبرگزاري رويترز 1 مرداد ماه 1398 گزارش داده بود كه انگليس طرح خود را براي تشكيل ناوگان دريايي اروپايي به منظور تأمين امنيت كشتيراني در خليجفارس و تنگه هرمز در جريان يكي از نشستهاي ديپلماتهاي ارشد اتحاديه اروپا در بروكسل ارائه كرده است. يكي از ديپلماتهاي اروپايي به رويترز گفته بود كه طرح انگليس جذابتر از پيشنهاد مشابه اخير ايالات متحده است؛ زيرا اين طرح كمپين «فشار حداكثري» آمريكا عليه ايران را دنبال نميكند.
به گفته منابع مطلع اروپايي، در طرح انگليس، آمريكا، اتحاديه اروپا و ناتو به شكلي مستقيم در ائتلاف مزبور شركت نخواهند كرد و فرماندهي ائتلاف نيز احتمالاً به صورت مشترك بر عهده انگليس و فرانسه خواهد بود.
بر اساس همين اتفاقنظر ميان آمريكا (ائتلاف گشتزني در هرمز) و انگليس (تشكيل ناوگان دريايي اروپايي در خليجفارس و تنگه هرمز)، پمپئو، وزير خارجه آمريكا 4 مرداد ماه 1398 در گفتوگو با فاكس نيوز اعلام كرد: «ما از انگليس، فرانسه، آلمان، نروژ، ژاپن، كره جنوبي، استراليا و... درخواست كردهايم به ائتلاف امنيتي در تنگه هرمز بپيوندند و مطمئن هستم كه چندين كشور ملحق خواهند شد»
در همين راستا، يك شبكه خبري آمريكا از تصميم احتمالي پنتاگون مبني بر استفاده از جنگنده براي تأمين امنيت كشتيهاي تجاري آمريكا هنگام عبور از تنگه هرمز خبر داد. بر اساس برخي گزارشها، سه كشور اروپايي فرانسه، ايتاليا و دانمارك با پيشنهاد انگليس براي ايجاد واحد نيروي دريايي اروپايي و راهاندازي گشتهاي دريايي اروپايي در تنگه هرمز موافقت كردهاند. فرماندهي اين نيروي دريايي اروپايي بر عهده انگليس و فرانسه خواهد بود. در منطقه خاورميانه نيز عربستان و كويت نخستين كشورهايي بودند كه به طرح آمريكاييها واكنش مثبت نشان دادند و اعلام همراهي كردند.
انزواي آمريكا و انگليس
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان چند روز پيش از آن در توئيتي نوشت: «تنگه هرمز و خليجفارس رگ حياتي ما هستند و امنيت آنها براي ما فوقالعاده مهم است. آمريكا تلاش ميكند اين آبها را براي ايران ناامن كند. شما نميتوانيد آبها را براي يك كشور ناامن كنيد و براي ديگران امن.»
روسيه نيز پيشنهاد آمريكايي را «كاملاً نامفهوم و غيرقابل درك» خواند. «ميخائيل بوگدانف»، معاون وزير خارجه روسيه گفت كه مسكو هيچ پيشنهادي از سوي ايالات متحده درباره طرح واشنگتن به منظور ايجاد ائتلافي براي گشتزني در تنگه هرمز دريافت نكرده است. وي گفت: «ما اينجا ائتلاف خودمان را پيشنهاد ميدهيم؛ امنيت جمعي در خليجفارس. امروز براي چندمين بار ميگوييم و منتشر ميكنيم كه آن چيزي كه همكاران آمريكايي ما پيشنهاد ميدهند، براي من كاملاً نامفهوم و غيرقابل درك است.» وزير دفاع ژاپن نيز اعلام كرده بود كه ژاپن قصد ندارد در ائتلاف بينالمللي گشتزني در تنگه هرمز شركت كند.
همچنين «كيم هيون چونگ» معاون رئيس دفتر امنيت ملي كره جنوبي كه به تازگي با «چارلز كوپرمن»، معاون مشاور امنيت ملي آمريكا در واشنگتن ديدار داشته، در پاسخ به پرسش خبرنگاران مبني بر درخواست آمريكا براي اعزام نيرو به منطقه خليجفارس گفت: چنين بحثي صورت نگرفته و كره جنوبي نيز دخالتي در تنشهاي خليجفارس نخواهد كرد.
پمپئو: انگليس خود از كشتيهايش محافظت كند
بايد توجه داشت فارغ از اظهارنظرهاي دو كشور آمريكا و انگليس درباره ايجاد ائتلاف نظامي در تنگه هرمز و وحدت راهبردي آنها در قبال ايران، اين دو كشور دچار اختلافات عميق راهبردي و تاكتيكي هستند؛ چه آنكه چند روز پيش (31 تير ماه 1398) پمپئو، وزير خارجه آمريكا در گفتوگو با شبكه فاكس بيزينس در پاسخ به پرسشي درباره توقيف نفتكش انگليسي از سوي ايران در تنگه هرمز تأكيد كرد كه «اين وظيفه انگليس است كه از كشتيهاي خود محافظت كند!» و «آمريكا به دنبال جنگ با ايران نيست».
از سوي ديگر آمريكاييها بارها سعي كردند ائتلافهايي مانند ناتوي عربي را عليه جمهوري اسلامي ايران شكل بدهند كه هر بار با شكست مواجه شدهاند. به طور كلي، ميتوان گفت نظام سلطه و به ويژه دو كشور آمريكا و انگليس درصددند به بهانه تأمين امنيت در منطقه، با شگرد جنگ رواني و فشار حداكثري عليه جمهوري اسلامي، خليجفارس را ناامن كنند و با محاصره جمهوري اسلامي، عمق راهبردي نظام در منطقه را به چالش بكشند. حال آنكه تجربه ثابت كرده است شكلگيري و عملياتي شدن چنين ائتلافي به ويژه با همراهي نكردن برخي متحدان آسيايي آمريكاييها، بيشتر در حد آرزو و خيال خواهد ماند!