دانشجو باشید یا استاد، خانهدار باشید یا کارمند، پیر باشید یا جوان، حتماً تاکنون به خیابان انقلاب رفتهاید. این خیابان رگی حیاتی در قلب تهران است که خون فرهنگ را به پیکره اجتماع پمپاژ میکند و همه اقشار جامعه در آن تا اندازه زیادی با کتاب آشتی میکنند؛ اما در سالهای اخیر، اهالی این خیابان آزرده خاطرتر از همیشه فعالیت میکنند. آنها سایه شومی را روی سر فرهنگ کشور میبینند که آنها را نگران میکند. ابر سیاهی که امروز در آسمان خیابان انقلاب و خیابانهای دیگر فرهنگی کشور جای خوش کرده چیزی جز قاچاق کتاب نیست.
گروهی تصور میکنند صدور بیرویه مجوز نشر در دوره زمانی خاصی، منجر به نفوذ سودجویان به عرصه فرهنگ مکتوب شده است؛ اما از نظر من سودجویان فرهنگی از دل بیاخلاقی برخی افراد بلند میشود. این افراد همان اشخاصی هستند که در دنیای ما تعریفی به جز قاچاقچی ندارند. آنها در ابتدای مسیرشان در حوزه فرهنگ تنها کتابهایی را منتشر میکردند که بدون مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر میشدند؛ اما پس از مدتی پا را از گلیم خودشان فراتر گذاشتند و به ولع جمع کردن مخاطبان بیشتر، دست به دامان کتابهای مجاز شدند و تلاش کردند بدون اجازه نویسنده و ناشر معتبر، اصلی و رسمی کتابهای مجاز را منتشر کرده و با کیفیتی نامناسب به مخاطبانشان ارائه کنند.
در این میان، مخاطبی که تشنه مطلع شدن از تازههای فرهنگ مکتوب است، با خواندن کتابهایی که به شیوه نامناسب منتشر شده و در دسترسشان قرار گرفته از هر چه مطالعه است دلسرد میشوند؛ البته این آتشی است که خشک و تر را میسوزاند و در انتها به جز خاکستر چیزی برجای نمیگذارد.
اما بهتر است بدانیم در ماههای اخیر و با شدت گرفتن ضربات قاچاقچیان کتاب به بدنه فرهنگ مکتوب، برخی اهالی این فرهنگ و مسئولان مربوط تلاش میکنند بدنه بازار کتاب را سمزدایی کنند. آنها در چند ماه گذشته تلاش کردند انبار کتابهای قاچاق را کشف کرده و تا حدودی خیال کتابفروشان، ناشران و نویسندگان مجاز کشور را راحت کنند؛ البته در این مسیر به سلطان قاچاق کتاب هم رسیدند. این فرد که با نام «ع.خ» شناخته شد بنا بر شنیدهها به همراه پسرانش چند سالی را به امر قاچاق کتاب اشتغال داشته و نیمی از نسخههای قاچاق موجود در سراسر کشور از سوی این خانواده منتشر و توزیع شده است.
اما آخرین خبرها از مقابله با قاچاق کتاب نشان میدهد تاکنون در دو مرحله، کتابهای قاچاق کشف شده است. در مرحله نخست صحافیای را پیدا کردند که کتابهای قاچاق را منتشر میکرد. کتابهای این صحافی که از سوی گروه صیانت انجمن ناشران و کتابفروشان کشف شد، به اندازه دو وانت بود؛ اما وقتی بیشتر جستوجو کردند به یک انبار کتاب رسیدند که به اندازه ۶ وانت نیسان کتاب در این انبار کشف شد. گفتنی است، مکانهایی که کتاب قاچاق را منتشر میکنند با احکام قوه قضائیه به طور کامل تخلیه یا پلمپ میشوند.