تراژدی جدید اردوغان!

عصر پنجشنبه ۸ اسفند ۱۳۹۸، «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور بلندپرواز ترکیه، شاهد تراژدی تازه‌ای در سوریه بود. نیروی هوایی سوریه و روسیه مقر تروریست‌ها را در جنوب «ادلب» هدف بمباران سنگین قرار داد و در این میان، حداقل ۳۳ تن از نظامیان ارتش ترکیه کشته شدند. ترکیه تهدید به انتقام کرد و مواضعی از خاک سوریه را در حلب، ادلب و لاذقیه بمباران کرد؛ در اثر بمباران حومه ادلب، تعدادی از عناصر حزب‌الله لبنان به شهادت رسیدند. اردوغان که به شدت نگران شکست تروریست‌ها و سقوط آخرین دژ آنها، یعنی ادلب است، در اوضاع کنونی گرفتار بن‌بست سختی در سوریه شده است.

از یک طرف، اردوغان برای حفظ اعتبار و هیبت خود باید واکنش درخوری به سوریه و روسیه نشان بدهد و دست‌کم تهدید خود را مبنی بر حضور نظامی در ادلب، عملی سازد. از طرف دیگر، رئیس‌جمهور ترکیه باید پاسخ‌گوی کشته شدن سربازان ارتش به افکار عمومی و معارضان داخلی باشد؛ به ویژه آنکه کاربران در شبکه‌های اجتماعی به شدت او را به باد انتقاد گرفته‌اند و احزاب معارض، مانند حزب «جمهوری‌خواه خلق» نسبت به ماجراجویی او در سوریه هشدار داده‌اند.

آنچه اوضاع را برای آنکارا سخت‌تر کرده، این است که اردوغان موفق به جلب حمایت ناتو و به ویژه آمریکا در پرونده میدانی سوریه نشده و به نوعی در این معرکه تنها مانده است. آمریکا مطابق معمول به حمایت زبانی از ترکیه بسنده کرده و اعلام کرده است در کنار هم‌پیمان خود در ناتو باقی خواهد ماند. دبیر کل ناتو نیز حملات علیه ارتش ترکیه را محکوم کرد و خواستار فروکش کردن تنش‌ها در شمال غرب سوریه شد. نشست اضطراری شورای امنیت در روز جمعه نیز فراتر از دعوت طرفین به آرامش و برقراری آتش‌بس، کاری انجام نداد. به همین دلیل اردوغان در برابر اروپا، به برگه پناهندگان متوسل شده است.

گزینه دیگر اردوغان، مذاکره مجدد با روسیه است. قرار است رؤسای‌جمهور دو کشور، هفته آینده با یکدیگر ملاقات کنند؛ اما بعید است این بار «ولادیمیر پوتین» از خود نرمش نشان دهد. روسیه پس از تحولات اخیر نشان داده است بیش از این توسعه‌طلبی اردوغان و حمایت وی را از گروه‌های تروریستی در سوریه برنمی‌تابد. حداکثر دستاورد نزدیکی آنکارا به مسکو این است که ترکیه همچنان نقش خود را به نمایندگی از سوی معارضان سوری در روند سیاسی و کمیته تدوین قانون اساسی حفظ کند.

هر چند تحولات سیاسی و میدانی سوریه به نقطه عطف تازه‌ای رسیده است و برخی ناظران نه فقط نگران جنگ بین ترکیه و سوریه هستند، بلکه از تنش جدی بین آنکارا و مسکو بیمناک هستند؛ با این حال بعید است تنش نظامی میان ترکیه با سوریه و متحدش روسیه به مرحله خطرناکی برسد. این در حالی است که معادلات فعلی در سوریه به طور چشمگیری به نفع سوریه و متحدانش رقم خورده است. اگر اردوغان اهل تدبیر و دوراندیشی باشد، باید دست از لجاجت بردارد و هر چه زودتر و پیش از آنکه هزینه‌های بیشتری بپردازد، خود را از باتلاق سوریه خارج کند.