چند روزی می‌شود که قیمت شکر به عنوان یکی از مهم‌ترین خبر‌های اقتصادی در رسانه‌ها مطرح می‌شود؛ این در حالی است که نه فصلی که در آن قرار داریم، فصل پرمصرف این کالا محسوب می‌شود و نه تاکنون تغییر محسوسی در قیمت این کالا در بازار اتفاق افتاده است. با این وجود، رسانه‌ها مدام خبر از عدم تغییر قیمت شکر در سال آینده را می‌دهند! علت چیست؟
علت این امر را باید در دلار ۴۲۰۰ تومانی یافت؛ دلار ۴۲۰۰ تومانی که به دلار جهانگیری یا دلار دولتی نیز معروف شده است، از سال ۹۷ و در جریان نوسان شدید قیمت ارز در کشور مطرح شد. تصمیم دولت در آن مقطع، تأمین تمامی نیاز‌های ارزی واردکنندگان با این مبنای قیمتی بود، ولی در ادامه بدلیل تقاضای بالای بازار و محدودیت ذخایر ارزی، دولت مجبور به تعدیل تعهدات خود به واردکنندگان شد و پرداخت دلار ۴۲۰۰ تومانی را تنها برای واردات کالا‌های اساسی محدود کرد.
با این حال از ابتدای سال جاری، دولت برای تأمین بخشی از نیاز‌های ارزی کشور، تعدادی از کالا‌های اساسی را نیز از لیست تأمین ارز جهانگیری خارج کرد؛ گوشت، کره، حبوبات، چای و کاغذ، اقلامی بودند که پیش از این از لیست تخصیص دلار ۴۲۰۰ تومانی حذف شده بودند.
در روز‌های اخیر قند و شکر نیز به فهرست این حذف شده‌ها اضافه شد تا سیاست مرحله به مرحله دولت در حذف کامل ارز ۴۲۰۰ تومانی روشن‌تر شود؛ سیاستی که از همان آغاز با انتقاد کارشناسان اقتصادی مواجه شد و رانت خواری و فساد اقتصادی در اجرای آن امری واضح و مبرهن بود، ولی با وجود این که تاکنون هیچ فردی از دولت، ارائه و یا پذیرش اجرای این طرح را بر گردن نگرفته است و علی رغم مصوبه قانونی مجلس شورای اسلامی برای توزیع کالا برگی کالا‌های اساسی در سال ۹۸، دولت امسال نیز از همین شیوه منسوخ تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی بهره برد!
در بیان نتایج مثبت تصمیم اخیر دولت در حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی برای شکر می‌توان گفت؛ حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از کالا‌های اساسی مثل شکر، لزوماً به معنای افزایش قیمت آن در بازار نخواهد بود. دلیل این سخن را در کالا‌های دیگری که این ارز برای آن‌ها نیز حذف شده است، می‌توان دید. گوشت نمونه بارز تصمیم موفقی بود که با حذف ارز دولتی برای آن، با کاهش قیمت نیز مواجه شد. بخش قابل توجهی از نیاز کشور به گوشت قرمز امکان تأمین در داخل کشور را دارد و شکر نیز از این مقوله مستثنی نیست.
ایران سابقه زیادی در کشت چغندر قند- به عنوان ماده اولیه تولید شکر- دارد. در میان محصولات زراعی، زنجیره کاملی از تولید شکر از چغندر قند در کشور وجود دارد که نمونه موفقی از زنجیره غذایی در کشور است. از سویی دیگر پیش‌بینی برنامه‌ای در تولید ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن شکر که خودکفایی کشور را در این محصول رقم می‌زند، از جمله اهداف وزارت جهاد کشاورزی در هدفگذاری ۱۴۰۵ است و جالب‌تر این نکته است که ایران یکبار و در سال ۱۳۹۶ به این رکورد دست یافته است.
اگر در کنار حذف ارز دولتی برای واردات این محصول، شاهد تخصیص این میزان اعتبار برای افزایش تولید در کشور باشیم، بی شک تثبیت خودکفایی ایران در محصولی به نام شکر، در آینده‌ای نزدیک دست یافتنی خواهد بود.
