عدالت هویت‌بخش نظام جمهوری اسلامی است

«تحقق عدالت در مجلس» یکی از بحث‌های کلیدی و محوری بوده و تأکید مقام معظم رهبری و ماهیت نظام جمهوری اسلامی نیز بر همین موضوع است. این روزها که در ایام‌اللّه دهه فجر هستیم، اگر به فرآیند شکل‌گیری انقلاب و مبارزات مردمی به خصوص در سال ۵۷ نگاه کنیم، یکی از شعارهای مهم آن این بود «حکومت عدل علی را برقرار می‌کنیم ما، نظام شاهنشاهی را ساقط می‌کنیم ما».

از این رو عدالت، هویت بخش نظام جمهوری اسلامی و یکی از شعارهای اسلام، عدالت و اقامه قسط و عدل است، بنابراین عدالت حرف جدیدی نیست؛ ضمن اینکه یک تذکر مجدد است و به عبارتی قضاوت در نظام جمهوری اسلامی در این است که چقدر توانسته در این دوران در پیمودن مسیرهای عدالت موفق بوده باشد. در بحث عدالت و معیار حرکت و قضاوت نسبت به کارکرد حکومت، دولت و نهادهای دولتی باید افراد متخلق حضور داشته باشند، متخلق به اخلاق اسلامی، ارزشی و ملی که در حقیقت خروجیِ آن عدالت می‌شود و برای آنکه فردی این‌گونه باشد باید خود نیز درک صحیحی از عدالت داشته باشد.

بنده ریشه یکی از دلایل نابرابری و بی‌عدالتی در دنیا، را توجیه غلط و انحرافی از عدالت با معنا کردن آن با لغت‌های برابری و امثالهم می‌دانم که برابری را با مساوات یکی می‌دانند، در حالی که همه را یکسان دیدن، ضد عدالت است. مفهوم عدالت در فرمایشات «حضرت علی(ع)» است یعنی «قرار گرفتن در جایگاه خود.» یکی از ارکان عدالت، انتخابی بودن آن است، به عبارتی فردی که قد و قواره نمایندگی مجلس نیست نباید جای فرد دیگری که صلاحیت نمایندگی را دارد، بگیرد. «خداوند» در قرآن، فرمان داده و «رسول‌اکرم(ص)» بسیار تأکید داشته‌اند که آنقدر استنباط احکام نکنید و کار را برای خود سخت نگیرید. خداوند در امر کردن، آیات محدودی دارد اما اگر به همان آیات محدود عمل نشود، نافرمانی شده است. بنابراین هیچ دلیلی ندارد که بگوییم چون جمهوری اسلامی هستیم بیمه شده‌ایم، از این رو اگر نافرمانی کنیم به عوارض آن مبتلا می‌شویم. خداوند در آیه ۵۸ سوره مبارکه نساء می‌فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُكُم أَن تُؤَدُّوا الأَماناتِ إِلىٰ أَهلِها»؛ خداوند به شما امر کرده که امانت‌ها را به صاحبانش برگردانید. حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «مسئولیت در حکومت اسلامی امانت است.» بنابراین یکی از مشکلات ما این است که افراد در جایگاه خود قرار ندارند.

بنابراین مجلسی که با ملاحظات صنفی، جناحی، حزبی، باند بازی و قومی باشد، کانون‌های قدرت و ثروت سعی می‌کنند افراد وام دار خود را با تبلیغات هنگفت به مجلس بفرستند. از این رو عدالت ضمن اینکه باید از طرف افراد درک شود، باید فرآیند انتخاب نماینده نیز عادلانه باشد. اگر مردم ما دچار مشکلات معیشتی می‌شوند بخشی از آن به خود مردم و نوع انتخاب‌هایشان برمی‌گردد که دقت نمی‌کنند یا به منزله بی‌تفاوتی است. پس قبل از اینکه بگوییم نماینده و مجلس باید چگونه باشند، باید دقت کنیم چه فردی را برای نمایندگی انتخاب می‌کنیم.