- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
نهم مرداد ماه 1375، رهبر معظم انقلاب از سازمان صدا و سيما و بازديد كردند و رهنمودهايي را به دست‌اندركاران اين سازمان دادند. به همين خاطر 9 مرداد ماه روز «صدا و سيما» ناميده شد. تا هر سال بتوان نگاهي هر چند گذرا بر عملكرد اين رسانه داشت و به پاسخ اين پرسش انديشيد كه با پشت سر گذاشتن چهلمين سال انقلاب و همچنين با گذشت 23 سال از بازديد رهبر فرزانه انقلاب و رهنمودهايي كه ارائه كردند، آيا اين رسانه توانسته است در جهت آرمان‌ها و اهداف فرهنگي انقلاب اسلامي قدم بردارد و آنطور كه امام راحل(ره) اين سازمان را يك دانشگاه عمومي خواندند، رسانه ملي امروز چقدر به اين هدف نزديك شده است؟
واقعيت اين است كه چه در زماني كه رقيب‌هاي گوناگوني، از جمله ماهواره‌ها و فضاي مجازي در كشور و در دسترس همگان قرار نداشت و چه امروز كه همه اينها رقيبان جدي رسانه ملي محسوب مي‌شوند، اين رسانه ملي است كه مي‌تواند در ابعاد گوناگون فرهنگي، اجتماعي و سياسي نقش‌آفريني كند؛ از همين‌رو حضرت آيت‌الله‌العظمي خامنه‌اي در ديداري كه با مسئولان و هنرمندان صدا و سيما در سال 1389 داشتند، درباره فرموده امام(ره) اظهار داشتند: «اينكه امام گفتند صداوسيما دانشگاه است، تعارف نكردند، حقيقتاً همين جور است؛ يك دانشگاه بزرگ است.»
ايشان اضافه كردند: «انتظار از صداوسيما اين است كه درس‌هاي گوناگون زندگي به سمت مردم سرازير شود.»
اين روزها شبكه‌هاي اجتماعي آنچنان جذابيت و گستردگي يافته كه شايد برخي را به اشتباه بيندازد و تصور كنند تلويزيون كارآيي گذشته را ندارد؛ البته تا حدي مي‌توان اين نظر را درست دانست كه با وجود فضاي مجازي شايد تلويزيون بينندگان كمتري نسبت به گذشته داشته باشد؛ كما اين كه آمار نيز نشان مي‌دهد اين اتفاق نه تنها در ايران، بلكه در سراسر جهان افتاده و مخاطبان راديو و تلويزيون‌هاي رسمي به نسبت گذشته كمتر شده‌اند؛ اما اين نمي‌تواند تأييدي بر اين مطلب باشد كه كارايي تلويزيون به نسبت گذشته كمتر است، زيرا سهم عمده‌اي از فضاي مجازي مي‌تواند به بازنشر موضوعات، محتواها و حتي فيلم‌ها و سريال‌هاي رسانه ملي معطوف شود، اما آيا رسانه ملي از اين فضا كمال استفاده را مي‌برد؟
اصلاً وظيفه رسانه ملي چيست كه از آن، به دانشگاه تعبير شده است؟ از دو بُعد مي‌توان به اين وظيفه نگاه كرد، بعد اول اين است كه تا چه حد رسانه ملي توانسته است به مثابه يك دانشگاه، دروس مورد نياز يك جامعه را با توجه به شرايط زماني آن در اختيار دانشجويانش(مخاطبان خود) قرار دهد و آيا آنچه به مخاطب تزريق مي‌كند، داراي محتوا و ارزش فاخر هست يا خير، البته اين ارزش فاخر بودن به معناي اين نيست كه غير قابل فهم و ثقيل باشد؛ بلكه در ساده‌ترين قالب‌ها مي‌توان بهترين مفاهيم انساني و ارزشي را ارائه كرد.
مقام معظم رهبري درباره محتواي برنامه‌ها در حكم انتصاب آقاي علي لاريجاني به رياست صدا و سيما مي‌نويسد: «برنامه‌هاي هنري صدا و سيما از جذابيت و شيريني برخوردار گردد و فاخرترين هنرهاي نمايشي با مضامين پربار اجتماعي و اخلاقي و سياسي در اين رسانه همگاني ارائه شود. نمايش‌هاي سبك و بي‌مغز و گمراه‌كننده و فاقد كيفيت هنري كه گاه بسي پر خرج هم هست، يكسره موقوف شود.»
