- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
با منطق برخورد شود
ورود به مقوله حجاب و بررسي آن در شرايط امروز جامعه مستلزم داشتن تحليلي درست چه از منظر تحولات ساختاري و كلان و چه از نظر تحولات خُرد است؛ چرا كه اين موضوع هم از لحاظ پيوند با نگاه ديني و حاكميت اسلامي و هم از منظر مردم داراي اهميت و حساسيت است و هم موضوعي است كه مطمح نظر و طمع دشمن غدار قرار گرفته است. دشمن با رهيافت جنگ نرم و با هدف تغيير سبك زندگي جامعه به صورت اختصاصي روي مقوله حجاب و نتيجه دهي آن به ويژه با هدفگذاري قشر جوان حساب باز كرده است.
بدون فهم اين مسائل و صورت بندي درست طراحي‌هاي بيروني و سناريوهاي خنثي ساز دروني نمي توان به اقدامي راهگشا دست يازيد. اين كه ما چه موضعي در خصوص پوشش هاي متكثر زنان داريم و چگونه مي‌توان الگوهاي مختلف و متنوعي را با نگاه به ارضاي سلايق آدمها در حوزه پوشش به رسميت شناخت و در عين حال نشانه‌هايي از جذابيت و اِلمان‌هاي جذب مخاطب را به حجاب برتر ترويج كرد، نياز به تحليل هاي هدايت گر و جهت بخش است كه البته لازم هم نيست در همه اين مسائل رويكرد كلان حاكميت مرود استناد و مراجعه قرار گيرد. با اين نگاه، لازم است در وهله اول با رويكردهاي مطالعاتي از منظرهاي جامعه شناختي، روانشناختي و زيبايي شناسي مسئله حجاب و بد حجابي در ايران امروز بررسي شود و در وهله آخر تكليف مداري ديني و الزام قانوني مورد توجه قرار گيرد.
اساسا، بدحجابي در ايران معلول دو دسته شرايط ساختاري و كلان و شرايط خُرد يا به اصطلاح عامليت خُرد است. چه در بحث علت‌يابي، چه در بحث راهكار، ما بايد مدّ نظرمان باشد كه جامعه‌ي ايراني جامعه‌اي به شدت متكثر است. بنابراين از آنجايي كه علت بي‌حجابي در جامعه‌ي ما مي‌تواند متكثر باشد، تجويز متناسبش هم متكثر است. اين نكته به اين معناست كه ما هر كدام از علل بدحجابي را كه بحث مي‌كنيم بايد اينطور در نظر بگيريم كه يك وزني دارد در خصوص پديده‌ي بدحجابي در ايران و در عين حال ممكن است درباره‌ي يك موردي دو سه علت هم‌پوشاني داشته باشند.
آنچه از اشاره به اين مقوله و نحوه مواجهه اشاره گرفت تنها از باب تمثيل و جا انداختن اين نكته مهم است كه بايد نگاه منطقي به مقوله حجاب داشت. به عبارت بهتر نگاه منطقي اسلام به حجاب را براي نسل جوان امروز به درستي تبيين كرد. اين موضوع درادبيات رهبر معظم انقلاب به زيبايي اشاره شده است:
بهترین راه تأمین حجاب هم همین است که با منطق برخورد شود... آن چیزی که در اساس لازم است و مهم‌تر از همه، این است که شما ذهن این دختر جوان، یا این زن را - که عمده هم خانم‌های جوان هستند- با اهمیت حجاب آشنا کنید، یعنی به او تفهیم کنید که حجاب از لحاظ شرعی و از لحاظ منطقی این است. در ذهن او استدلال صحیح را در مورد رعایت حجاب راسخ کنید. شما با تبلیغات کار کنید، یعنی همان حربه‌ای را که افراد مورد نظر شما برای سست کردن اعتقاد به حجاب به کار می‌برند شما هم به کار ببرید... از لحاظ اجتماعی هم به ترویج دیدگاه خودتان بپردازید.
نحوه مواجهه با بدحجابی در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام خیری بررسی شد
پرهیز از دوقطبی‌سازی جامعه
حجت‌الاسلام دكتر حسن خيري، عضو انجمن جامعه‌شناسي حوزه علميه و رئيس پژوهشكده علوم اجتماعي و انقلاب دانشگاه آزاد اسلامي است. وي در گفت‌وگو با خبرنگار ما، پديده بدحجابي در كشور را تحليل و عوامل خرد و كلان پيدايش آن را بررسي كرده است.
