بايد برنامههاي معرفتي بيشتري درباره عزاداري سالار و سرور شهيدان پخش شود و نبايد تنها به مداحي اكتفا كرد؛ هر چند مداحي نيز لازم است؛ اما كافي نيست.
محرم كه ميآيد، همه جا رنگ عزا و ماتم به خود ميگيرد؛ از سياهپوشي خيابانها و خانهها تا صداي نوحه و مداحي و اينها، قطعاً قدمي بسيار كوچك اما مهم و ماندگار در زنده نگه داشتن حماسه عظيم قيام حسينبنعلي(ع) هستند. همه و هر شخصي به نوبه خود و با توجه به توانايي، موقعيت اجتماعي و حتي متناسب با جايگاه شغلي خود تلاش ميكند تا سهمي از اين عزاداري را بر عهده بگيرد.
جايگاه بيهمتا
در عصري زندگي ميكنيم كه رسانه؛ به ويژه رسانه ملي، نقش بسيار مهمي در ابعاد مختلف زندگي مردم دارد و درباره عزاداري سالار شهيدان(ع) ميتواند نقش بسيار پررنگتري داشته باشد؛ به ويژه در اين سالها كه به واسطه تهاجم فرهنگي شبهات و پرسشهايي در افكار عمومي به ويژه اذهان جوانان ايجاد شده است. توليد محتوا در صدا و سيما بايد همراه با مطالعات و تحقيقات جدي و مطلوبي باشد تا هم مخاطب بتواند به شناخت بهتر و عميقتري دست يابد و هم بستري براي پاسخگويي به موضوعاتي فراهم شود كه دشمنان در فضاي مجازي منتشر ميكنند؛ مانند ايجاد دوگانه «شعور» و «شور» حسيني و تأكيد بر اينكه به جاي عزاداري تنها به بازخواني علمي مسئله عاشورا پرداخته شود.
كارنامه رسانه ملي
رسانه ملي تا چه حد توانسته است در اين مسير با قدرت قدم بردارد؟
سالهاي نه چندان دور، كه شايد به دهه پيش هم نرسد، برنامههايي براي ايام سوگواري سالار شهيدان تدارك ديده ميشد كه سرشار از معرفت بود و ميتوانست بسياري از خلأهاي موجود در اين باره را پر كند؛ از نشان دادن تصاوير كربلا از سوي «كاظم احمدزاده» تا توليد مستندهايي درباره امام حسين(ع) كه در آن علماي شيعه و سني و حتي دانشمندان مسيحي به واقعه كربلا ميپرداختند و سبب درك بيشتر از اين واقعه عظيم ميشدند؛ البته هميشه تدارك صدا و سيما تنها به توليد برنامه محدود نميشد، بلكه در سالهايي دورتر توليد سريالهايي مرتبط با عزاداري سالار شهيدان مانند «شب دهم» نيز رنگ و بوي محرمي را به قاب جادويي ميداد؛ حتي سريالهايي ويژه نوجوانان در اين رابطه ساخته و در زمان برنامههاي مخصوص به آنها پخش ميشد كه نوجوانان را به حضور در مراسم و هيئت تشويق ميكرد؛ اما در دو سه سال گذشته برنامههاي عزاداري تلويزيون به قالبها و فرمهاي خاصي محدود شده است. نشان دادن بخشهايي از مراسم عزاداري و سينهزني در ساعات متعدد روز، برنامه متداول اين سالها بوده است؛ البته نميتوان به اين كار خرده گرفت؛ زيرا هم براي شناخت بيشتر از مجالس خوب است و هم حال و هواي محرم و عزاداري را به خوبي درون خانههايمان ميآورد؛ اما اين موضوع به تنهايي كافي نيست و بايد برنامههاي معرفتي بيشتري درباره عزاداري سالار و سرور شهيدان پخش شود. همان طور كه هر شيعه و دوستدار اهل بيت(ع) مكلف است كه تا ميتواند به معرفت خود در اين رابطه بيفزايد؛ صدا و سيما نيز وظيفه دارد با معرفي كتابهاي خوب درباره قيام اباعبدالله الحسين(ع) و سخنراني علما در اين باره به اين معرفتيابي كمك كند؛ اما متأسفانه چنين برنامههايي، برخلاف نياز زيادي كه جامعه به ويژه جوانان به آنها دارند، بسيار كمتر از گذشته ساخته ميشود.
چند سال پيش آيتمي بسيار كوتاه، اما جذاب براي روزهاي سوگواري در نظر گرفته شد كه در آن با نشان دادن تصاويري از عاشورا به صورت پويانمايي، سرگذشتي از اصحاب امام حسين(ع) روايت ميشد. اين آيتم در عين كوتاهي توانسته بود اصحاب امام حسين(ع) را به مخاطب معرفي كند.
متأسفانه ساخت اين قبيل كارها سال به سال كمرنگتر شده است و ميتوان اين نقد را بر رسانه ملي وارد كرد كه برنامهها مانند گذشت چارچوب فكري و معرفتي محكمي ندارد و هيچ قالب جديد و خلاقانهاي در آنها به كار برده نميشود. سبد خالي تلويزيون براي سريالهاي ويژه محرم، از ديگر نقدهايي است كه به سيما وارد است؛ به گونهاي كه مجبور است بارها و بارها سريالهاي تكراري و متعلق به سالهاي دور را پخش كند؛ سريالهايي مانند «معصوميت از دست رفته»، «مختارنامه» يا «شب دهم».
سال گذشته باشگاه خبرنگاران جوان در گزارشي نوشت: «رسانه ملي هر ساله بيشترين محور توليدات خود را بر اشاعه فرهنگ، معارف و شعائر حسيني معطوف كرده بود؛ فرهنگي كه در قالب سريال و ويژه برنامهها جاي ميگرفت؛ اما امسال برنامه صدا و سيما براي ترويج شعائر و معرفت حسيني با حضور واعظان، مداحان و چهرههاي برجسته كشوري و مردمي بوده است كه در فواصل مختلف در جدول پخش قرار گرفته است.»
سبد نيمهخالي
اين سياست سبب شد تا بسياري از رسانهها از جدول پخش محرمي تلويزيون در سال 1397 انتقاد كنند و آن را ضعيف بدانند؛ برنامهريزياي كه ديگر در آن از هيچ سريال فاخر مرتبط با عزاداري سالار شهيدان(ع) خبري نبود؛ اما به نظر ميرسد انتقادات سال گذشته مؤثر نبوده و امسال نيز مديران صدا و سيما همان سياست را در پيش گرفتهاند؛ با اين تفاوت كه آنچه امسال و تاكنون در ايام سوگواري ابا عبدالله الحسين(ع) از رسانه ملي نشان داده شده، گوياي اين است كه سبد رسانه ملي از سال گذشته نيز خاليتر است؛ در حالي كه در طرف مقابل دشمنان هر روز با برنامهريزي و برنامهسازي بيشتر تلاش ميكنند با طرح موضوعات بياساس و بيپايه ذهنها را به خود مشغول كنند؛ بنابراين روا نيست در اين شرايط جدول پخش صدا و سيما خالي از برنامههاي معرفتي جذاب و مخاطب پسند باشد.
رسانه ملي كشور شيعي موظف است در اين باره كارهاي جديتر كند و توليدات فاخرتري داشته باشد؛ به عبارت ديگر توليد سريالهايي مانند «معصوميت از دست رفته» يا «شب دهم» سخت نيست و تنها به عزم مديران و مسئولان و دعوت آنان از هنرمندان براي ساخت چنين مجموعههايي نياز است.