بچه‌ها بازي كنند، والدين نظارت

بچه‌ها يكي از مشتريان پر و پا قرص دنياي مجازي‌ هستند؛ به طوري كه دست هر يك از آنها يك تبلت جاي گرفته است. آنها به قدري به اين وسيله جديد وابستگي و دلبستگي پيدا كرده‌اند و آنچنان آن را به خودشان سنجاق كرده‌اند كه گويي زندگي بي آن براي‌شان بي‌معني است؛ البته اگر آن را داشته باشند، گويي به موفقيت بزرگي دست يافته‌اند و اگر آن را نداشته باشند با ناكامي بزرگ‌تري مواجه مي‌شوند. پدر و مادر براي خريدن تبلت مقاومت مي‌كنند و بچه‌ها براي خريدن آن اصرار. اگر هم والدين تسليم خريد شوند، مدت زمان بازي بچه‌ها با آن دغدغه تازه‌اي محسوب مي‌شود. پس چه بايد كرد. آيا براي بچه‌ها تبلت بخريم و اگر خريديم بايد چه قوانيني براي استفاده و مدت زمان بازي با آن وضع كنيم؟

صميمي‌ترين دوست!

ده، پانزده سال پيش كه از اين هجمه ابزارآلات دنياي مجازي و ارتباطي خبري نبود، خانواده‌ها بچه‌هاي‌شان را راحت‌تر و با ‌دغدغه‌ كمتري بزرگ مي‌كردند. والدين هم در ان زمان بيشتر نگران دوستان و همبازي‌هاي آنها بودند و اينكه با چه دوستاني مراوده مي‌كنند و هم‌كلام مي‌شوند و اينكه اين دوستان از چه خانواده‌هايي و از دل چه نوع تربيتي بيرون آمده‌اند؛ اما در حال حاضر به اين دل نگراني‌ها چيزي تازه‌ هم افزوده شده است؛ وسيله‌اي به نام تبلت و گوشي‌ تلفن همراه (براي بچه‌هاي كمي بزرگ‌تر) كه از هر دوستي براي بچه‌ها دوست‌تر و صميمي‌تر شده است.

بخريم يا نخريم

در مورد اينكه بايد براي بچه‌ها تبلت بخريم يا نه چند ديدگاه وجود دارد. البته روي صحبت ما با والدين است. برخي با اشتياق و به سرعت با صرف هزينه‌اي كه البته كم هم نيست اين وسيله را مي‌خرند و در اختيار بچه‌ها قرار مي‌دهند. استدلال‌شان نيز اين است كه همه بچه‌ها دارند و با آن سرگرمند؛ حالا بچه ما هم يكي از آنها! در اين ميان والديني هم هستند كه به راحتي تسليم خواسته بچه‌ها نمي‌شوند و اگر هم شوند خريد اين وسيله را براي سنين كمتر مثل چهار يا پنج سال اصلاً نمي‌پذيرند. استدلال‌شان هم اين است كه زود است و عواقبي براي بچه‌ها دارد. در اين ميان والديني هم هستند كه در سن بالاتر، با نظارت خودشان و در زمان تعيين شده استفاده از تبلت را براي بچه‌هاي‌شان مجاز مي‌دانند.

اوتيسم در كمين است

در سال 2011 آكادمي پزشكي كودكان آمريكا توصيه كرد كودكان زير 2 سال به هيچ وجه نبايد تلويزيون تماشا كنند و كودكان كمي بزرگ‌تر هم ضروري است هر روز تنها 2 ساعت تماشا كنند. اين نتيجه قابل تأمل است و بر تلويزيون تكيه دارد؛ يعني تبلت و دنياي مجازي نيازمند قوانين سخت‌گيرانه‌تري است. وقتي بچه‌ها از ابزارهاي الكترونيكي مانند تبلت استفاده مي‌كنند، در واقع نه تنها مهارتي اجتماعي كه لازمه آنهاست نمي‌آموزند، بلكه توانايي برقراري ارتباط آنها با ديگران هم خدشه‌دار مي‌شود. همچنين به مهره‌هاي گردن و انگشتان‌شان آسيب مي‌رسد. اگر دقت كنيد شكوه از درد گردن و دست‌ها به وضوح در كودكاني كه با بازي‌هاي مجازي خو گرفته‌اند مشاهده مي‌شود؛ حتي برخي پژوهش‌ها نشان مي‌دهد بيماري مرموز اوتيسم يكي از عواقب احتمالي استفاده بيش از حد از اين وسايل است.