* شما بدحجابي را معلول چه عواملي مي‌دانيد؟ از اين ميان چه سهمي را به عوامل كلان و ساختاري و چه سهمي را به عوامل خرد مي‌دهيد؟
درباره چرايي اين پديده در حوزه كلان، يك بخش به كم‌كاري ما در ارائه الگوي سلوك ديني و نظام هنجاري اسلامي از نظر اخلاقي و حقوقي مربوط مي‌شود. ما هنوز نتوانسته‌ايم در حوزه امر به معروف و نهي از منكر الگوي مشخصي ارائه كنيم و تكاليف دقيقاً مشخص نيست؛ تنها كاري كه صورت گرفته، تصويب قانوني در حمايت از آمران به معروف و ناهيان از منكر بوده است. مضاف بر اينكه در چنين مباحث اجتماعي بايد جامع‌نگري وجود داشته باشد. در واقع خلاصه كردن بحث حجاب و عفاف به مسائلي مانند پوشش، تقليل دادن اين موضوع است و نشان مي‌دهد از نظام هنجاري جامع محروميم. به نظر مي‌رسد در سطح كلان چنين آشفتگي‌اي وجود دارد كه متوليان امور نه از جهت نظري و نه از نظر عملي نتوانسته‌اند انديشه و مبنايي توليد كنند.
از سوي ديگر، طبيعي است در چنين وضعيتي كه انقلاب ما ابعاد ارزشي دارد و حجاب و عفاف مورد توجه خاص نظام است، هجوم دشمنان را هم در پي داشته باشد و به صورت خاص براي مقابله با حجاب برنامه‌ريزي كنند. اما در سطح خرد، آشفتگي‌هايي كه در رفتارهاي‌مان از نظر سياسي، فرهنگي و اجتماعي داريم، در سطح جامعه بروز پيدا مي‌كند. وقتي در انتخابات، مسائل اخلاقي رعايت نمي‌شود، غيبت رواج پيدا مي‌كند، اشرافي‌گري و امثال اينها مشاهده مي‌شود بايد منتظر پيامدهاي آن هم باشيم. همچنين ممكن است مدارس ما كم‌كاري كرده باشند يا تأثير خانواده‌ها به دليل گسترش فضاي مجازي و امثال اينها كاهش پيدا كرده باشد؛ همچنين مسائلي، مانند بيكاري، بالا رفتن سن ازدواج و... در واقع آشفتگي‌هاي رواني و رفتاري توليد مي‌كنند.
* چقدر نقش دشمن را در اين مسئله پررنگ مي‌دانيد؟
كار دشمن سازمان‌دهي شده است. پول مي‌دهند، خرج مي‌كنند و آدم‌هايي را به كار مي‌گيرند كه اين رفتارها را از خود بروز دهند. حتي در الگوي لباس مداخله كرده و فيلم توليد مي‌كنند. افرادي را در كوچه و خيابان اجير مي‌كنند و...؛ اما اينها وقتي كارساز است كه ما هم دچار آشفتگي‌هاي داخلي باشيم. اين عوامل همگي شبكه‌اي پيچيده هستند كه بخشي از آن به نابساماني‌هاي اقتصادي، فرهنگي و سياسي برمي‌گردد و بخشي به تبليغات كه بايد همه اين عومل را با هم ديد.
* به نظر مي‌رسد، دوقطبي‌سازي جامعه يكي از علل اصلي توجه به مسئله حجاب از سوي دشمن و جريان‌هاي خاص است؛ رفتار صحيح در اين خصوص كه مانع از تحقق اين دوقطبي مي‌شود، چه ويژگي‌هايي دارد؟
جبهه انقلاب بايد تلاش كند در عين حال كه نسبت به نفس حجاب، پوشش و عفاف حساسيت دارد و كار فرهنگي مي‌كند، اقدامات طردي و از خود راندن را به حداقل برسد. اينكه جبهه انقلابي اين افراد را غير خودي تلقي كند، همان چيزي است كه دشمن مي‌خواهد. فرض ما بايد بر اين باشد كه اينها بيماران اجتماعي هستند و بايد درمان سرپرستي صورت بگيرد. در حقيقت، به هيچ وجه نبايد بدپوششي را يك عمل ضد انقلابي تعريف كرد مگر جاهايي كه سازمان‌يافته است و آن را بايد برملا كنيم؛ يعني جامعه متوجه شود سازمان‌هاي استكباري پشت اين قضيه هستند.
