امید تنها نیروی محرک جامعه

از قدیم‌الایام مردم ایران همواره در ضرب‌المثل‌های‌شان از امید و امیدواری دم زده‌اند و آن را لازمه‌ حیات دانسته‌اند. «آدمی به امید زنده است» یکی از معروف‌ترین این ضرب‌المثل‌هاست. امید به آینده، خود نیروی محرکه‌ای در مسیر پیشرفت جامعه است. اگر امید نبود هیچ یک از اختراعات و اکتشافات بشری وجود نداشت.

امید باعث می‌شود انسان راه بیفتد، حرکت و پیشرفت کند و به تبع آن جامعه نیز به پیشرفت دست یابد. در آیات قرآن کریم نیز آنقدر به امید توجه شده است که ناامیدان از درگاه خدا را کافر می‌نامد.

امید معجزه الهی در همه زمان‌ها و ناامیدی حربه شیطان است. شیطان می‌خواهد انسان هنگام مواجه شدن با شرایط نامطلوب دچار ناامیدی شود و خط او را پیش بگیرد.

از نظر روانشناسان امید انتظاری مثبت درباره آینده و نگرشی مثبت به رویدادهای علی و معلولی است و مانند سپری بین آثار رویدادهای استرس‌زای زندگی و سلامت جسمی، روانی و رفتاری قرار می‌گیرد.

همان‌طور که گفته شد، امید در زندگی انسان‌ها اهمیت بسیار بالایی دارد. نه تنها برای پویایی افراد، که برای پیشرفت جامعه نیز مورد نیاز است. کشور ایران در منطقه‌ای از جهان واقع شده است که در طول تاریخ بیشتر حکومت‌های پادشاهی آن دیکتاتوری بوده است. مردمی که هزاران سال گرفتار حکومت ظالمان بودند، حدود ۴۰ سال پیش تصمیم گرفتند امید را در دل‌ها زنده و به سوی حکومتی حرکت کنند که تمام ارکان آن به دست مردم انتخاب شود. قصد نداریم وارد مباحث سیاسی شویم، اما امید جمعی و اجتماعی موضوعی است که می‌خواهیم آن را کمی بیشتر بررسی کنیم. امید و اعتماد به نفس کشور را به یکی از قدرت‌های جهانی تبدیل کرد و روز به روز هم با انگیزه‌ بیشتر به سوی این هدف حرکت می‌کند.

اما علل و عواملی وجود دارند که اجازه نمی‌دهند امید در جامعه جاری و ساری باشد؛ چراکه می‌دانند تنها با ناامیدی است که می‌توان جامعه جوان و رو به پیشرفت ایران را فلج کرد.

رهبر معظم انقلاب سال گذشته این موضوع را چنین گوشزد کردند:‌ «جوانان عزیز، من به شما کاملاً امیدوارم. امروز دشمن در فضای مجازی و... به ‌شدت فعال است، مراقب باشید تلاش مأیوسانه و نفوذ دشمن در فضای عمومی زندگی تأثیر نگذارد.»

دشمن در صحنه جنگ نرم همه تلاشش را می‌کند تا هر قدر که می‌تواند مردم را مأیوس کند؛ اما دشمن به تنهایی قادر نیست چنین حرکتی را در سطح یک جامعه پیاده کند. تنها یک راه وجود دارد و آن همراه کردن تعدادی از اعضای آن جامعه است. رسیدن به این هدف، آن هم در شرایطی که شبکه‌های اجتماعی بر جامعه ما سیطره دارد، اصلاً کار سختی نیست.

شبکه‌های اجتماعی، نظیر تلگرام، توئیتر و اینستاگرام به همان سرعتی که می‌توانند اخبار صحیح را به ‌دست مخاطب برسانند، «اخبار دروغ» و «اخبار جعلی یا فیک» را نیز با ‌سرعت هر چه تمام‌تر دست ‌به ‌دست می‌کنند.

ساختن اخبار دروغ و انتشار آن به وسیله کسانی که سواد رسانه‌ای نداشته و از صحت اصل خبر مطلع نیستند، بهترین حربه‌ دشمن است. اما بدتر اینکه برخی از این افراد بی‌سواد، رسانه‌هایی با اعضای میلیونی دارند و این یعنی تزریق روح ناامیدی در جامعه‌ای که بزرگ‌ترین سرمایه‌اش امید به آینده است.

ناامیدی به آینده کشوری با پیشینه طولانی و با این همه سرمایه طبیعی و ملی و همچنین سرمایه انسانی جوان باعث شده است بسیاری از کسانی که رتبه‌های تک‌رقمی کنکور سراسری را به دست می‌آورند، برای ادامه تحصیل و کار از کشور خارج شوند، ریشه بسیاری از طلاق‌ها ناامیدی است یا در برخی مسائل سیاسی، مانند برجام هم از حربه ناامید کردن مردم استفاده شد؛ سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ بود که دشمنان و عده‌ای در کشور شروع به ناامید کردن مردم کردند. اینکه بدون آمریکا نمی‌شود پیش رفت، یا باید با کدخدا بست تا از مشکلات آب خوردن گرفته تا اشتغال‌مان حل شود و چه و چه... در نهایت دولتی رأی آورد که در نامش کلمه امید بود، اما در واقع کارهایش را با ناامید کردن مردم پیش برد.

همان‌طور که امید یک نیروی محرکه قوی برای پیشرفت است، ناامیدی یک ترمز قوی برای نرسیدن‌هاست. زمانی که ناامیدی بر جامعه‌ای مستولی شود دیگر نمی‌شود به پیشرفت و آینده امیدوار بود.

دشمن هم البته همین را می‌خواهد و تلاشش بر این است که ناامیدی فراگیر شود، تا مردم دیگر برای تعیین سرنوشت‌شان اهتمامی نداشته باشند، یا با ناامیدی از جوانان کشور به اجنبی‌ها دخیل ببندند تا آنها مشکلات‌شان را حل کنند.

ملتی که ناامید باشد استقلال خود را به حراج می‌گذارد، حتی حاضر می‌شود بیگانگان را بر خود حاکم کند. موضوعی که در طول تاریخ کم نمونه نداشته است. کم نبوده‌اند ملت‌ها و دولت‌هایی که به واسطه ناامیدی، بیگانگان را بر خود حاکم کرده‌اند و یک عمر زیر بار ذلت زیسته‌اند. لیبی یکی از همین کشورهاست؛ کشوری که دولت و ملتش همه چیزشان را تسلیم آمریکا کردند، اما چیزی جز ذلت به دست نیاوردند.

اما ملتی که امید داشته حتی با دست خالی هم در مقابل دشمنان و متجاوزان ایستاده است. نمونه بارزش را در دوران دفاع مقدس می‌بینیم؛ مردمی که با دست خالی، اما دل‌هایی پرامید ابرقدرت‌های غرب و شرق را به زانو درآوردند و حتی یک وجب از خاک‌شان را به دشمن ندادند.

از این به بعد هم تنها چیزی که می‌تواند تضمین‌کننده پیشرفت کشور و بالندگی ملت ایران باشد، امید است. دوران جنگ نظامی به پایان رسیده است، اما دشمنان ملت جنگ‌های دیگری را نو به نو به ایشان تحمیل می‌کنند.

جنگ اقتصادی یکی از مهم‌ترین جنگ‌هایی است که ملت ایران درگیر آن است. در این جنگ مهم‌ترین سلاح مردم در مقابل دشمنان امید است. امید به آینده‌ای که باید با دست خودشان رقم بزنند و از این کارزار نیز سربلند بیرون بیایند.