وظيفه والدين

توليدكنندگان بزرگ ابزارآلات الكترونيكي مانند تبلت روز به روز بر جذابيت‌هاي اين وسايل مي‌افزايند، امكانات جديدتر و سهل‌الوصول‌تري براي آنها تعريف مي‌كنند و رنگ و لعاب بيشتري به آنها مي‌دهند تا مشتري پسندتر باشند. البته كه موفق هم هستند؛ اما وظيفه ما به عنوان والدين كه در نقطه مقابل اين توليدكنندگان قرار گرفتيم چيست. آيا بايد تسليم شويم و بي‌كم و كاست آنها را در اختيار بچه‌ها قرار دهيم؛ چون چاره‌اي جز اين نداريم يا بايد راه بهتر، منطقي‌تر و عقلاني‌تري برگزينيم.

زندگي در آپارتمان حتي آنهايي كه قد و قواره كمي بزرگ‌تري دارند براي بچه‌ها حوصله‌بر است. آنها به جنب جوش و فعاليت زيادي نياز دارند تا انرژي‌شان تخليه شود. همچنين نياز به همبازي دارند؛ گاهي در خانه و گاهي بيرون از خانه. آنها نياز دارند مرتب در هواي بيرون از خانه نفس بكشند نه تنها در چارديواري خسته‌كننده خانه. راحت‌ترين كار اين است كه در خانه‌هاي امروزي وقتي كودك‌ـ يك ساله يا ده ساله‌ـ اظهار بي‌حوصلگي و بي‌قراري مي‌كند تبلت به دست او بدهيم و او را در آن غرق و خيال خودمان را راحت كنيم؛ اما اين غلط‌ترين راه ممكن است. ما با اين كار بسياري از مسئوليت‌هاي‌مان را كنار گذاشته‌ايم. ما مسئول تربيت ذهني، اخلاقي، رواني، اجتماعي و جسمي بچه‌هاي‌مان هستيم. وقتي تبلت ساعت‌ها در دست كودك است، يعني او مهارتي را كه بايد در بازي با همسالانش، در فضاي بيرون از خانه و در رويارويي با طبيعت و جامعه كسب كند از دست مي‌دهد و قطعاً عواقب آن در آينده‌اي نه چندان دور ما را دچار دشواري مي‌كند كه آن وقت ممكن است راهكارهايي وجود نداشته باشد يا كم باشد.

بايد وقت و انرژي صرف كنيم

ما وظيفه داريم براي بچه‌ها وقت و انرژي صرف كنيم. آنها در سال‌هاي آتي بايد مسئوليت‌هاي بزرگي بپذيرند. ما چقدر آنها را توانمند تربيت مي‌كنيم. رها كردن بچه‌ها با تبلت انتخاب راه پرخطري است. اولاً ما بايد متناسب با آگاهي‌ها و توانمندي‌هاي بچه‌ها براي آنها تبلت بخريم؛ يعني سن در هر كودكي متفاوت است. ثانياً با محدود كردن امكان دسترسي بچه‌ها به اينترنت و زمان بازي اين امكان را به آنها بدهيم. ما بايد مطمئن شويم آنها نظارت ما را پذيرفته‌اند؛ بنابراين نمي‌توانند هر كاري كه دل‌شان خواست با تبلت انجام دهند. ضمن اينكه پيش از خريد به بچه‌ها تفهيم كنيد كه اين وسيله تنها براي شما نيست و ما هم بايد گاهي از آن براي انجام كارهاي‌مان بايد استفاده كنيم.