بی‌تردید باید مراقبت کرد حساسیت نسبت به حجاب کم نشود؛ اما مراقبت این نیست که دوگانگی‌های تند ایجاد کنیم؛ یعنی باید به مضامین امر به معروف و نهی از منکر و احساس مسئولیت برگردیم.
با حجابی چقدر خرج بر می‌دارد؟
به نظر مي‌رسد، فارغ از غفلت‌هايي كه در زمينه فرهنگ‌سازي براي حجاب در كشور صورت گرفته، موضوع اقتصاد حجاب نه تنها مورد بي‌توجهي مسئولان امر قرار دارد؛ بلكه انتخاب حجاب برتر، يعني چادر را براي افرادي كه قصد استفاده از آن را دارند با سختي روبه‌رو كرده است. وضعيت توليد چادر مشكي در كشور چگونه است؟ در حال حاضر، سه كارخانه «يزد بافت»، «حجاب شهركرد» و «كرپ‌ناز كرمانشاه» در كشور در بخش توليد پارچه چادر مشكي فعاليت مي‌كنند. تا پيش از سال 1391، دو كارخانه «ناي‌‌زرين اصفهان» و «ايران مرينوس» با اختصاص بخشي از خط توليد خود به توليد پارچه چادر مشكي، بخش قابل توجهي از نياز مصرفي كشور را تأمين مي‌كردند، اما خط توليد اين دو كارخانه پيش از آنكه به اهداف از پيش‌تعيين شده خود دست يابد، متوقف شد.
كارخانه كرپ‌ناز كرمانشاه نيز كه مالكيت آن در دست بانك ملت بود، در سال 1388 يك بار با تعطيلي مواجه شد. در ادامه نيز نوسازي نشدن ماشين‌آلات آن از سوي مسئولان بانك ملت، موجب افت توليد اين كارخانه به يك‌چهارم ظرفيت اسمي خود شد تا سرانجام طي قراردادي، اين كارخانه به بخش خصوصي واگذار شود.
با توجه به اين وضعيت عمده نياز كشور به چادر مشكلي از خارج تأمين و حجم بالايي از اين محصول وارد مي‌شود. در اين زمينه «سليماني» مديرعامل انجمن توليدكنندگان محصولات عفاف و حجاب مي‌گويد: «خيلي تأسف‌بار است كه خانم نماينده‌اي كه به اعتبار چادرش به مجلس راه يافته، گفته است من موافق دادن ارز دولتي به چادر نيستم. شما كه موافق اين مسئله نيستيد، بفرماييد يك كارگر كه يك ميليون و 500 هزار تومان حقوق مي‌گيرد و يك يا دو دختر هم دارد، چگونه مي‌تواند براي خانواده خود چادر بخرد؟ در حالي كه حداقل قيمت يك چادر مناسب در حال حاضر حدود 400 تا 500 هزار تومان است.»وي افزود: «حتي اگر ارز 4200 توماني هم به اين محصول تعلق نمي‌گيرد، چرا ارز نيمايي كه در حال حاضر به بسياري از اقلام پوشاك اختصاص يافته، به چادر مشكي داده نمي‌شود؟»
مديرعامل انجمن توليدكنندگان محصولات عفاف و حجاب اضافه كرد: «به وزارت صنعت دو بار نامه نوشتيم؛ اما پاسخي ندادند. جالب است بدانيد تمام ارزي كه اين محصول ساليانه نياز دارد، تنها 100 ميليون دلار است. در حالي كه شب عيد براي واردات موز 300 ميليون دلار اختصاص يافته كه در عرض 15 روز خورده شده است. اين مسئله نشان مي‌دهد، تعلق نگرفتن يارانه به چادر در اثر نداري دولت نيست؛ بلكه در اثر بي‌توجهي است.»
