معادله موازنه سوم

حملات پهپادی انصاراللّه به آرامکو با هدف قرار دادن خطوط انتقال نفت شرق به غرب عربستان در بهار ۱۳۹۸ و حمله اخیر شهریورماه به تأسیسات نفتی عربستان در «بقیق» و «خریص» نشان داد، عملیات انصاراللّه وارد مرحله جدیدی شده است. در این تحلیل سعی می‌شود انواع عملیات انصاراللّه و پیامدهای آنها برای کنشگران منطقه و فرامنطقه‌ای توضیح داده شود.

عملیات انصاراللّه پس از به قدرت رسیدن در یمن را می‌توان به دو نوع «تدافعی» و «تهاجمی» تقسیم‌ کرد که هر یک از آنها در جغرافیای متفاوت صورت می‌گیرد.

«عملیات تدافعی» که هدف آن تثبیت موقعیت و جلوگیری از هجوم نیروهای ائتلاف است.

مثل نبرد حجه؛ این نبرد با هجوم نیروهای ائتلاف سعودی از جیزان و دریا در منطقه حجه صورت گرفت و هدف آن قطع ارتباط انصاراللّه با دریا بود که با وجود پیشروی‌های اولیه، توفیق چندانی برای ائتلاف نداشت و نیروهای‌شان زمین گیر شدند.

«عملیات تهاجمی» که برحسب جغرافیای میدان نبرد و نوع تسلیحات به سه دسته تقسیم می‌شود:

۱ـ نبرد جنوب: عملیات زمینی انصاراللّه از طریق مناطق جنوبی و برای نزدیک شدن به عدن صورت می‌گیرد و بیشتر از اینکه هدف تصرف عدن باشد، فشار آوردن بر گروه‌های درگیر در عدن و ایجاد اختلاف میان نیروهای دشمن مدنظر است.

۲ـ حملات محدود و ایذایی به پایگاه‌های نظامی ائتلاف داخل خاک عربستان.

۳ـ عملیات ترکیبی (موشکی‌ـ پهپادی): این نوع عملیات بیشتر واکنشی و تلافی‌جویانه است که در آن به فرودگاه «العسیر» و تجمعات نظامی در عدن حملاتی صورت می‌گیرد.

پیام این نوع عملیات بیشتر در میدان جنگ خلاصه می‌شود که مهم‌ترین آن درک نبود پیروز نهایی در جنگ و تبدیل شدن بحران یمن به جنگ بی‌برنده است که تبلور آن را در مذاکرات صلح استکهلم شاهد بودیم.

«عملیات بازدارندگی موازنه‌ای» که مرحله جدید عملیات انصاراللّه است و پیام آن فرامنطقه‌ای است. این نوع عملیات برحسب شدت تخریب، میزان تأثیرگذاری بر منافع کشورهای فرامنطقه‌ای و میزان تغییر موازنه جنگی به سه نوع قابل تقسیم‌بندی است.

الف‌ـ عملیات بازدارندگی موازنه اول

۱ـ حمله به خطوط انتقال نفت شرق به غرب عربستان؛ مهم‌ترین پیام این عملیات بی‌فایده بودن دور زدن تنگه هرمز برای انتقال نفت و تردید نسبت به توان و اراده آمریکا برای دفاع از هم‌پیمان‌های منطقه‌ای‌اش بود.

۲ـ حمله به تأسیسات نفتی «الشیبه» به همراه تهدید عربستان، که امارات را هم به صورت بالقوه تهدید کرد که به فکر خروج از بحران یمن باشد.

ب‌ـ عملیات بازدارندگی موازنه دوم

این عملیات ترکیبی با استفاده از حملات پهپادی‌‌ـ موشکی است که پیام اصلی آن اولاً تغییر موازنه جنگی به نفع انصاراللّه بوده و ثانیاً تأثیر این حمله در ناامن شدن بازار انرژی و در نهایت نشان دادن ناتوانی سامانه پدافند هوایی آمریکا بود.

ج‌ـ‌ عملیات احتمالی بازدارندگی موازنه سوم

پیش‌بینی‌ناپذیر بودن توان و نوع حملات راهبردی بعدی انصاراللّه، عربستان سعودی و آمریکا را برای مقابله با آن دچار ابهام کرده است. در صورت وقوع چنین حمله‌ای ‌می‌توان انتظار داشت از چند جهت شاهد عملیات متفاوتی خواهیم بود:

اولاً، این حملات نسبت به گذشته با شدت و قدرت تخریب بیشتری صورت خواهد گرفت. ثانیاً، این حملات در بازدارندگی موازنه سوم می‌تواند از داخل عربستان صورت بگیرد و اهداف آن فراتر از تأسیسات نفتی عربستان باشد. ثالثاً، از این ‌پس هیچ خط قرمزی (به‌ جز مکه و مدینه) برای انصاراللّه در خاک عربستان وجود نخواهد داشت. رابعاً، پدافند هوایی انصاراللّه، در موازنه سوم سامانه مؤلفه‌ای خواهد بود که با غافلگیر کردن نیروهای مهاجم می‌تواند نتیجه جنگ راـ‌ با تغییر کامل موازنه به نفع انصارااللّه و ارتش یمن‌ـ‌ تغییر دهد.