بعد ديگري كه مي‌توان از صدا و سيما طلب كرد، اين است كه تا چه ميزان براي پيشبرد اهداف خود راه را براي كساني كه استعداد دارند و مي‌توانند در اين زمينه نقش‌آفريني كنند، باز مي‌كند؟ آيا اجازه ورود استعدادهاي جديد و توانمند را مي‌دهد يا براي حضور چنين افرادي هزاران دست‌انداز و مانع وجود دارد؟
در اين زمينه نيز رهبر معظم انقلاب معتقد هستند: «افراد منفي چهره نشوند. من گاهي ديده‌ام انسان‌هايي كه هيچ ارزش عملي و هنري ندارند، در صدا و سيما با پول مردم چهره‌پردازي مي‌شوند. چرا؟... اين كار الگوسازي است، ما چه كسي را مي‌خواهيم الگوي جوان‌ها قرار دهيم؟ اين طور آدم‌هايي را؟!»
مورد ديگري كه نبايد از آن غافل شد، استفاده از مؤلفه خلاقيت و ابتكار است. همان طور كه اشاره شد، وجود فضاهاي مجازي سبب شده است مخاطبان ريزش جدي داشته باشند؛ اما قطعاً استفاده از جواناني كه خلاقيت دارند و ابتكار عمل را به دست مي‌گيرند، سبب مي‌شود در اين عرصه رقابت پيروز شد.
رهبر معظم انقلاب اين موضوع را تذكر داده‌اند: «نكته مهم، القاي غير مستقيم پيام‌ها و مفاهيم است. در اين زمينه بارها و سال‌ها مطالبي گفته‌ايم.»
موضوع ديگري كه اين روزها جامعه بيش از هر چيز ديگر به آن نياز دارد، «شفافيت» است كه رسانه ملي بايد پيگير بوده و از آن غافل نشود، حتي تابوشكني‌هايي كه در راستاي شفافيتِ بيشتر صورت مي‌گيرد، سبب مي‌شود تا مردم اعتماد بيشتري پيدا كنند.
نمي‌توان از انصاف گذشت كه رسانه ملي در همه اين سال‌ها تلاش خود را كرده است تا در مواقع مهم وظيفه خطير خود را چه در حوزه سريال و نمايش و چه در حوزه‌هاي مهم ديگر، از جمله خبر به نحو احسن انجام دهد، براي نمونه، در جريان واقعه منا رسانه ملي به خوبي توانست به موقع هدايت درست ماجرا را در دست گرفته و واقعيات را به ثبت و ضبط برساند و جلوي سوء‌استفاده رسانه‌هاي بيگانه را بگيرد يا در بسياري از مواقع ديگر، از جمله زمان انتخابات، مديريت خوبي از خود نشان دهد.
سريال‌ها نيز با وجود همه نواقصي كه دارند، تا حد زيادي در جذب مخاطب موفق بوده‌اند؛ به ويژه در ايام مناسبتي مانند نوروز، مسابقات نيز از جمله برنامه‌هاي موفق صدا و سيما بوده است. همچنين برخي تابوشكني‌‌ها مانند سريال گاندو كه به تازگي از شبكه سوم سيما بر روي آنتن رفت و اتفاقاً بازتاب‌هاي زيادي نيز در بين مسئولان و جامعه داشت، از اين قبيل است؛ اما در كنار همه اين پيشرفت‌ها هنوز راه زيادي براي شرايط ايده‌آل وجود دارد.
تقليد در برخي از مسابقات پرمخاطب و حتي برنامه‌هاي تركيبي از نمونه‌هاي خارجي‌شان نشان مي‌دهد، هنوز هم به آن ابتكار و خلاقيت مورد نظر نرسيده‌ايم، حمايت نكردن از جوان‌هايي كه هيچ گونه پشتوانه‌اي براي پيشبرد طرح‌هاي هنري خود ندارند، از ديگر ضعف‌هاي صدا و سيماست. كنار گذاشتن افرادي كه در صدا و سيما رشد كرده‌اند و در مقابل استفاده بسيار زياد از سلبريتي‌هاي پر سر و صدا در برنامه‌هاي تلويزيون و انتقادهايي كه برخي رسانه‌ها نسبت به حقوق‌هاي بالاي آنها مطرح مي‌كنند، استفاده بي‌رويه از تبليغات تلويزيوني و بروكراسي‌هاي كلافه‌كننده اداري براي هنرمندان از جمله مسائلي است كه بايد براي رفع آنها فكري كرد.
در نهايت، نياز حياتي امروز و فرداي جامعه ايراني را نبايد فراموش كرد كه همان حوزه «سبك زندگي» است. رسانه ملي درباره اين مسئله مهم كه آخرين فراز بيانيه گام دوم انقلاب به آن اختصاص يافته است، وظيفه‌اي سنگين و حساسي بر دوش دارد كه كوچك‌ترين بدسليقگي يا غفلت نسبت به اين مسئله، آسيب‌هاي جبران‌ناپذيري در درازمدت به دنبال خواهد داشت.