به گفته سليماني قيمت چادر نسبت به پارسال چهار تا پنج برابر شده است؛ اما مسئولان نسبت به گراني چادر حاضر به پاسخگويي نيستند. «عليرضا حائري» عضو هيئت‌مديره جامعه متخصصان نساجي ايران هم در همين زمينه اعلام كرد: «سالانه 100 تا 120 ميليون دلار براي واردات چادر مشكي هزينه مي‌شود؛ در حالي كه با 20 تا 25 ميليون دلار مي‌توانيم يك خط توليد 10 ميليون متري چادر مشكي راه‌اندازي كنيم.»
حائري اضافه كرد: «يعني ارزي كه سالانه براي واردات چادر مشكي از كشور خارج مي‌شود، مي‌تواند براي راه‌اندازي پنج كارخانه 10 ميليون متري هزينه شود كه در اين صورت مي‌توانيم ظرف يك سال نياز كشور را تأمين كنيم.»
در همين ارتباط «زهرا سعيدي» عضو فراكسيون زنان مجلس گفت: «نياز سالانه چادر مشكي در كشور حدود 85 ميليون متر تخمين زده شده؛ ولي توليد داخل به 10 ميليون متر هم نمي‌رسد. ما بايد بتوانيم توليد اين صنعت را به جايي برسانيم كه براي جوانان اشتغال ايجاد كند؛ اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد مافيايي پشت اين ماجرا قرار دارد. ضمن اينكه شنيده‌ها حاكي است كشورهايي آمده‌اند تا اين صنعت را وارد كشور كنند؛ ولي به دلايلي اين اتفاق تاكنون نيفتاده است.» وي تأكيد كرد: «در داخل كشور هم مي‌شود مشوق‌هايي مثل معافيت‌هاي مالياتي و... را براي اين بخش از صنعت نساجي در نظر گرفت. تمام تلاش ما بايد در راستاي اين باشد كه چادر به عنوان يك كالاي فرهنگي معرفي شود.»
«حجت‌الاسلام سالك» عضو كميسيون فرهنگي مجلس نيز در همين زمينه گفت: «خانم‌ها صاحب كرامت هستند و اين گوهر بايد از خطرات مصون بماند و آنچه مي‌تواند مؤثر باشد، چادر به عنوان حجاب برتر است. دولت بايد هم در امر تبليغات و فرهنگ‌سازي و هم در توليد چادر يارانه اختصاص دهد. مجلس براي حمايت كردن آماده است؛ اما دولت بايد لايحه‌هاي خود را در قالب بخشش‌ها، تأمين بودجه مورد نياز و... در اختيار مجلس بگذارد.»
«حجت‌الاسلام آزادي‌خواه» يكي ديگر از اعضاي كميسيون فرهنگي مجلس هم عنوان كرد: «اولاً اعتقاد ما بر اين است كه حجاب يك اصل غير قابل انكار است؛ لذا بسيار ضرورت دارد كه توليد چادر را به عنوان يك كالاي فرهنگي معرفي كنيم. چادر بايد به عنوان يك كالاي فرهنگي معرفي شود تا مشمول تخفيفات مالياتي قرار گيرد.»
حجاب ایرانی‌ها از اندیشکده‌های غربی سر درآورد!
نقشه ترويج بدحجابي و مقابله با حجاب در برنامه‌هاي دشمن و سوءاستفاده از اين مقوله براي پيشبرد اهداف سياسي بر كسي پوشيده نيست؛ اما به نظر مي‌رسد اين روزها فضا بيش از پيش شفاف شده و كدهاي روشن‌تري در اثبات اين مسئله قابل رؤيت است؛ براي نمونه انديشكده‌هاي آمريكايي زماني كه خبرها در مورد كمپين آزادي‌هاي يواشكي يا چهارشنبه‌هاي سفيد منتشر مي‌شد، با پوشش دادن اين اخبار عملاً از اين نوع حركات در ايران استقبال كردند و با تفسير خود از حكومتي بودن حجاب به دنبال ربط دادن مسئله حجاب به سياست و مسائل حقوق بشري و به‌كارگيري اين مسئله در افزايش فشارها به جمهوري اسلامي بودند.
