فرهنگ ایرانی منهای رسم‌های غلط

جامعه امروز ایران همگام با جامعه جهانی در تکنولوژی و علوم بسیار پیشرفت کرده است و ایران امروز با ایران 50 یا 60 سال پیش قابل مقایسه نیست.

هر چند دیگر در شهرها از آن نوع لباس پوشیدن قدیمی مردم، آن خانه‌های بزرگ و حیاط‌دار، ماشین‌های دودی، حمل‌ونقل با حیوانات و خیلی چیزهایی که در صد سال گذشته از بین رفته‌اند، خبری نیست و اگر در شهرها حتی روستاها قدم بزنیم، متوجه می‌شویم همه به سوی مدرن شدن پیش رفته‌اند و گویی جهان ما کالبد تازه‌ای را برای خودش اختیار کرده است، اما برخی فرهنگ و رسوم غلط هنوز از جامعه ما رخت برنبسته است. درون آن همه رفتارهای به اصطلاح اتو کشیده‌ای که در جامعه و در برخورد با دیگران از خود نشان می‌دهیم، یک تحجر خاصی وجود دارد که موجب می‌شود هنوز به سوی رسومی متمایل باشیم که از صدها سال پیش بر جا مانده است. البته نباید رسوم غلط جامعه را با فرهنگ زیبایی که از سال‌ها پیش برای جامعه ما به یادگار مانده است، اشتباه بگیریم. اگر رسوم غلط از جامعه برچیده شود، بسیاری از مشکلات امروز ما که به ازدواج و اشتغال جوانان مربوط است حل خواهد شد، بسیاری از جدایی‌ها اتفاق نخواهد افتاد و زندگی شیرین‌تر خواهد شد.

یکی از چیزهایی که از گذشتگان‌مان برای ما به یادگار مانده است، جشن نوروز است که آن را در پیش داریم. نوروز یکی از بزرگ‌ترین جشن‌های ملی ایرانیان است، اما با دو دسته از رسوم که یک دسته بسیار زیبا، درست و به‌جاست و دسته دیگر بسیار غلط، روبه‌رو هستیم. اینکه در نوروز خانه‌تکانی می‌کنیم و غبار از خانه و کاشانه‌مان می‌زداییم و خود را برای ورود به سال جدید آماده می‌کنیم، اتفاقی خوب و در نوع خودش زیباست؛ اما برخی مقید هستند که هر سال به بهانه سال جدید لوازم منزل را که هنوز نو و قابل استفاده است، تعویض کنند. مبلمان و دیگر لوازمی که سال‌ها می‌تواند استفاده شود، به دور انداخته می‌شود و لوازم جدید جای آن را می‌گیرد. ممکن است عده‌ای معتقد باشند توانایی مالی چنین کارهایی را دارند و برای‌شان تعویض هر ساله لوازم منزل مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما نکته اساسی این است که بدانیم اولاً، دامن زدن به چنین عملی ترویج اسراف است و ثانیاً، در بسیاری از موارد، چنین عملی موجب ایجاد سرخوردگی در کسانی خواهد شد که توانایی انجام چنین کارهایی را ندارند.

دید و بازدید و انجام صله‌رحم که از سوی بزرگان دینی ما بسیار به آن سفارش شده، امری بسیار پسندیده و مبارک است؛ اما آن چیزی که به انجام صله‌رحم آسیب می‌زند، پهن کردن سفره‌ای رنگارنگ و پرهزینه است. گشودن چنین سفره‌هایی ممکن است در توان همه نباشد و همین سبب شود تا سال به سال رفت و آمدها کمتر و کمتر شود و اصل قضیه که دیدوبازدید در ایام نوروز و شاد بودن به واسطه در کنار هم بودن است، تحت‌الشعاع رسوم اشتباه قرار بگیرد و از بین برود.

موضوع دیگری که رسوم غلط به آن آسیب می‌زند، ازدواج است. اگر نگاهی به ازدواج‌های 50 سال پیش بکنیم احتمالاً متوجه ‌می‌شویم نگاه خانواده‌ها نسبت به ازدواج بسیار آسان بوده است؛ به همین دلیل هم تقریباً همه در سن مناسب ازدواج می‌کردند و طلاق بسیار کمتر از زمان ما بوده است؛ اما حالا جوانان مجبور هستند به ازدواج مانند غولی نگاه کنند که کار هر کسی نیست شاخش را بشکند. یک مراسم خواستگاری را در نظر بگیرید؛ از همان ابتدا خانواده‌ها به جای اینکه روند اجرای آن را تسهیل کنند، سنگ جلوی پای طرف مقابل می‌اندازند؛ خانواده عروس تلاش می‌کند مهریه نجومی تعیین کند و خانواده داماد هم در تلافی مهریه سنگین، جهیزیه سنگین از خانواده عروس می‌خواهد. که در بسیاری از موارد یا باید خانواده عروس منصرف شود یا زیر بار وام‌های سنگین بانکی برود تا بتواند آن چیزی را که خانواده داماد انتظار دارد، برآورده کند.

در بسیاری از موارد ممکن است حتی خانواده‌ها هم چنین انتظاری از هم نداشته باشند، اما به علت چشم و هم‌چشمی با بستگان و آشنایان جهیزیه آن‌چنانی تهیه و تدارک دیده می‌شود.

در واقع، سنت حسنه ازدواج را که یک فرهنگ بسیار زیباست فدای رسوم غلطی می‌کنیم که به واسطه آن دو طرف دچار زحمت می‌شوند و همین موجب می‌شود دختر و پسر جوان هرگز جرئت نکنند به ازدواج فکر کنند.

رهبر معظم انقلاب هم در این باره می‎فرمایند: «به نظر من بر روى مسئله ازدواج جوان‌ها، خود جوان‌ها، اولیاى خانواده‌‌هایى که جوان‌ها متعلق به آنها هستند و مسئولان ذى‌‌ربط مرتبط با دانشگاه فکر کنند و تصمیم بگیرند. نگذاریم سن ازدواج‌ـ که امروز متأسفانه بالا رفته، به‌خصوص در مورد دختران‌ـ ادامه پیدا بکند. بعضى از تصورات و سنّت‌هاى غلط در مورد ازدواج وجود دارد که اینها دست‌‌وپاگیر است، مانع از رواج ازدواج جوان‌هاست. این سنت‌ها را باید عملاً نقض کرد.»

اشاعه ازدواج آسان موجب می‌شود تا نه تنها دختر و پسر به راحتی بتوانند با هم ازدواج کنند و زیر یک سقف بروند، بلکه چشم و هم‌چشمی‌ها هم کمتر شود و این‌گونه زندگی شیرین زن و مرد جوانی آغاز خواهد شد که هدف‌شان این است که زندگی زیبایی را در کنار هم بسازند و به واسطه خانواده خوبی که تشکیل داده‌اند، جامعه را هم زیباتر خواهند کرد.