در اين خصوص مي‌توان به انديشكده استراليايي «اينترنشنال افيرز» اشاره كرد كه با انتشار عكسي از نخستين زني كه در خيابان انقلاب كشف حجاب كرد، به بررسي قوانين حجاب در قبل و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي پرداخت و اين حركت را گامي جدي براي مقابله با ارزش‌هاي انقلاب اسلامي پس از فتنه 88 در ايران دانست. اين انديشكده اعتراضات خياباني به حجاب را اعتراضاتي در راستاي اعتراض به سياست‌هاي نظام جمهوري اسلامي دانست و بيان كرد دولتمردان كشورهايي مانند انگليس و آمريكا نيز با اين حركت همراهي كرده و حكومت ايران را به دليل بازداشت اين زنان سرزنش مي‌كنند. اين انديشكده همچنين بيان كرد كه به خاطر نافرماني‌هاي مدني كه زنان در طول سال‌هاي اخير انجام داده‌اند، اعمال قوانين سخت‌گيرانه براي حجاب در اين خصوص كمتر شده است و دولت حسن روحاني نيز تمايلي براي وارد شدن در اين عرصه و حمايت از حجاب اسلامي ندارد. مهرانگيز كار نيز در گزارشي مفصل در انديشكده «بروكينگز» به بيان انواع جنبش‌هاي مقابله با قوانين اسلامي در ايران پرداخت. در اين گزارش كه البته چندين سال قبل از بالا گرفتن مسئله حجاب در ايران منتشر شده، آمده است كه اصولاً در ايران دو نوع اسلام وجود دارد: اسلام راديكال و اسلام معتدل. به گفته او جامعه ايراني از همان ابتداي شكل‌گيري انقلاب اسلامي هميشه فضايي براي مقابله و مبارزه اين دو نوع اسلام بوده است. او در اين باره به ماجراي كنفرانس برلين نيز اشاره كرده است.
«نشريه نيويوركر» در همان زمان كه مسئله دختران خيابان انقلاب به تيتر بسياري از رسانه‌هاي خارجي تبديل شده بود، به ماجراي ارتباط اين كمپين با سياست‌هاي «ترامپ» در ايران و تلاش او و «مايك پمپئو» براي پيشبرد روند تغيير رژيم در ايران پرداخت. اين نشريه به جلسه‌اي كه در «انديشكده بنياد هريتيج» در واشنگتن برگزار شده بود اشاره كرد و نوشت در اين جلسه كه با حضور مايك پمپئو، وزير امور خارجه آمريكا برگزار شده بود، پمپئو تأكيد كرد اين اعتراضات نشانه‌اي از بزرگ‌تر شدن شكاف ميان مردم و دولت ايران است. او در اين جلسه باز هم تمام ادعاهاي قبلي خود در مورد آزادي نداشتن زنان در ايران را تكرار كرد؛ اما نكته جالب‌توجه اشاره او به كمپيني بود كه «مسيح علي‌نژاد» در آمريكا عليه حجاب اجباري به راه انداخته بود. بعد از اين جلسه علي‌نژاد ديداري با پمپئو در وزارت خارجه آمريكا داشت كه اين مسئله نشان‌دهنده استفاده اپوزيسيون ايران از مسئله حجاب براي پيش بردن اهداف خود در تغيير رژيم در ايران است. «انديشكده بروكينگز» در يادداشتي با عنوان ايران و اعتراضات به روسري، به قلم «سوزان مالوني» معاون مديركل ارشد سياست خارجي اين مؤسسه، دولتمردان آمريكايي و به‌خصوص پمپئو را به جنگ نرم و مقابله با جمهوري اسلامي دعوت كرده است. در اين مقاله به تأثيرگذاري كمپين چهارشنبه‌هاي سفيد علي‌نژاد اشاره شده و از مفيد بودن اين سبك كار براي تغيير رژيم در ايران صحبت شده است. همچنين در بسياري از مقالات و يادداشت‌ها كه در نشريات آمريكايي و اروپايي چاپ مي‌شود، سعي در به چالش كشيدن معنا و فلسفه حجاب در اسلام شده است و تفسير فعلي حجاب در جمهوري اسلامي ايران را قرائت حكومتي عنوان كرده‌اند.
